Zagadnienia w nich poruszane to: końcowe losy Akademii i początki medioplatonizmu, ogólne cechy medioplatonizmu, przedstawiciele i kierunki medioplatonizmu, historyczne i teoretyczne znaczenie medioplatonizmu oraz jego ograniczenia, byt niecielesny, Bóg i jego transcendencja, idee jako myśli Boże, hierarchia tego co Boskie; nauka o hipostazach, kosmologia medioplatońska, demonologia medioplatońska, ostateczny cel człowieka, duchowa natura człowieka, skala wartości i cnota, etyka medioplatońska a etyka stoicka.
Medioplatonizm i ponowne odkrycie metafizyki platońskiej
Powstanie, cechy i przedstawiciele medioplatonizmu
Końcowe losy Akademii i początki medioplatonizmu
Czas działania Akademii został już przez starożytnych podzielony na pięć okresów: Akademię Platona (pierwszą), Akademię Arkezylaosa (drugą), Akademię Karneadesa i Kleitomachosa (trzecią), Akademię Filona z Laryssy (czwartą) oraz Akademię Antiochosa z Askalonu (piątą). Wziąwszy pod uwagę fakt, że Arkezylaos i Karneades w gruncie rzeczy byli sceptykami, a Filon i Antiochos - eklektykami, ilość okresów działania Akademii można zredukować do trzech: starej (platońskiej), nowej (sceptyckiej) oraz eklektycznej.
Po Antiochosie Akademia wyczerpała się; nowej formy platonizmu nie można bezpośrednio łączyć z tak zwaną „piątą Akademią”. Nauczyciel Antiochosa, Filon z Laryssy, do śmierci nauczał w Rzymie. Sam Antiochos powrócił około 84 roku przed Chrystusem do Aten i nauczał jako akademik, ale nie w Akademii, która do tego czasu nie mogła zostać reaktywowana (po najeździe Sulli); nie można więc nazywać go „scholarchą”.
Kiedy zamierała Akademia w Atenach, w Aleksandrii rodził się nowy platonizm, różny od eklektyczno-stoicyzującego dogmatyzmu Antiochosa. Jego pierwszym znanym przedstawicielem był Eudoros, który żył w drugiej połowie I wieku przed Chrystusem. Ten nowy platonizm szybko się rozwijał, a swój szczyt osiągnął w syntezie Plotyna, którą określono mianem „neoplatonizmu”. Platonizm zapoczątkowany przez Eudorosa, a kończący się przed Plotynem, nazwać można „medioplatonizmem”.
Ogólne cechy medioplatonizmu
Medioplatonicy na nowo podjęli „drugie żeglowanie”, odzyskali jego istotne rezultaty i konsekwencje: to, co ponadzmysłowe, niematerialne, transcendentne. Niematerialne na powrót stało się u nich podstawą świata zmysłowego, metafizyczno-teologiczny składnik filozofii powrócił w niej na pierwsze miejsce.
Logiczną konsekwencją powrotu do „drugiego żeglowania” było ponowne uznanie teorii idei, najważniejszego jego rezultatu. Medioplatonicy próbowali uzgodnić w tym względzie stanowisko platońskie ze stanowiskiem arystotelesowskim.
Medioplatonicy uznali „Timaiosa” za główny punkt odniesienia. W przeciwieństwie do arystotelików nie komentowali jednak dzieł Platona, a streszczali je.
Medioplatonicy podjęli naukę Platona o zasadach, ale uczynili to w niewielkim stopniu - tylko takim, na jaki pozwalał „Timaios”.
U niektórych myślicieli nastrój religijny osiągnął poziom prawdziwego mistycyzmu - stąd powrót do presokratejskiej i orfickiej nauki o demonach.
U medioplatoników, tak samo jak u filozofów poprzedniej epoki, główne miejsce zajmowała etyka. O ile jednak tamci nawoływali do pójścia za wskazaniami materialistycznie pojętej natury, o tyle ci - do naśladowania Boga.
(…)
… medioplatonikiem był Eudoros z Aleksandrii, żyjący w drugiej połowie I wieku przed Chrystusem. Medioplatonizm narodził się w jego rodzinnym mieście, z którego pochodził także Żyd Filon. Stąd medioplatonizm rozprzestrzenił się na Zachód i tu rozwijał się jeszcze w II wieku naszej ery.
Kolejnymi medioplatonikami byli: Trazyllos z Rodos, któremu zawdzięczamy podział dzieł Platona na tetralogie, i Onasandros. Po nich, w I wieku naszej ery, działał urodzony w Cheronei Plutarch, uczeń Ammoniosa. W licznych dziełach poruszał on zagadnienia z zakresu religii, nauki, polityki, retoryki, egzegezy literackiej, biografii. Związani z nim byli: Kalvisios Tauros, Herodes Attikos, a także Aulus Geliusz. W połowie II wieku naszej ery żył Gaios, z którego szkołą związani byli Albinos, Apulejusz, urodzeni również około pierwszej połowy II wieku. Z kolejnych medioplatoników wymienić należy: Teona ze Smyrny, Nigrinosa, Nikostratosa, Attikosa, Harpokrationa, Celsusa, Maksymosa z Tyru i Sewerusa. Wszystkie te nazwiska trzeba łączyć z II wiekiem, kiedy platonizm był już myślą powszechnie przyjmowaną. Wśród wyżej wymienionych myślicieli, jedni przeprowadzali swoje wywody w sposób bardziej filozoficzny, inni (Plutarch, Celsus…
…, Apulejusz) byli bardziej wyczuleni na wymogi religijne i mistyczne.
Historyczne i teoretyczne znaczenie medioplatonizmu oraz jego ograniczenia
Bez medioplatonizmu niewytłumaczalnym okazałby się neoplatonizm, który czerpał od medioplatoników nie tylko pewne problemy, ale także ich rozwiązania.
Medioplatonizm jest też ważny dla wytłumaczenia wczesnej patrystyki, która czerpała z niego kategorie myślowe, za pomocą których starała się teoretycznie uzasadnić wiarę.
Równocześnie był medioplatonizm wykorzystywany przez pogan dla potwierdzenia pogaństwa i przez chrześcijan dla poparcia chrześcijaństwa.
Metafizyka medioplatonizmu
Byt niecielesny, Bóg i jego transcendencja
Odzyskanie pojęcia tego, co niecielesne musiało pociągnąć za sobą nową koncepcję Boga i tego, co boskie. Koncepcja ta musiała zderzyć…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)