Makroekonomia str. 1 PRODUKT NARODOWY BRUTTO (PNB)
Miernik ten możemy obliczad na trzy różne sposoby, tj. mierzÄ
c strumieo produktów, wydatków i dochodów. OczywiÅcie wszystkie metody pomiaru muszÄ
dad jednakowy rezultat. Sposób pierwszy polega na sumowaniu wartoÅci produktów w wytworzonych w kraju i zagranicÄ
(przedsiÄbiorstwa krajowe za granicÄ
) w różnych sektorach, gaÅÄziach i dziaÅach wytwórczoÅci narodowej (przemysÅ wydobywczy, rolnictwo, budownictwo, przemysÅ przetwórczy, transport, usÅugi publiczne, handel hurtowy i detaliczny, finanse i ubezpieczenia, usÅugi w sektorze paostwowym). PNB możemy zdefiniowad jako sumÄ wartoÅci produkcji finalnej mierzonej wartoÅciÄ
rynkowÄ
wszystkich dóbr i usÅug finalnych wytworzonych w ciÄ
gu roku. Takie ujÄcie PNB oznacza, że przy jego obliczaniu pomija siÄ wartoÅd dóbr poÅrednich. Pozwala to na unikniÄcie zjawiska wielokrotnego liczenia tych samych dóbr, co w konsekwencji prowadziÅoby do zawyżania wartoÅci PNB. Przez dobra finalna rozumie siÄ takie dobra, które sÄ
zbywane przez ostatecznych dostawców w celu bezpoÅredniej i szeroko pojÄtej konsumpcji, oraz dobra kapitaÅowe (inwestycyjne). Możemy przykÅadowo wymienid takie dobra konsumpcyjne jak; mieszkanie, chleb, miÄso, kawa, samochód, rower, meble oraz takie dobra inwestycyjne jak: maszyny, urzÄ
dzenia, narzÄdzia pracy, budowle, infrastruktura przemysÅowa.
Natomiast dobra i usÅugi poÅrednie obejmujÄ
te dobra, które sÄ
nabywane do dalszego przetwarzania w kolejnych fazach procesu wytwórczego, czyli do wytwarzania innych dóbr i usÅug w celu ich dalszej sprzedaży. Warto zwrócid uwagÄ, że przyjÄte tu kryterium podmiotowe nie jest zbyt ostre, gdyż niektóre dobra w zależnoÅci od ich przeznaczenia mogÄ
byd zarówno dobrami finalnymi jak i dobrami poÅrednimi (np. mÄ
ka, chleb, stal, klej).
Aby wiÄc uniknÄ
d wielokrotnego liczenia tych samych dóbr poÅrednich, w rachunku PNB posÅugujemy siÄ kategoriÄ
wartoÅci dodanej PNB = zatem sumie wartoÅci dodanej brutto powstaÅej w ciÄ
gu roku w caÅej gospodarce. WartoÅd dodana to przyrost wartoÅci dóbr powstaÅy w wyniku konkretnego procesu produkcji. Stanowi ona różnicÄ pomiÄdzy przychodem ze sprzedaży a kosztem pozyskania dóbr i usÅug od innych przedsiÄbiorstw. Liczona jest na każdym kolejnym etapie tego procesu i stanowi różnicÄ w miÄdzy wartoÅciÄ
(cenÄ
) produktu oraz kosztów rzeczowych, czyli wartoÅci zużytych na jego wytworzenie, dóbr poÅrednich (materiaÅy, póÅfabrykaty, dóbr kapitaÅowych i ziemi;
(…)
… właścicieli
czynników produkcji (zysków dochodów z pracy, wynagrodzeo, rent, procentów, dywidend)
Jeśli z kolei dochody osobiste (personal income – PI) pomniejszymy o podatki bezpośrednie
(dochodowe) i składnie ubezpieczeniowe płacone przez gospodarstwo domowe i równocześnie
powiększymy o płatności transferowe paostwa dla ludności (np. emerytury, renty, stypendia, zasiłki)
to otrzymamy rozporządzalne dochody…
… a więc podatek obrotowy, graniczny, akcyzowy i podatek vat; d) dotacje,
subwencje, subsydia przeznaczone dla określonego wytwórcy bądź na dofinansowanie produkcji
określonego produktu; e) zysk operacyjny (może to byd procentowy narzut zysku na całkowity koszt
własny).
Z rachunku PNB wyłączamy:
Dobra pośrednie – aby uniknąd zjawiska wielokrotnego ich liczenia. Pamiętajmy, że
poszczególne dobra mogą byd…
… i według kosztów wliczamy je do rachunku PNB
Dobra finalne wytworzone we własnym zakresie (do it yourself); prace własne w
gospodarstwie
Płatności transferowe paostwa (renty, emerytury itp.) i płatności transferowe prywatne
(darowizny, prezenty, datki itp.)
Dobra używane – sprzedaż dóbr używanych np. auto jest wyłączona z rachunku PNB gdyż
była już ujęta w momencie jej wytworzenia
II metoda
PNB = C + I + G + E-X…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)