To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
UZASADNIANIE ZDAŃ w naukach empirycznych
Dwie metody uzasadniania zdań
Uzasadnianie bezpośrednie - przez odwołanie się wprost do subiektywnych doświadczeń (boli mnie głowa) lub obserwacji (jest ciemno). Uzasadnianie pośrednie - na podstawie innych zdań
Istnieje (uproszczony) pogląd, że zdania obserwacyjne są uzasadniane wyłącznie w oparciu o obserwację (bezpośrednio) a zdania teoretyczne są uznawane pośrednio, na podstawie zdań obserwacyjnych i innych zdań teoretycznych.
1) Uzasadnianie zadań Obserwacyjnych Co powinny stwierdzać zdania obserwacyjne?
Koncepcja zdań protokolarnych (sprawozdawczych) opisujących proste fakty, dostępne bezpośredniej obserwacji (Kolo Wiedeńskie). Faktami takimi mogą być: - doznania podmiotu (interpretacja subiektywna, psychologiczna), np. „widzę stół”.
- obiektywny stan rzeczy (interpretacja przedmiotowa, antypsychologiczna), np. „tu oto stoi stół”. Podkreśla się, że zdania obserwacyjne powinny być intersubiektywnie sensowne i intersubiektywnie sprawdzalne. - fizykalizm: zdania obserwacyjne powinny być formułowane w obiektywnym języku fizyki. W psychologii zbliżone stanowisko głosili skrajni behawioryści - kwestionowali oni prawomocność danych introspekcyjnych. Czy istnieją czyste zdania obserwacyjne?
W obserwacji zawarta jest zwykle teoria. Przykładowo, interpretacja wyników pomiaru zależy od teorii na której oparta jest budowa instrumentu. Interpretacja wyniku testu psychologicznego nie jest możliwa bez znajomości teorii testów i teorii mierzonej cechy. Uważa się więc, że podział zdań na zdania obserwacyjne i zdania teoretyczne jest nieostry. Można co najwyżej mówić, że pewne zdania są bardziej a inne mniej nasycone teorią (bardziej lub mniej „uteoretyzowane”).
Kryteria uznawania zdań obserwacyjnych?
Czy sama obserwacja gwarantuje prawdziwość zdań obserwacyjnych? Przeciw takiej tezie przemawiają m.in.: błędy, pomyłki, złudzenia percepcyjne
przypadki, kiedy kwestionujemy wyniki obserwacji na podstawie teorii. Na przykład, nie uznamy za prawdziwe zdania mówiącego że temperatura ciała pacjenta wynosiła 80°C, bo jest to niezgodne z wiedzą (teorią) fizjologiczną. Choć obserwując zachodzące słońce widzimy, że nad samym horyzontem obniża się szybciej niż wcześniej, przyjmujemy że jest to złudzenie a ruch słońca jest jednostajny. niezgodne wyniki badań empirycznych.
Według Poppera: zdania bazowe (zdania o faktach mające stanowić empiryczną bazę nauki) nie są uzasadniane w oparciu o bezpośrednie doświadczenie. Są uznawane na mocy decyzji przez społeczność naukowców, w oparciu o dotychczasowe wyniki badań i ich konfrontację z teorią.
(…)
…, że zaobserwowane X-y, to wszystkie X-y jakie istnieją”) ale indukcja taka nie ma praktycznie zastosowania przy uzasadnianiu teorii naukowych. Przykład: Długo sądzono że ryby trzonopłetwe wyginęły ok. 70 mln lat temu. Tymczasem 22 grudnia 1938 wyłowiono w Oceanie Indyjskim egzemplarz takiej ryby (nazwanej Latimeria Chalumnae) a potem dalsze egzemplarze. Fakty te podważyły wcześniejszą teorię…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)