“Listy moralne do Lucyliusza” Seneki, czyli absolvi animam meam.
(moja krótka praca)
Charakteryzując Senekę, pozwoliłem sobie na wybranie z pracy Kwintyliana: O kształceniu mówcy, dwa zdania, które w sposób krótki, acz treściwy mogą scharakteryzować osobę twórcy. Tak oto: “Pracował Seneka niemal na każdym polu literatury, bo i mowy jego są w obiegu, i poezje, i listy, i dialogi. Dużo u niego znajdzie się wspaniałych myśli ogólnych w formie sentencji, dużo jego pism zasługuje na czytanie ze względu na poruszane w nich zagadnienia etyczne.” Lucjusz Anneusz Seneka, urodzony w hiszpańskiej Kordobie, pełnoprawny obywatel rzymski, gdyż w owym czasie Hiszpania znajdowała się pod protektoratem rzymian. Pochodził z rodziny zamożnej, prowincjonalnej arystokracji, dzięki temu mógł dostąpić wielu najwyższych godności państwowych. Czytając biografię Seneki, o jego podróży do Aleksandrii, o konflikcie z Messaliną, zesłaniu na Korsykę, aż wreszcie staniu się nauczycielem Nerona, odnosi się wrażenie, iż był to człowiek, który wiele doświadczył w życiu. Jego pełne przeróżnych zwrotów życie stało się kamieniem węgielnym, na którym powstały, uważane za jego największe dzieło Epistulae ad Lucilium, które były pisane do Lucyliusza, późniejszego prokuratora Sycylii. Seneka wymienił z nim, jak podają źródła, 124 listy. W swojej pracy chciałbym poddać pod rozwagę kreowany przez Senekę obraz mędrca, jako osoby będącej ideałem człowieka.
“Bo za najpierwszy dowód umysłu zrównoważonego poczytuję możność spokojnego trwania na jednym miejscu i obcowania z samym sobą. Bacz następnie i na to, by czytanie wielu pisarzy i wszelkiego rodzaju książek także nie pociągnęło za sobą jakiejś chwiejności albo niestałości: trzeba się zajmować umysłami godnymi zaufania i z nich czerpać dla siebie pokarm, jeśli pragniesz przyswoić sobie coś takiego, co by trwale utrzymywało się w twojej duszy. Kto wszędzie przebywa, ten nigdzie nie przebywa.” Oto jawi się nam pierwsza cecha, jaką jest zrównoważenie i trwanie przy swoich poglądach. W zasadzie trudno się nie zgodzić, iż jest to cech jak najbardziej pożądana dla każdego człowieka. Działania osób pod wpływem impulsów nie dają osobą kontaktującym się z nimi poczucia bezpieczeństwa. Mówiąc innymi słowy, zrównoważony człowiek wzbudza nasze zaufanie. Obecnie również uważamy, iż osobę światłą powinno charakteryzować oczytanie, jednak Seneka pisze, iż “nadmiar zaś książek powoduje roztargnienie.” Czy rzeczywiście możemy pójść aż tak daleko? Myślę, iż jest to rozumienie poprawne, aczkolwiek, jednostka może pragnąć tego, aby stać się właśnie “roztargnioną”, aby poszerzyć swoje pole możliwego wyboru, która przyczyni się do ukształtowania jej pełniejszego światopoglądu.
(…)
… i doświadczenie ściśle wiązano z wiekiem. Myślę, iż przychylał bym się do takiego stwierdzenia.
Mędrzec biedakiem? “Wzgardzić wszystkim może niejeden, ale posiąść wszystkiego nie może nikt. Najkrótsza droga do bogactwa wiedzie poprzez pogardę bogactw.” Przypomina to trochę opisaną w Nowym Testamencie, przypowieść w której do Jezusa przyszedł bogaty dostojnik i pytał się co ma robić, aby zyskać żywot wieczny…
…, czy coś stracił, odpowiedział: <<Wszystko co mam dobrego, jest ze mną>>. Oto mąż dzielny i silny! Odniósł zwycięstwo nawet nad zwycięstwem swego nieprzyjaciela. << Nic - powiada - nie utraciłem >>. Zmusił wroga do powątpiewania, czy rzeczywiście zwyciężył. << Wszystko, co do mnie należy, jest ze mną >> - innymi słowy, sprawiedliwość, męstwo i roztropność. Na to samo wychodzi nie uważać za dobro…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)