W niniejszej notatce poruszone zostały następujące zagadnienia: historiozofia, podstawa metody historycznej, zecer, metodyka, systematyka, topika, ars historia, dyskurs. Oprócz tego notatka opisuje takie pojęcia jak: epistemologia alternatywna, analityczność filozofii historii, problem prawdy i czasu, zdania narracyjne, logika narracyjna. W dalszej części notatki znajdują się także zagadnienia: substancje narracyjne, klasyczny realizm, zwrot narratywistyczny, kompetencja narracyjna, warstwa perswazyjna narracji historycznej, warstwa teoretyczno-ideologiczna narracji historycznej. Kolejnymi tematami poruszonymi w dokumencie są: koordynaty czasu i przestrzeni w narracji historycznej, narracje diachroniczne i synchroniczne, pojęcie i rodzaje mitu w historiografii, rodzaje konstruktywizmu. W dokumencie można znaleźć odniesienia do takich osób i ich pracy jak: Johann Gustaw Droysen, Gadamer, Heidegger, Ranke, Michel Foucault, Arthur Danto, Franklin Ankersmit, Leibniz, Hayden White.
DROYSEN Miejsce Johanna Gustawa Droysena w nurcie przemian w filozofii i historiografii: Droysen utożsamiany jest przede wszystkim z powstaniem tzw. szkoły pruskiej w historiografii niemieckiej, wspierającej ideowo proces zjednoczenia Niemiec pod egidą Prus. Utożsamiany jest także z procesem rozwoju studiów nad starożytnością, m.in. z pojawieniem się kategorii hellenizmu. W Polsce Droysenem prawie się nie zajmowano. Dopiero w 1968 roku ukazała się praca B.Bravo, włoskiego historyka, pracującego w Polsce. Największe zainteresowanie, wzbudzał Droysen w Niemczech. Stał się on przedmiotem głębszych studiów szczególnie dotyczących jego metodologii, podjętych przez M. Mullera i J. Rusena. W opublikowanej w 1969 roku książce Historia pojęciowa. Geneza i podstawy teorii historii J.G. Droysena. Wydane w 1960 roku dzieło Gadamera Prawda i metoda, uważane — obok Bycia i czasu Heideggera — za drugie najważniejsze dzieło filozofii niemieckiej XX wieku, uznaje Droysena za tego, który wniósł do niemieckiego historyzmu samowiedzę metodologiczną, m.in. bardziej — aniżeli na przykład u Rankego — precyzyjną i głębszą interpretację „rozumienia" (dziejów). Hayden White stwierdził: „Oryginalność Droysena w porównaniu z jego nauczycielem Heglem, w odniesieniu do pisarstwa historycznego, polega na dostrzeżeniu konstruktywistycznej w istocie praktycznej funkcji refleksji historycznej w stuleciu. Za dalszy dowód oryginalności można uznać przyjęcie, że «historia» jest raczej dyskursem, a nie absolutną podstawą istnienia. Rewolucja ta polega na odchodzeniu od poglądu, że miarą „naukowości" humanistyki, w tym historii, jest jej zbliżanie się do modelu nauk przyrodniczych i zwróceniu uwagi na osobliwości poznania humanistycznego i inny status nauk humanistycznych. Historia w tym ujęciu jest rozumiana w większym stopniu jako element kultury i społecznej egzystencji aniżeli dążenie do odkrywania prawidłowości, wyjaśniania i rekonstruowania prawdziwego obrazu przeszłości. Nowe podejście do badania historycznego pogłębiło znacznie jego rozumienie. Wskazało na inne aniżeli logiczna struktury w narracji historycznej. Droysen urodził się jako syn kapelana wojskowego w 1808 roku. Studiował na Uniwersytecie Berlińskim, pozostając pod silnym wpływem Hegla i Boeckha, zainteresował się przede wszystkim historią starożytną. Po pracy o Aleksandrze Wielkim (1833) opublikował dwa tomy dotyczące hellenizmu. Filozoficzne i metodologiczne przemyślenia skłoniły Droysena do zainteresowania rozwijają
(…)
… w sobie skutki negatywne Struktura mitów ideologicznych w historiografii: Historiografia jest nie tylko tworzeniem mitów, lecz równocześnie walką z nimi. Mit źródeł historycznych: to według Topolskiego, przeświadczenie, z którego wynika kategorialne odróżnianie źródeł i narracji historycznej i traktowanie źródeł jako depozytariuszy prawdy. Przejawem mitu źródeł historycznych jest m.in. także przeświadczenie o tym, że istnieje jakaś proporcjonalność w dochodzeniu do prawdy o przeszłości między formułowanymi o tej przeszłości sądami a liczbą wykorzystanych przez historyka źródeł. Pojęcie źródła historycznego: A) źródłem historycznym jest wszelki przedmiot, który nadaje się do poznania faktów historycznych
B) Źródłem może być także na przykład zachowanie się ludzi obserwowane przez historyka, w którym utrwaliły się elementy tradycji C) źródło historyczne nie jest czymś raz danym, absolutnym, lecz zrelatywizowanym (Topolski zgadzał się tu z Giedyminem) Źródła bezpośrednie i pośrednie oraz adresowane i nieadresowane wg Topolskiego:
A) Kryterium podziału stanowi w tym wypadku istnienie bądź nieistnienie autora źródła B) źródła bezpośrednie bezpośrednio „odbijają" przeszłą rzeczywistość, podczas gdy źródła pośrednie…
… oraz narrację dyskursywną.Narracja dydaktyczna nastawiona jest na dawanie jakichś nauk, wzbogacanie doświadczeń ludzkich. FOUCALT: Michel Foucault jako „archeolog" dyskursu: Michel Foucault poddał analizie powstawanie dyskursu. Swe podejście do dyskursu najpełniej Foucault wyłożył w dwu dziełach: Słowach i rzeczach (Les mots et les choses}, oraz Archeologii wiedzy. W Słowach i rzeczach powstała epistemologia…
… , morzem, człowiek z tym, co go otacza B) Drugą formą podobieństwa jest, według Foucaulta, emulacja C) Trzecią z kolei formą podobieństwa jest analogia D) czwartą formą jest gra sympatii
Porzucenie epistem w Archeologii wiedzy: W Archeologii wiedzy i późniejszych swoich pracach Foucault pojmuje dyskurs jako coś w rodzaju „rzeczy", co zostało „wyprodukowane" przez określone mechanizmy. W Archeologii…
…, w których zaprezentował już całkowicie retoryczną koncepcję narracji historycznej. A) Głównymi źródłami jego inspiracji byli Northrop Frye, Kenneth Burkę czy Harold Bloom. Od tych ostatnich przejął on interpretację retoryki topologicznej
B) Według White'a struktura narracji historycznej zależy od czterech tropów naczelnych, tzn. od metafory, metonimii, synekdochy i ironii C) To co jeden historyk może ująć w ciągu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)