Metoda Zipfa i struktura wielkościowa miast dla województwa opolskiego

Michał Chołoniewski 13.10.2011
Magdalena Stec
Ćwiczenie II
Metoda Zipfa i struktura wielkościowa miast dla województwa opolskiego
Zhierarchizowanie sieci miast województwa opolskiego zbliżona jest do teoretycznego modelu Christallera, teorii ośrodków centralnych, która wyjaśnia prawidłowości rozmieszczenia, wielkości i ilości miejscowości w systemie osadniczym. Ta regularność widoczna jest na opracowanym przez nas, na podstawie danych z publikacji „Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010r” (GUS), wykresu Zipfa. Kąt alfa ma równo 135°, czyli teoretyczna prosta oddająca najlepiej charakter chmury punktów ma wartość a=1. Wartości te wskazują, że rozwój społeczno-gospodarczy województwa jest prawidłowy. Punkty nie leżące na prostej świadczą o tym, że miasta są nieznacznie większe niż wynikałoby to z rozważań czysto teoretycznych, mimo to region ten bardzo dobrze spełnia prawa reguły kolejności rangowej Zipfa. Miasta i relacje między nimi są uporządkowane, zgodnie z wspomnianą już hierarchią.
W strukturze wielkościowej miast województwa opolskiego zauważalna jest mała liczebność miast dużych. Przeciętna wielkość miast to około 15,5 tys. Osób. Jedyną aglomeracją mającą powyżej 100 tys. mieszkańców jest stolica województwa, Opole. Stosunkowo duże ośrodki miejskie, należące do grupy największych miast powiatowych (bez Opola) mają udział wynoszący dokładnie 14%. W strukturze tej przeważają miasta średnie o liczbie ludności 5000 - 19999. Ich udział wynosi ponad 50% Z kolei miasta małe, poniżej pięciu tysięcy mieszkańców stanowią prawie 30 % liczby miast województwa. Taka struktura wielkościowa miast uzupełnia się z modelem Zipfa świadcząc o ogromnej regularności sieci osadniczej województwa.
Sieć osadnicza tego województwa charakteryzuje się niewielką średnią odległością między miastami, wynoszącą 10,8 km, a gęstość sieci miast równa jest 268,9 km 2 . Wartości te wynikają z małej powierzchni województwa opolskiego i stosunkowo dużej liczbie miast w tej jednostce terytorialnej. Ogółem, wszystkie omówione charakterystyki dają obraz sieci osadniczej, niemalże zgodniej z modelami teoretycznymi. Regularność wynika zarówno z czynników historycznych, gdyż obszar obecnego województwa opolskiego poddany był wielu zmianom gospodarczym, a także z czynników orograficznych. Przeważająca nizinność terenu i rozwinięte rolnictwo były podstawą do wykształcenia się w czasie uporządkowanej sieci. ... zobacz całą notatkę