Twórczość Rymy i wiersze polskie -ponad 20 utworów
-6 sonetów
- 6 psalmów
- 9 pieśni
- epitafia, epigrammata, nagrobki itp.
- erotyki Układ „Rytmów albo wierszy polskich”: -specyficzny układ zbioru: sonety, psalmy, pieśni - pierwsza część działa
-drugą część stanowi dwadzieścia kilka utworów, przeważnie drobnych: epigramów na herby, nagrobków i wierszy przygodnych. Rozmaitości, tematycznie, formalnie i chronologicznie.
Problematyka: -Rozważania nad sensem życia i kondycją człowieka. -Przeżycia religijne, stosunek do Boga
-Poeta, jako gorliwy katolika pełen wątpliwości i niepokoju. -Kontrast między pokusami życia a pragnieniem szczęścia wiecznego, wyrażają stosunek poety do śmierci i jego niespełnioną tęsknotę za mistycznym zjednoczeniem z Bogiem. -Świat pełen złudnych wartości nęcących człowieka. „Rzeczy świata tego”: „złoto, sceptr, sława, rozkosz i stworzone / Piękne oblicze” to ważny czynnik wewnętrznych rozterek.
-Człowiek powinien zdać sobie sprawę z tego, że zabieganie o dobra doczesne, które „i mienić, i muszą się pasować” jest zupełnie bezcelowe. -Natura ludzka skażona przez grzech.
Kryzys świadomości porenesansowej widoczny jest w wizji świata - świata niepokojącego, pełnego niebezpieczeństw i ciągłych zmian, w którym trzeba niezwykłego heroizmu, by wygrać walkę o własne ocalenie. Rewizja stereotypów takich jak harmonia, stoicki umiar czy przeświadczenie, że źródłem szczęścia jest stabilizacja, spokój.
Podmiot liryczny Rytmów nie umie sobie ze sobą poradzić, bo też wymagania, które sobie stawia, są niezwykle wysokie. Przeżywa ciągłe wahania, chwile zwątpienia i udręki. Raz dokonany wybór nie zwalnia go od rozterki, przeciwnie: odsłania dopiero słabość umysłu i zasadzki świata. Bóg, świat, człowiek - wszystko jest zagadką, nie ma dla niego pewnych dróg i recept na życie. Nędza ludzkiej egzystencji, postrzeganej niczym w biblijnej Księdze Hioba , wynika z grzeszności natury człowieka. Walka ze słabością, z szatanem. Człowiek jest „ wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie” , daleko mu do doskonałości, ale jego ocalenie staje się możliwe dzięki Boskiej mocy zdolnej wybawić go z nieszczęścia. Duża część utworów kończy się, więc odwołaniem do Bożej pomocy lub Bożego miłosierdzia, Utwory mają, więc charakter modlitewny.
Stylistyka: Szczególnie licznie w jego wierszach występują elipsy, inwersje, przerzutnie. Są to środki dla poety, który sam jest
(…)
… i niezgrabna
dwu tylko poetów pisujących i po łacinie i po polsku potrafiło pokonać trudności języka ojczystego. Byli to Jan Kochanowski i Szymon Szymonowic. Obok nich można postawić Szarzyńskiego jako pisarza, który stworzył swój własny język poetycki, odmienny od stosowanego przez dwu innych mistrzów wiersza polskiego a znakomicie zaspokajający wymagania swego twórcy.
język swoisty, książkowy, potoczny…
… do kategorii wierszy rzemieślniczych, preparowanych wedle schematów dawniejszych, antycznych i nowszych, rodzimych, upowszechnionych przez Kochanowskiego.
Naśladowanie starożytnych:
ćwiczeniem, rozwijaniem talentu dla Sępa było parafrazowanie mistrzów starożytnych.
Nawiązuje do Horacego, jednak przeciwstawia mu się, gdy Horacy mówi o znikomości życia i nieuchronnej konieczności śmierci, liryk polski porzuca…
… sprzeczności obecne w ludzkim życiu. One właśnie umożliwiają mu wszelkie kontrastowe ujęcia. Pozwalają poecie pokazać owo rozdwojenie świata i człowieka. Umożliwiają mu to również oksymorony, wyjątkowo dobitnie oddziałując poprzez łączenie sprzeczności: „głupia mądrość”, „zgodne spory”, „wojny spokojne”. Przemawia paradoksami i konceptami, sięga po antytezy, oksymorony, stosuje grę brzmieniowo-znaczeniową…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)