POJĘCIA Bajka Opowieść prozą lub wierszem, podejmująca zagadnienia moralne, opisująca ludzkie postawy, przywary, ułomności, powszechnie spotykane sytuacje i prawidłowości życia społecznego. Jeden z najczęściej uprawianych gatunków literatury dydaktycznej, ze względu na walory dydaktyczne (jasno sprecyzowany morał, użyteczność prawd) oraz przystępność formy (niewielka objętość, rodzaj egzemplifikacji). Utwory należące do tego gatunku występują od początku rozwoju literatury dla dzieci po współczesność. W obrębie bajki wyróżnia się zwykle 2 podgatunki:
Bajka magiczna, czyli baśń
Bajka zwierzęca, najstarsza z form bajki ludowej, obecna w literaturze pisanej od IV w.p.n.e. Za twórcę bajki uważa się Ezopa (gr. Bajkopisarz z Azji Mniejszej)
Bajki pisane prozą wyrastały z twórczości ludowej. Najwybitniejszym bajkopisarzem w literaturze rzymskiej był Fedros (I w.p.n.e.), pisał bajki wierszowane, opracowując na nowo motywy z bajek Ezopa. Bajki zwierzęce przyswoił literaturze Biernat z Lublina (XVI w.). Pod postaciami zwierząt są przedstawione przymioty i postawy ludzki, a relacje i wzajemne stosunki w społeczności zwierzęcej są odzwierciedleniem prawidłowości charakterystyczne społeczności ludzkiej. Baśń, bajka magiczna
Gatunek epicki ukształtowany w kulturze ludowej, odznaczający się obecnością pierwiastków fantastyki i cudowności, które harmonijnie, w sposób naturalny i nie wymagający żadnych uzasadnień łączą się ze światem realnym. Baśń należy do najstarszych gatunków literackich w historii kultury, kształtowała się równocześnie z mitem. Nawiązywała do obrzędów inicjacyjnych. Zazwyczaj bohaterem baśni w jej klasycznym kształcie fabularnym jest młody chłopiec zmuszony do opuszczenia rodzinnego domu i sprostania wyzwaniom losu, po zwycięskim przejściu przez próby bohater powraca do domu jako dojrzały młodzieniec. Znakami tej dojrzałości są: królewska korona i ręka pięknej królewny. Język baśni jest swoisty, pełen ukrytych treści i niedomówień. Wymaga obrazowo - symbolicznego odbioru, ponieważ w obrazach, które kreuje, jest zawarta ludowa mądrość. Podział baśni na ludową i literacką.
Klechda
Termin niejednoznaczny, po raz pierwszy wprowadzony przez K.W. Wojcickiego jako określenie utworów fantastycznych pochodzenia ludowego. Zazwyczaj termin Klechda odnosi się do tej odmiany utworów fantastycznych, które określa się nazwą baśń (np. „klechdy sezamowe” i „klechdy polskie” Leśmiana). Pojęcie klechda nie przyjęło się ani w literaturze, ani w języku potocznym, ma wyraźne nacechowanie stylistyczne: sugeruje obecność utworu.
Legenda
Epicki utwór literacki, którego fabuła jest osnuta wokół jakiegoś autentycznego wydarzenia lub faktów z życia uznanych postaci, silnie nasyconych pierwiastkami fikcji literackiej (forma prozaiczna, wierszowana, dramatyczna). Legenda różni się od podania tym, że niewiele w niej z prawdy historycznej, a autentyczne wydarzenia stają się jedynie podstawą swobodnie tworzonej opowieści.
(…)
…, audycji radiowej, opowiadanej baśni, polegający na silnym poddaniu się sugestii świata przedstawionego, aż po całkowite zatopienie się w nim i rozluźnienie więzów ze światem rzeczywistym. Utożsamienie się z postacią głównego bohatera i odczuwanie jako własne jego doznać i przeżyć, łącznie z fizycznymi, jak np. głód, zimno, pragnienie. Identyfikacja jest jednym z ważnych elementów iluzji czytelniczej, na którą składa się też wyzbycie dystansu do odbieranego utworu oraz traktowanie świata przedstawionego równorzędnie z rzeczywistym.
Projekcja Termin psychologiczny oznaczający manifestowanie własnych, często nieuświadamianych pragnień i uczuć przez przerzucenie ich na obiekt zewnętrzny i przypisywanie innym ludziom własnych, negatywnych uczuć, motywów działania, myśli, postaw, cech charakteru, etc…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)