Metody badań socjologicznych
Zastosowane w badaniach społecznych metody mają zasadnicze znaczenie. Określony metody pozwalają badać w sposób usystematyzowany. Metoda daje możliwość zdobywania wiedzy o społeczeństwie.
Metoda badawcza to zalecany i/lub faktycznie stosowany w danej nauce ogólny schemat postępowania badawczego, prowadzącego lub mającego prowadzić do odpowiedzi na formułowane pytania badawcze, mający charakter systematyczny, świadomy i powtarzalny. Stefan Nowak: W przypadku nauk empirycznych przez metody rozumie się przede wszystkich typowe i powtarzalne sposoby zbierania, opracowywania, analizowania i interpretacji danych empirycznych, służące do uzyskiwania do maksymalnie lub optymalnie uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w danej nauce pytania. Różne kryteria metod:
Empiryczne i formalne. Indukcyjne, dedukcyjne i redukcyjne.
Wtórne (desk research) i pierwotne (field work).
Ilościowe i jakościowe. Metody ilościowe to metody, które opierają się na założeniu, że badane obiekty można opisywać, charakteryzować za pomocą różnych ich charakterystyk, cech, tzw. zmiennych, a o całościowym obrazie danego obiektu badań (człowiek, społeczeństwo, grupa społeczna) przesądza suma tych charakterystyk. Obiekty rzeczywistości badanej są traktowane jako wiązki zmiennych je charakteryzujące. Badania ilościowe są dość precyzyjne, rzetelne, charakteryzując się dużą powtarzalnością, w miarę obiektywne. Są jednak powierzchowne, nie docierają do sedna sprawy. W tych badaniach mamy do czynienia z pomiarem. Charakterystyki staramy się przedstawić wartościami liczbowymi.
Metody jakościowe. Nie wyciągamy tu precyzyjnych, obiektywnych wniosków, jest tu margines błędu na pomyłkę. Wyciągamy za to wnioski głębokie, mówiące o samej istocie badanych zjawisk. Priorytetem nie jest szeroki zasięg wniosków, częściej koncentrujemy się na poszczególnych jednostkach, na indywidualnościach. Priorytetem jest jak największa subtelność wniosków, niepowtarzalności badanych zjawisk, niebanalność wyciąganych wniosków. Metody jakościowe łączą się przeważnie z antypozytywizmem. Starając się dotrzeć do tego co nie jest od razu zauważalne. Nie nadają się do prognozowania. Koncentrują się na rozumieniu. Są nastawione interpretacjonistycznie i hermeneutycznie. Nie są precyzyjne i obiektywne. Nie jest to badanie tak metodyczne i systematyczne, jak badanie ilościowe. Wnioski nie są dobrze udokumentowanie, ale głębokie. Max Weber rozwinął kategorię socjologii rozumiejącej. Rozumienie polega na:
- obserwowania, jak coś działa;
- założenie, że temu obserwowanemu towarzyszy coś niedostrzegalnego, doświadczenie wewnętrzne, które można zinterpretować przez odwołanie do abstrakcyjnych schematów psychicznych, całościowa empatia, introspekcja - zajrzenie do wnętrza samego siebie;
(…)
…. Jest to metoda badania małych grup, a dokładniej ich wewnętrznej struktury społecznej, specyficznego typu struktury grup społecznych. Jest to struktura wyrażająca się w strukturze sieci sympatii, antypatii i obojętności członków grupy wobec siebie. Każda mała grupa społeczna jest niejednorodna pod tym względem. Socjometria zajmuje się rozpoznawanie struktury relacji. Te relacji układają się w swoiste wzory…
…, czyli schemat Salomona. Eksperymentem nie można badać zjawisk makrospołecznych. Eksperyment prowadzi się zazwyczaj na grupach względnie wyizolowanych, na małych grupach społecznych, w obszarach zbliżonych do psychologii. Można prowadzić eksperymenty w dziedzinach socjologii edukacji, socjologii pracy, itp. Ciężko, czasem jest to niemożliwe, jest stworzyć wyizolowane warunki eksperymentu…
… obserwowanymi zachowania a wewnętrznymi stanami psychicznymi. Podział na metody ilościowe i jakościowe nie jest ostry. Przykładem analiza treści, która może być zarówno ilościowa, jak i jakościowa. Są także metody, które zawierając elementy drugiej. Nie są to metody konkurencyjne, ale komplementarne. Metody badań w socjologii:
Wywiad socjologiczny (sondaż można teoretycznie zaklasyfikować jak formę wywiadu…
… obiektów) i sztucznych (zbliżona bardzo do eksperymentu, rzadko stosowana).
Ciężka technika, wymaga dużych przygotowań, dokładnego planowania i rzetelności. Są specjalistyczne narzędzia badawcze, np. silnie skategoryzowane dzienniki badawcze. Analiza treści. Czasem zajmujemy się efektami ludzkich działań. Analiza treści to metoda, to metoda, która bada językowe wytwory ludzkich działań, np. teksty prasowe…
…. ilościowe, czyli trzeba znaleźć coś, co można policzyć. Bernard Berelson, który określa ilościową analizę treści, jako technikę służącą do rzetelnego badania. Analiza treści wymaga najpierw ustalenia celu, czego chcemy się dowiedzieć z przekazów. Następnie tworzy się listę kategorii, które będą podlegały analizie. Kolejnym etapem jest określenie jednostek analizy, np. czy całe czasopismo, tylko artykuł…
…). Jest to zasadniczo komunikacja pomiędzy badaczem a badanym. Badacz zadaje pytania, badany odpowiada na pytania. Szeroka metoda, bardzo rozpowszechniona, elastyczna, może być badaniem ilościowym i jakościowym. Stosunkowo tania i łatwa technicznie. Istnieje wiele technik prowadzenia wywiadu. Renate Mayntz stwierdza, że wywiady można przedstawić wg czterech kryteriów:
* standaryzacji: wywiad swobodny (luźna rozmowa…
… inne dokumenty zawierające projekcie stanów umysłu danej osoby. Te dokumenty muszą spełniać określone warunki: dotyczyć określonej, nas interesującej sytuacji/relacji społecznej; muszą zawierać nie tylko projekcje, ale także fakty i wydarzenia; musi być opis działania danej osoby w danej sytuacji; zawierają osobisty pogląd autora. Ważne nazwisko: Florian Znaniecki. Socjometria, inaczej metoda socjometryczna…
… jest sytuacją społeczną, interakcją między badaczem, ankieterem a respondentem. Respondent może oszukiwać, budować pozytywny obraz samego siebie, odmawiać odpowiedzi na pewne pytania, popisywać się. Ankieter też może sugerować, niekoniecznie świadomie, na respondenta. Sondaże, w tym metoda pollingowa oraz panelowa. Metody sondażowe, surveyowe, są systematyczny zbieraniem informacji o jednostkach żyjących…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)