To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Miasto lokacyjne - rozplanowanie i zabudowa murowana
Tematem mojego referatu jest miasto lokacyjne, jego rozplanowanie i zabudowa murowana. Przykładem, na którym będę omawiać to zagadnienie jest Kraków, którego lokacja nastąpiła w 1257 roku, na mocy aktu księcia Bolesława V Wstydliwego. Położenie Krakowa na głównych szlakach komunikacyjnych - od Węgier ku Bałtykowi i od Niemiec na Ruś, oraz nad Wisłą, która w XIV wieku stała się głównym szlakiem dla spływu towarów, sprawiło, że było to idealne miejsce na miasto kupieckie o dużym znaczeniu dla handlu nie tylko krajowego, ale też międzynarodowego. Przywileje (prawo składu bezwzględnego, kierowanie kupców jadących na Ruś, Śląsk czy Wielkopolskę drogą przez Kraków, czasowe zamknięcie dróg z Wrocławia na Ruś, monopolizacja handlu towarami ze wschodu na zachód) handlowe nadane miastu w XIV i XV wieku, pozwoliły ugruntować pozycję Krakowa. Ogromne nagromadzenie funduszy przyciągało nowych osadników. W drugiej połowie XIII i w XIV wieku byli to osadnicy niemieckiego pochodzenia, którzy dopiero około 100 lat później ulegli polonizacji. Oprócz tego imigranci polscy napływali głównie z Małopolski i Śląska. Różnice miedzy tymi dwoma elementami napływowymi nie polegały tylko na narodowości, ale również na zamożności. Mieszkańcy pochodzenia niemieckiego należeli do klasy bogatego mieszczaństwa mieszkającego w obrębie murów miejskich, a Polacy napływający głównie z rodzin chłopskich, zasilili szeregi rzemieślników, kramarzy i drobnych kupców zamieszkujących głównie miasta podkrakowskie. Taki stan rzeczy był przyczyną walk na tle narodowościowym i ekonomicznym. Do buntu w 1311 roku językiem stosowanym w księgach ławniczych był niemiecki (potem zamieniony na łacinę). Głównym powodem był fakt, że miastem rządziło bogate mieszczaństwo pochodzenia niemieckiego, a rzemieślnicy pochodzenia polskiego byli w ogromnej większości niepiśmienni. O rozroście materialnym Krakowa świadczy duża liczba rodzajów rzemieślników w mieście. Do końca XIV wieku było ich około 40. Tak duży rozwój rzemieślnictwa spowodował starania do uzyskania terenów za murami miasta na drodze kupna lub za pomocą przywilejów królewskich. Na uzyskanym obszarze usytuowane były zakłady, które ze względu na bezpieczeństwo lub dokuczliwe sąsiedztwo nie mogły mieścić się w granicach miasta. Na przykład w Garbarach umiejscowione były folusze (zakłady obróbki sukna), młyny, szlifiernie, warsztaty kaflarskie i garncarskie. Nieco odmiennym przykładem może być osada przy kościele św. Mikołaja (późniejsza Wesoła). Znajdowały się tam ogrody i tereny bogatych krakowian. Mieściły się tam też rzeźnia miejska, młyny i blech miejski( miejsce bielenia płótna). Najważniejszym punktem w mieście lokacyjnym jest bez wątpienia rynek. O jego położeniu w Krakowie zadecydował ciąg komunikacyjny z południa i skręcający na północny- wschód, przy którym mieszczą się dwa kościoły św. Wojciecha i Mariacki. Szlak stanowił oparcie dla jednego z boków rynku, w ten sposób włączając wyżej wymienione świątynie w swój układ. Spowodowało to, że kwadratowa forma rynku została od południa zdeformowana przez ulicę Grodzką wychodzącą z jej narożnika. Z pozostałych rogów wychodzą dwie ulice tworzące razem kąt prosty, a z boków po jednej. W ten sposób cześć północna i zachodnia podzielone zostały na prostokątne bloki w układzie krzyżowym. Od strony południowej bloki mają nieregularne formy. Łącznie od rynku wychodzi 11 dróg zamiast 12. Co druga ulica wychodząca z rynku jest zamknięta bramą. Drogi te są szersze od pozostałych, a ich liczba odpowiada liczbie ulic przed lokacją miasta.
(…)
… były gontem, w nielicznych przypadkach dachówką. . Znane są również przypadki gdy połać dachowa nad frontem budynku jako jedyna z czterech połaci dachowych kryta była gontem. W dachach siodłowych deszczówka odprowadzana jest rynnami z wydrążonych pni z żygulcami sięgającymi na zewnątrz budynku. Blisko kalenicy dachu w środkowym poprzecznym murze umieszczano ceglane kominy tak zwane kominy przełazowe…
… poszczególnych zawodów, co świetnie widać w ukształtowaniu zabudowy, co omówię w dalszej części mojej pracy. W roku 1367 wprowadzono wilkierz o wspólnych murach granicznych regulujący kwestie zabudowy działek. Zarządzono bardzo dotkliwe kary za nie zabudowanie działki znajdującej się w obszarze ograniczonym murami miejskim. Na podstawie tych przepisów niebudujący właściciel działki musiał odstąpić budującemu…
… takich jak gzymsy, pilastry itp. Występować mogła również barwna, ornamentalna lub figuralna dekoracja wszystkich wnęk i tynkowania fryzów. Najprawdopodobniej kamieniarka otworów zewnętrznych również była kolorowana. Samo malowanie domów niwelowało kontrasty między ścianami z różnych surowców (kamień; cegła), chroniło przed patynowaniem i erozją , tworzyło efekty wizualne i pomagało utrzymać elewacje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)