Międzynarodowe stosunki polityczne - Kryzys Sueski

• KRYZYS SUESKI
Kryzys sueski, określany też nazwą Operacja Kadisz to konflikt zbrojny, który miał miejsce w roku 1956. Wiązał się z atakiem państw nieformalnej koalicji: Izraela, Francji i Wielkiej Brytanii na Egipt. Przyczyną konfliktu była chęć utrzymania kontroli nad Kanałem Sueskim po ogłoszeniu przez władze egipskie jego nacjonalizacji.
W 1952 roku oficerowie armii egipskiej przeprowadzili zamach stanu, który zakończył rządy króla Faruka I będącego brytyjską marionetką i wprowadzili półdyktaturę wojskową. Nowy rząd prowadził dość agresywną politykę antyizraelską, wspierając m.in. rajdy fedainów na terytorium Izraela. Izrael zareagował na to kilkoma "karnymi" ekspedycjami w rejon Półwyspu Synaj, znajdującego się na obszarze Egiptu, na którym znajdowały się bazy fedainów. Poirytowany prezydent Egiptu Gamal Abdel Naser zablokował Kanał Sueski dla statków płynących do i z Izraela. W odwecie, Francja, Wielka Brytania i USA odmówiły przyznania wcześniej obiecanego kredytu na budowę Tamy Asuańskiej na Nilu. Reakcją Nasera był dekret o nacjonalizacji Kanału i wprowadzenie bardzo wysokich opłat za jego użytkowanie, co uzasadnił oficjalnie koniecznością zebrania środków na budowę Tamy. W praktyce jednak opłaty te całkowicie zablokowały ruch przez Kanał.
Blokada ta uderzyła ekonomicznie głównie w Wielką Brytanię i Izrael. Brytyjski premier Anthony Eden starał się przekonać parlament o rozpoczęciu wojny z Egiptem, natrafił jednak na dużą opozycję, która uniemożliwiła mu oficjalne zorganizowanie inwazji. Kilka miesięcy później (22-24 października 1956 r.) odbyła się tajna narada przedstawicieli rządu Izraela, Francji i Wielkiej Brytanii w Sèvres pod Paryżem, na którym zaplanowano, że Izrael dokona inwazji na Półwysep Synaj, zaś Francja i Wielka Brytania udzieli sekretnego wsparcia logistyczno-finansowego, a następnie oba państwa wystąpią jako "rozjemcy" i wkroczą do Egiptu aby "rozdzielić walczące strony", przejmując przy okazji kontrolę nad Kanałem. Cały plan otrzymał kryptonim "Operacja Muszkieter".
- Izraelska operacja "Kadesz"
29 października 1956 roku o godzinie 17.00 Izrael rozpoczął operację "Kadesz". Izraelczycy wysadzili desant spadochronowy na Przełęczy Mitla (315 km od granic Izraela i 45 km od Kanału Sueskiego). Jednocześnie jedna brygada spadochronowa rozpoczęła lądem marsz z pomocą w kierunku Przełęczy Mitla. Ta operacja desantowa miała znaczenie bardziej polityczne, niż stategiczne lub taktyczne. Była ona zaplanowana we wspólnym działaniu z Wielką Brytanią i Francją. Jednakże opanowanie Przełęczy Mitla odcinało część egipskich oddziałów w rejonie Gazy od możliwości wzmocnienia i przegrupowania ich sił. Równocześnie izraelskie oddziały piechoty zajęły strategiczne pozycje w rejonie Rafah (

(…)

… roku pierwsze izraelskie oddziały doszły w pobliże Kanału Sueskiego. Zajęta została także Strefa Gazy.
2 listopada 1956 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przegłosowało amerykańską rezolucję wzywającą do bezwarunkowego zawieszenia broni, wycofania swych wojsk i otwarcia Kanału Sueskiego dla powszechnej żeglugi. Izrael, na prośbę Francji i Wielkiej Brytanii, poprosił Zgromadzenie Ogólne ONZ o sprecyzowanie treści…
…, niż stategiczne lub taktyczne. Była ona zaplanowana we wspólnym działaniu z Wielką Brytanią i Francją. Jednakże opanowanie Przełęczy Mitla odcinało część egipskich oddziałów w rejonie Gazy od możliwości wzmocnienia i przegrupowania ich sił. Równocześnie izraelskie oddziały piechoty zajęły strategiczne pozycje w rejonie Rafah (Strefa Gazy)
Zaatakowany Egipt natychmiast wezwał Syrię i Jordanię aby uderzyły…
… międzynarodowej zostały wstrzymane wszystkie działania wojenne.
6 grudnia 1956 roku Izrael pod międzynarodową presją przesunął swoje oddziały na odległość 30 mil od Kanału Sueskiego. 22 grudnia Wielka Brytania i Francja wstrzymały operację "Muszkieter" i wycofały wojska z Egiptu. 7 marca 1957 roku Izrael zakończył wycofywanie swoich wojsk z Półwyspu Synaj i Strefy Gazy.
- Skutki konfliktu
Z czysto wojskowego…
… brytyjskiej.
Groźba ta spowodowała upadek rządu Edena. Nowy rząd wycofał siły wojskowe z Egiptu w marcu 1957 r. Francuzi wycofali się z konfliktu kilka tygodni wcześniej. Egipt ponownie przejął kontrolę nad Kanałem, po czym zaczął atakować wojska izraelskie, wciąż okupujące Półwysep Synaj i Strefę Gazy. Mediacji między walczącymi stronami podjął się Lester Pearson, minister spraw zagranicznych Kanady…
…. Zaproponował on na forum ONZ utworzenie UNEF - międzynarodowych sił szybkiego reagowania, które miałyby zastąpić wojska angielsko-francuskie i rzeczywiście rozdzielić walczące strony. Za inicjatywę tę, Pearson otrzymał pokojową Nagrodę Nobla w 1957 r.
Porażka polityczna konfliktu dotknęła w największym stopniu Wielką Brytanię. Często twierdzi się, że upadek rządu Edena był swoistym symbolem końca Imperium…
... zobacz całą notatkę