Anna Dyduchowa,
Metody kształcenia sprawności językowej uczniów (1988) Wstęp
Podstawy wszelkich decyzji dydaktycznych:
wiedza o systemie języka i jego funkcjonowaniu,
wiedza o procesach rozwojowych języka i jego przyswajaniu,
wiedza o uczniu i używaniu przez niego języka w modelu szkolnej komunikacji,
A więc trzeba połączyć: językoznawstwo, psycholingwistykę, socjolingwistykę, socjologię, psychologię, pedagogikę - skupiając ich perspektywy, należy podjąć próbę ustalenia teoretycznego modelu celów i struktury szkolnego kształcenia językowego. Rozdział I. Cele i struktura szkolnego kształcenia sprawności językowej Autorka zwraca uwagę na niezadowalający poziom szkolnej edukacji językowej:
słabość szkolnej edukacji w zakresie rozwoju języka dzieci - wynikająca z małej orientacji szkoły w trudnościach, nieumiejętności określenia potrzeb, braku badań dotyczących tego zagadnienia,
zbyt często forsowana teza o związku sprawności językowej z poziomem umysłowym (umiejętność koncentracji) lub kulturą języka.
Czym jest język? 4 sposoby istnienia:
abstrakcyjny system znaków i reguł, elementów i stosunków między nimi
język istnieje w tekstach - system elementów zawartych w tekstach
język istnieje w samych czynnościach i aktach nadawczo-odbiorczych - system operacji wytwarzających komunikaty językowe
język istnieje w kompetencjach nadawczo-odbiorczych poszczególnych jednostek - zbiór reguł tworzenia i odbioru komunikacji językowych
Język: jednocześnie społeczne narzędzie komunikacji, kompetencje indywidualnego użytkownika oraz czynności i akty komunikacyjne prowadzące do powstawania tekstów.
W zakres sprawności posługiwania się językiem wchodzić musi orientacja w gotowych elementach i konstrukcjach językowych, świadomość możliwości wyboru i kombinacji struktur językowych oraz umiejętność dokonywania tych wyborów. Postulaty:
Język statyczny :
doskonalenie sprawności systemowej : zapoznanie ucznia z gotowymi elementami i konstrukcjami językowymi czyli z opisem języka w postaci statycznej - sprawność systemowa (dziecko właściwie powinno przyjść z nią do szkoły, w której następnie doskonali system fonetyczno-fonologiczny, poszerza zasób słownictwa - rozwija system leksykalny, słowotwórstwo i fleksję, szczególne znaczenie ma rozwój systemu składniowego - najmniej doskonałego) Ale - ważniejszy jest język w postaci dynamicznej Funkcje języka: komunikatywna, semantyczna, ekspresywna, apelatywna, metajęzykowa, fatyczna, poetycka
(…)
… wypowiedzi, wyposażanie ucznia w umiejętność kategoryzacji sytuacji komunikacyjnej i dostosowywanie do niej sposobów mówienia, rozwijanie wybranych cech osobowości, dbałość o związki między myśleniem a mową, działaniem i pamięcią
cel dodatkowy - umiejętność słuchania, ponieważ za udaną komunikację ponoszą odpowiedzialność i nadawcy i odbiorcy
Przebieg komunikacji interpersonalnej:
Intencja Wiadomość Kodowanie Sygnał Przekaz sygnału Odbiór sygnału Odkodowanie Wiadomość odtworzona Interpretacja
Wypowiedzi jako całości - konieczność wyodrębnienia gatunków:
opis, opowiadanie, list, sprawozdanie, charakterystyka, ale też: swobodna wypowiedź na temat lektury, wypowiedź opisująca, analizująca, interpretująca, oceniająca dzieło literackie, notatki z samodzielnej lektury, odpowiedź na stopień, wypowiedź dyskusyjna lub polemiczna itd. A także wypowiedzi wynikające z ról społecznych takich jak przewodniczący szkoły, dyżurny itd. Rozdział II. Warunki procesu kształcenia języka w szkole
Zasady kształcenia językowego:
zasada budzenia pozytywnych motywacji do mówienia i pisania,
dbałości o rozwój indywidualnych cech języka dziecka
konieczności równowczesnego kształcenia języka mówionego i pisanego
integracji…
… się ucznia z tekstem
Działania związane z przekładem
Wypowiedź uczniowska na temat przekładu
Kilka wariantów
Obraz:
Obserwacja dzieła sztuki (analiza treści i formy, ćwiczenia językowe polegające na opisie)
Ćwiczenia językowe (werbalizacja doznań, emocji, ocena dzieła)
Redagowanie opisu dzieła sztuki.
Zabawa , drama:
Działania pozawerbalne ucznia (np. gra mimiczna)
Włączenie w grę elementów werbalnych (np…
… językowej pojmowanej jako naturalne, swobodne, niewymuszone posługiwanie się mową, mające u podstaw znajomość różnych kodów językowych i umiejętność korzystania z nich. Podstawą wszelkich działań dydaktycznych - swobodny tekst. Ogniwa:
Pisanie swobodnych tekstów
Prezentacja ich na forum klasy
Wybór najciekawszego tekstu
Jego kosmetyka językowo-stylistyczna
Rozdział IV. Model podręcznika do ćwiczeń…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)