Karolina Dudek
Mitteleuropa. Definicja geograficzna. 1 Autor w referacie przygotowanym na konferencję na temat „Europa Środkowa: rzeczywistość, mit i wyzwanie wieków XVIII- XX”, zorganizowaną przez Uniwersytet Warszawski w 1991 roku, próbuje dokonać następujących rozstrzygnięć: określić pojęcie Europy Środkowej oraz jego zasięg geograficzny. Pojęcie ( niem. Mitteleuropa) jest pojęciem historycznym, pod względem geograficznym, przypisuje się mu przestrzeń w środku Europy. O ile jednak większość geografów jednoznacznie skłania się ku przypisaniu do niej Niemiec, Czechosłowacji, Polski i Austrii, większej trudności nastręczają Szwajcaria, Węgry i Rumunia. Teorie różnią się pod względem czasu powstania- inne są te przedwojenne, inne powojenne, a inne w momencie upadku Związku Radzieckiego. W związku z brakiem ścisłości w określeniu geograficznego zasięgu pojęcia, Barbier analizuje szereg czynników, które mają doprowadzić go do określenia granic Europy Środkowej. Pierwszy zbiór problemów to zagadnienia z dziedziny geografii fizycznej. Tu najwidoczniejszym czynnikiem jest wspólne położenie państw w centralnej Europie. Jednocześnie możemy wyróżnić sąsiednie regiony, będą to: Europa Północna, Europa Wschodnia, Europę trzech półwyspów śródziemnomorskich, Europę Zachodnią. Do tak pojętego „środka” zaliczymy więc Niemcy, Szwajcarię, Austrię, Węgry, Czechosłowację i Polskę, wciąż jednak nie wiadomo, dokąd sięga południowo wschodnia granica. Uzasadnieniem takiego podziału jest wiodąca i jednocząca rola Germanów, jednoczących inne ludy Europy Środkowej wokół siebie, a także przeciwstawienie Europie Środkowej olbrzymiego Wschodu z możliwością dalszego rozszerzenia ( Syberia), otwartego na Atlantyk Zachodu, jak i krajów śródziemnomorskich, zorientowanym na zdobywanie kolonii. Kontrasty przejawiające się w możliwościach ekspansji pokazują, że stosunkowo małe i centralnie położone państwa Europy Środkowej, miały ograniczone pole działania i zmuszone były rywalizować między sobą. Kolejnym czynnikiem jest topografia. Można bowiem wyróżnić trzy równolegle pasy, ciągnące się z zachodu na wschód. Będą to: równina niemiecko- polska, średniogórze i kotliny świata hercyńskiego oraz wysokie łańcuchy alpejsko- karpackie. Po raz kolejny jednak, nie da się wyznaczyć konkretnych granic tych pasów. Równina bowiem rozciąga się aż od francuskiej Flandrii po początek płyty rosyjskiej. Tak samo góry, zarówno średnie i wysokie, rozciągają się daleko poza Europę Środkową na zachód wschód i południe. Cechą charakterystyczną, dotyczącą Europy Środkowej jest tu wykształcenie dogodnej sieci dróg, łączących zachód ze wschodem i północ z południem. Następnie Barbier przeanalizował istnienie jedności bioklimatycznej. Bowiem wyłączywszy góry, można stwierdzić w Europie Środkowej występowanie klimatu półkontynentalnego, odmiennego od klimatu oceanicznego, śródziemnomorskiego, kontynentalnego rosyjsko- syberyjskiego i nordyckiego, przy czym można stwierdzić, że stanowi on pewnego rodzaju wypadkową, będącą skutkiem mieszania się otaczających go typów klimatu. Zaś jeśli mówimy o górach i kotlinach, mamy do czynienia z wielością mikroklimatów, rzadko występujących w dość jednolitych klimatach oceanicznym i kontynentalnym.
(…)
… widać szczególnie w porównaniu do Europy wschodniej i bałkańskiej. Charakterystyczne jest również rozwinięte górnictwo, którego rozwój rozpoczął się w Niemczech, a rozprzestrzenił na Czechy, Śląsk, Góry Świętokrzyskie, Słowację i Węgry. Jako dowód autor podaje fakt, że całe słownictwo techniczne w górnictwie pochodzi z języka niemieckiego. Podobny schemat widoczny jest w rozwoju miast. Model zachodni…
… tego, że działalność człowieka w Europie Środkowej datuje się na więcej niż tysiąc lat, odnajduje tu kilka znaczących argumentów. Z racji tego, że fundamenty cywilizacji zachodniej, będącej tworzywem jedności całego kontynentu, powstały na obszarach zachodnich i śródziemnomorskich, obszar Europy Środkowej, a zwłaszcza obszar germański odegrał bardzo dużą rolę w rozprzestrzenianiu dorobku cywilizacyjnego na północ…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)