Ajdukiewicz : Zarys logiki
O słownym formułowaniu myśli. (semantyka)
Sposób rozumienia przyporządkowany w danym języku jakiemuś wyrażeniu nazywa się znaczeniem, jakie temu wyrażeniu przysługuje w owym języku.
Zdarzają się wyrazy i wyrażenia, co do których język dopuszcza więcej niż jeden sposób ich rozumienia. Są to wyrazy wieloznaczne, czyli tzw. homonimy
W logice interesujemy się głównie zdaniami oznajmującymi : jakieś wyrażenie jest (przy pewnym swym znaczeniu) zdaniem oznajmującym, gdy jest ono (przy tym swoim znaczeniu) prawdą lub fałszem)
Znaczeniem zdania nazywa się sądem. Różnym zdaniom mającym to samo znaczenie odpowiada jeden i ten sam sąd. Prawdziwy sąd jest znaczeniem zdania prawdziwego, fałszywy - jest znaczeniem zdania fałszywego.
Jeśli ktoś, posługując się jakimś zdaniem, rozumie je zgodnie z jego znaczeniem, to mówimy, iż żywi on odpowiadający temu zdaniu sąd.
Zdania składają się z elementów.
Nomina - nazwy , tj. takie wyrażenia, które w zdaniu o postaci "A jest B" mogą odgrywać role podmiotu lub orzecznika. Rzeczowniki, wyrażenia złożone z rzeczownika z przydawką, niektóre zaimki (ja, ty, on, ten, ta, to), niektóre liczebniki, przymiotniki. itp.
Znaczenie nazwy to pojęcie. Dana nazwa oznacza jakiś przedmiot, gdy nazwę tę można o tym przedmiocie zgodnie z prawdą orzec.
Zgodnie z prawdą można nazwę "rzeka" orzec o Wiśle, Warcie. Przedmioty oznaczone przez pewną nazwę nazywają się desygnatami tej nazwy, bądź desygnatami pojęcia będącego jej znaczeniem. Zbiór wszystkich desygnatów jakiegoś pojęcia stanowi zakres tego pojęcia. Zakresem pojęcia "miasto" będzie zbiór wszystkich miast itd.
O każdej nazwie mówimy, że oznacza ona swoje desygnaty i , że symbolizuje ona swój zakres. Nazwa "miasto", oznacza więc poszczególne miasta i symbolizuje zbiór wszystkich miast. Gdy mamy do czynienie z nazwami (pojęciami) wieloznacznymi lepiej nie mówić , iż dana nazwa oznacza to a to, lecz , że oznacza to a to przy danym znaczeniu. Przykład definiowania : Nazwa N wzięta w znaczeniu Z oznacza przedmiot P - to tyle, co -nazwę N wziętą w znaczeniu Z można o przedmiocie P orzec zgodnie z prawdą. Nie należy więc mieszać terminu "oznacza" mieszać z terminem "znaczy". Dwie nazwy mogą bowiem oznaczać to samo, a znaczyć co innego. "Stolica Polski" i "największe miasto nad Wisłą" - obie te nazwy oznaczają to samo, mianowicie Warszawę i tylko Warszawę, różnią się jednak swym znaczeniem. Inny jest bowiem nasz sposób rozumienia nazwy "największe miasto nad Wisłą", a inny - sposób rozumienia nazwy "stolica Polski". Pojęcia bądź nazwy dzieli się ze względu na liczność ich zakresu na
(…)
… wszystkim elementom danego zbioru przedmiotów, nazywamy zespołem cech charakterystycznym dla elementów tego zbioru.
W tych okolicznościach mówimy także, że dana cecha lub dany zespół cech charakteryzuje albo wyznacza jednoznacznie ów zbiór przedmiotów.
Jeden i ten sam zbiór można scharakteryzować za pomocą różnych zespołów cech. Przykład : “równoległobok wpisywalny w koło”, “równoległobok prostokątny”
Przykład 2…
…. Większość pojęć wyraźnych - to pojęcia zaczerpnięte z nauk ścisłych. Pojęcia z życia potocznego często są niewyraźne.
Definicja jakiegoś wyrazu polega na podaniu równoważnika definiowanego wyrazu lub typowego kontekstu, w którym wyraz ten z reguły bywa używany.
Definicja składa się z tzw. spójnika definicyjnego “jest to” , “to tyle, co” itp. Oraz z dwu połączonych tym spójnikiem członów…
… nieporozumień z powodu chwiejności znaczenia danego pojęcia.
Definicje projektujące podane w stylizacji przedmiotowej stwierdzają tylko takie fakty trywialne [jak np. metr to 1/10 000 000 ćwiartki południka czyli 1/10 000 000 ćwiartki południka to 1/10 000 000 ćwiartki południka], nazywamy je tautologiami definicyjnymi.
Tautologia definicyjna to zatem tyle, co definicja pewnego terminu podana w stylizacji…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)