WSPÓŁCZESNE RUCHY SPOŁECZNE W EUROPIE
TEMAT 3 - RUCHY NACJONALISTYCZNE
PROBLEMY DEFINICYJNE
Jest to postawa społeczno-polityczna uznająca naród za najwyższe dobro w sferze polityki. Nacjonalizm uznaje sprawy własnego narodu za najważniejsze. Głosi solidarność wszystkich grup i klas społecznych danego narodu.
Nacjonalizm uważa interes własnego narodu za nadrzędny wobec interesu jednostki, grup społecznych, czy społeczności regionalnych. Uznaje naród za najwyższego suwerena państwa, a państwo narodowe za najwłaściwszą formę organizacji społeczności, złączonej wspólnotą pochodzenia, języka, historii i kultury. Nacjonalizm przedkłada interesy własnego narodu nad interesami innych narodów, zarówno wewnątrz kraju (mniejszości narodowe lub etniczne) jak i na zewnątrz (narody sąsiednie).
Postawa nacjonalistyczna nie jest autonomiczną i kompletną ideologią, lecz zbiorem kilku zasad, które mogą być wyznawane przez różne odmiany prawicy lub lewicy. W historii występowały różne typy nacjonalizmów, np. narodowy konserwatyzm, narodowy radykalizm, narodowy socjalizm (nazizm), faszyzm.
W XIX-wiecznym nacjonalizmie istotnym elementem był darwinizm społeczny, który zakładał, że życiem społeczeństw rządzą te same zasady, co światem przyrody. Według nacjonalistycznej interpretacji historii świat był i jest areną walk pomiędzy różnymi narodami, z których tylko najsilniejsze mają prawo do przetrwania. Idee nacjonalistyczne często pojmują naród jako przede wszystkim etniczną wspólnotę krwi przez co często jest porównywany do rasizmu. Nacjonalizm opowiada się za segregacją rasową przez co bywa określany jako odmiana ksenofobii. Natomiast jako element polityki zewnętrznej towarzyszy często imperialistycznej polityce państwa.
Samo pojęcie nacjonalizm jest wysoce problematyczne, z powodów różnej natury. We współczesnym uzusie, zarówno potocznym, medialnym, jak i (w znacznej mierze) naukowym funkcjonuje ono (wyjąwszy świat anglosaski) jako pejoratywny epitet, co znajduje również odzwierciedlenie w popularnych leksykonach i podręcznikach, gdzie zwyczajowo definiuje się nacjonalizm jako bezzasadne wywyższanie (czy wręcz absolutyzację) własnego narodu oraz głoszenie nienawiści do innych narodów czy mniejszości etnicznych i pragnienie ich ujarzmienia, a w skrajnych wypadkach nawet eksterminacji. Można wręcz powiedzieć, że w lansowanym przez współczesne lewicowe oraz skrajnie liberalne kręgi nacjonalizm został desygnowany do roli wroga publicznego (hostis), częstokroć identyfikowanego z faszyzmem oraz rasizmem, który winien być systematycznie monitorowany, i nawet może być kryminalizowany, a w każdym bądź razie podlega bezwzględnej ekskluzji ze sfery akceptowalnego pluralizmu ideologicznego i politycznego. Oczywiście nie brakuje też i interpretacji dostrzegających w obrębie nacjonalizmu odłamy umiarkowane.
(…)
…
Wielość postaci nacjonalizmu w toku jego historii można (z zastrzeżeniem wszelkich wad klasyfikacji binarnych) sprowadzić do dwu „typów idealnych”, dających się odnaleźć przynajmniej w większości historycznych egzemplifikacji: nacjonalitaryzmu i nacjonalizmu integralnego.
Nacjonalitaryzm. Do literatury politycznej pojęcie to (będące derywatem od nationalitaire — narodowościowy) wprowadził w 1918 René…
… polityczną). W każdym z nich także można wskazać, tak samo jak w nacjonalizmie, dwa biegunowo przeciwstawne, nawet w kwestiach ustrojowych, typy idealne: w konserwatyzmie - tradycjonalizm vs moderantyzm, w liberalizmie - liberalizm arystokratyczny vs demoliberalizm (a w liberalizmie ekonomicznym: leseferyzm - socjalliberalizm), w socjalizmie - socjaldemokracja vs komunizm, w anarchizmie - anarchizm…
…, w akcie wyborczym. W każdym wypadku oznacza to jednak rząd (zwierzchnictwo) niezróżnicowanej „masy”: skoro cały naród jest suwerenem, to nie można tolerować zróżnicowania przywilejów i obowiązków poszczególnych stanów, municypiów czy prowincji, jak również pluralizmu etniczno-językowego. Cechą charakterystyczną nacjonalitaryzmu jest też woluntaryzm, przejawiający się w pojęciu „narodowości nieświadomej…
… w szczególności, można powiedzieć, że są one z pewnością wrogie demokracji liberalnej, ale nie antydemokratyczne; sytuują się one w nurcie nazwanym przez J. L. Talmona „demokracją totalitarną”. Już szowinizm patriotów antynapoleońskich (Ernst Moritz Arndt, Johann Gottlieb Fichte, Friedrich Ludwig Jahn) był rewersem szowinizmu jakobińskich „patriotów roku II”; również charakterystyczną cechą XIX-wiecznego…
…), których kardynalnym wyróżnikiem jest ogólnonarodowy (ponadklasowy) solidaryzm oraz operowanie pojęciem narodu jako organicznej wspólnoty pokoleń minionych, teraźniejszych i przyszłych, czyli możliwie najbardziej pełna, nie pomijająca nikogo, troska o naród.
NARÓD PAŃSTWOWY A NARÓD KULTUROWY
NARÓD PAŃSTWOWY - wszyscy mieszkańcy jakiegoś obszaru zwanego państwem, obywatele; naród jest to zbiorowość obywateli państwa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)