To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Komparatystyka literacka a teoria i historia literatury. Czym się różnią?
Komparatystyka a teoria literatury.
- A. Karpiński po przyjrzeniu się wykazowi referatów na kongresie komparatystycznym w Nowym Jorku w 1982 r. zauważył, że komparatystyka, obejmując niemal wszelkie badania nad literaturą, utożsamiana jest właściwie z teorią literatury.
- Teoria literatury jest bardziej konkretna, zajmuje się konkretną literaturą albo literaturą w ogóle (wykład prof. Kasperskiego).
Aldridge 1969 - wstęp do zbioru rozpraw Literatura porównawcza. Przedmiot i metoda wyróżnił 5 pól badawczych, z których pierwszym była krytyka i teoria literatury
dla teorii literatury wiedza o jednostkowych zjawiskach literackich stanowi jedynie punkt wyjścia
jej zasadniczym celem jest dotarcie do typowych i powtarzalnych cech owych zjawisk
interesują ją układy modelowe, a nie konkretne, zindywidualizowane przejawy twórczości
wypowiada twierdzenia odnoszące się do całych klas zjawisk literackich, a nie do poszczególnych egzemplarzy owych klas
centralny element - teoria dzieła literackiego: dociekania nad istotą, funkcjami i sposobem istnienia utworu jako dzieła sztuki, jego strukturą, repertuarem jednostek konstrukcyjnych oraz rodzajowym i gatunkowym zróżnicowaniem dzieł literackich
Komparatystyka a historia literatury
W przeciwności do historii literatury komparatystyka nie musi brać pod uwagę czasu powstania dzieł, ich źródeł, może zestawiać ze sobą teksty z różnych czasów i miejsc. W komparatystyce oprócz nacisku na ujęcie historyczne istnieje też druga koncepcja badań: postulat ujęcia ponadczasowego - ważna jest esencjalna jedność dzieł, istnienie elementów, które pozwalają je w sposób zasadny zestawić i porównać, niekoniecznie trzeba poszukiwać płaszczyzn porównawczych jednie dla faktów i zjawisk częściowo paralelnych, zaistniałych w tym samym momencie dziejowym.
(dwie koncepcje w dzisiejszej komparatystyce przedstawione za Teresą Kostkiewiczową)
Croce (1902) utożsamia historię literatury z komparatystyką
- odmienne założenia wyjściowe
- odmienne cele
- pokrywający się zakres
podobna metoda
utożsamienie z historią literatury - artykuł Crocego Co to jest literatura porównawcza, 1902: kompleksowe badanie utworów literackich w płaszczyźnie porównawczej z uwzględnieniem ich historycznych uwarunkowań niczym nie różni się od tradycyjnych badań historycznoliterackich; Carré - literatura porównawcza jest gałęzią historii literatury; Mann: „ta sama dziedzina badań, te same środki i te same cele”
metody komparatystyki literackiej i historii literatury są podobne: uwzględniają nie tylko aspekt międzyliteracki, ale i socjologiczno-historyczny, historycznokulturowy, psychologiczny itd.; również porównanie jest niezbędne w rozważaniach historycznoliterackich
(…)
… jest „literaturą absolutną”, ponieważ obejmuje wszystkie dyscypliny literaturoznawcze: porównawcze badania tekstów (strukturalistyczne, socjologiczne, psychologiczne, filozoficzne, semiotyczne itp.), badania nad poetyką i stylistyką, metrum i wersyfikacją, nad przekładem, wymianą literacką, mitami, ideami, formami, gatunkami, nad krytyką literacką, prądach i kierunkach w literaturze światowej oraz ogólną teorią…
…
mają jednak odmienne założenia wyjściowe: literaturoznawstwo rozpoczyna badania od jednej literatury i ocenia aspekty międzyliterackie i inne w kategoriach tejże literatury, przyjmując zarazem jej wyższość
komparatystyka literacka zmierza do objęcia badaniem jak największej liczby literatur jednocześnie; nie może z zasady uznawać wyższości jednej literatury nad innymi
np. historyk literatury zajmujący się symbolizmem bada odmiany tego prądu występujące w różnych krajach i wyciągnięte z badań wnioski stosuje do własnej literatury; komparatysta usiłuje odnaleźć cechy symbolizmu charakteryzujące ten prąd w większości literatur, w których on występuje
perspektywa porównawcza to przyznanie równych praw różnym sposobom widzenia i obrazowania świata w literaturach różnych narodów; wzniesienie się ponad partykularyzm ocen…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)