Monograficzne opracowanie liczb w klasie pierwszej. Notatka na zajęcia, które prowadzi dr Barbara Majkut Czarnota. Problematyka podjęta w pracy to między innymi: kwestia liczb i cyfr, jaka jest różnica między liczbą i cyfrą, poznanie liczb w klasie pierwszej, aspekty rozpatrywania liczby, aspekt kardynalny liczby, aspekt porządkowy liczby, aspekt miarowy liczby. W pracy znajduje się omówienie każdego z trzech aspektów postrzegania liczb, a także wytyczne jak nauczać, jak zwracać się do uczniów. W notatce znaleźć można także zalecenia, co powinno znaleźć się w monograficznym opracowaniu liczby: sposób powstania, 3 aspekty liczby, nauka pisania i czytania cyfr odpowiadających danej liczbie, rozkład liczby na składniki, porównanie z innymi liczbami, zastosowanie, typy ćwiczeń do nauki liczb, pojęcie liczby naturalnej.
Monograficzne opracowanie liczb w klasie pierwszej.
Uczniowie, którzy przychodzą do szkoły w klasie I potrafią liczyć w zakresie 10 lub dalej, nie oznacza to jednak, że rozumieją pojęcie liczby. Nie znają też dokładnie terminów takich jak: „cyfra” i „liczba”.
Kształtowanie u dziecka pojęcia liczby naturalnej jest nadrzędnym celem edukacji matematycznej w klasach I - III.
Poznanie liczb w klasie pierwszej jest podzielone na trzy etapy:
Liczby pierwszej dziesiątki: od 0,1,2, … do 10.
Rozszerzenie numeracji do 20.
Rozszerzenie zakresu liczbowego do 100.
Pojęcie liczby jest pojęciem abstrakcyjnym. Liczba bowiem sama w sobie nie istnieje realnie. Liczba określa pewną ilość lub wielkość. Cyfry są znakami graficznymi służącymi do zapisywania liczb.
Liczbę naturalną należy rozpatrywać w trzech aspektach:
Aspekt kardynalny liczby
Aspekt porządkowy liczby
Aspekt miarowy liczby
Aspekt kardynalny. W tym aspekcie liczba związana jest z liczebnością zbiorów, określa ile elementów ma dany zbiór. W tym ujęciu liczba jest wspólną własnością wszystkich zbiorów między sobą równolicznych. Zbiorom równolicznym przyporządkowuje się tę samą liczbę elementów. Liczba kardynalna odpowiada na pytanie: ile? Ile jest elementów w zbiorze. Na jej określenie używamy liczebników głównych. Zatem, gdy na zajęciach wprowadzamy np. liczbę 5, dobrze jest zgromadzić na stole różne przedmioty pogrupowane po 5. Prosimy dzieci, aby je obejrzały i zastanowiły się: Co wspólnego możemy o nich wszystkich powiedzieć? Uczniowie powinni odpowiedzieć, że ich wspólną cechą jest to, że jest ich 5. Dla kształtowania pojęcia liczby w aspekcie kardynalnym można stosować takie ćwiczenia jak:
Liczenie przedmiotów. Na przykład na stole jest 5 kasztanów. Do uczniów zwracamy się: Policz, ile ich jest?.
Ćwiczenia manipulacyjne. Układanie przedmiotów, tyle, ile wskazuje liczba, np. pokazujemy uczniom kartonik z cyfrą 5 mówiąc: Ułóż przed sobą tyle patyczków, ile wskazuje ta liczba., oraz inne typu: - Włóż do każdej pętli po 3 kasztany. - Wskaż w klasie zbiory dwuelementowe.
- Sprawdź, czy w dwóch zbiorach jest po 6 elementów.
- Włóż do pętli 5 kasztanów, połóż obok pętli kartonik z odpowiednią cyfrą.
Ćwiczenia związane z rysowaniem?, np.
- Zamaluj 4 piłki.
- Obrysuj pętlami po 5 grzybów.
- Narysuj tyle kółek, ile widzisz balonów.
- Narysuj w koszyku tyle jabłek, ile wskazuje cyfra napisana przy koszyku.
Aspekt porządkowy. Liczba w aspekcie porządkowym oznacza miejsce danego elementu w uporządkowanym zbiorze przedmiotów. Wszelkie liczenie, ustawianie po kolei, umieszczanie, itp. wiąże się z aspektem porządkowym liczby naturalnej. Liczba porządkowa mówi, o który z kolei element zbioru c
(…)
… łyżeczkę.
- Pod piątą choinką narysuj grzybka.
- W szóstym pudełku narysuj trzy guziki.
- Stań na trzecim schodku.
- Weź do ręki czwartą od dołu książkę.
Aspekt miarowy. Liczba w aspekcie miarowym określa, ile razy w danej wielkości mieści się wielkość jednostkowa. Wynik pomiaru zależy od wyboru jednostki; przy zmianie jednostki zmienia się wartość liczbowa wyniku, choć wielkość mierzona…
….
- W autobusie jechało 7 osób. Na przystanku wysiadł jeden pasażer. Ile pasażerów zostało w autobusie?
Ćwiczenia typu symbolicznego ( po wprowadzeniu formuły dodawania i odejmowania ), np.
- Jeżeli do liczby 8 dodasz 1, to ile otrzymasz? Zapisz odpowiednie działanie.
Pojęcie liczby naturalnej kształtujemy zawsze w kontekście działań arytmetycznych: dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia oraz w kontekście rozwiązywania zadań tekstowych
Na szczególną uwagę zasługuje liczba 0. Przykładem traktowania zera jako liczby kardynalnej są ćwiczenia polegające np. na narysowaniu w pętli tyle elementów, ile pokazuje napisana obok liczba, czyli 0. Zbiór oznaczony liczbą 0 jest zbiorem pustym. Nic w nim nie rysujemy. Jednak sformułowanie „zero to znaczy nic” jest błędem, ponieważ zero jest liczbą jak inne i należy traktować…
… pierwszy koralik na czerwono a szósty na niebiesko.
Pomiędzy aspektem kardynalnym a porządkowym liczby istnieje ścisły związek. Na przykład podczas kolejnego przeliczania żetonów od pierwszego do szóstego należy zwrócić uczniom uwagę, że ważny przy tym przeliczaniu jest ostatni wypowiadany liczebnik, bo on oznacza liczbę kardynalną, czyli szósty ostatni żeton oznacza, że żetonów jest 6. Gdy dziecko liczy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)