Leki przeciwnowotworowe - wykład - Nowotwór

Politechnika Warszawska, Wydział Chemiczny, Instytut Biotechnologii
Zakład Technologii i Biotechnologii Środków Leczniczych
Maria Bretner
Leki przeciwnowotworowe,
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Leki Przeciwnowotworowe
Maria Bretner
Co to jest nowotwór ?
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Nowotwór - definicja
- Nieprawidłowa tkanka rosnąca
niezależnie od mechanizmów kontroli
komórkowych
Transformacja nowotworowa:
I – zmiana wrażliwości na czynniki wzrostowe
- zdolność do nieograniczonej liczby podziałów (nieśmiertelność)
- utrata zdolności do zahamowania wzrostu komórek
– oporność na apoptozę
II – powstanie unaczynienia (angiogeneza)
III – ucieczka spod nadzoru immunologicznego
- zmiana wra liwości na czynniki wzrostowe
Czynniki wzrostowe – peptydy wydzielane przez niektóre typy komórek,
pobudzające inne komórki do podziału albo różnicowania.
Czynniki wzrostowe działają za pośrednictwem receptorów na powierzchni
komórek docelowych. Ich związanie się z receptorem zapoczątkowuje
wytwarzanie cząsteczek mediatorów, uczestniczących w przekazywaniu
sygnału przez błonę komórkową.
Znanych jest około 20 czynników, np
rodzina czynników VEGF (czynniki wzrostu śródbłonka naczyniowego)
PDGF – płytkowy czynnik wzrostu
EGF – nabłonkowy czynnik wzrostu
NGF – czynnik wzrostu nerwów
FGF – czynnik wzrostu fibroblastów
także substancje regulujące wzrost organizmu, w tym m.in. witaminy,
interleukiny i hormony
- zdolność do nieograniczonej liczby podziałów (nieśmiertelność)
Liczba podziałów jest zależna od rodzaju komórki i organizmu, z którego
pochodzi. Dla ludzi wynosi około 50.
Pewne typy komórek, np. komórki wątroby, prawidłowo dzielą się raz albo dwa
razy w roku,
natomiast komórki nabłonkowe jelita dzielą się dwa bądź więcej razy dziennie,
by stale odnawiać wyściółkę jelit.
Większość naszych komórek mieści się między tymi skrajnościami:
mogą się dzielić, gdy zajdzie taka potrzeba, ale zwykle dzielą się rzadko.
Leonard Hayflick w 1965r zaobserwował, że komórki w hodowli są w stanie
podzielić się ograniczoną ilość razy zanim zginą, a im bliżej limitu, tym więcej
oznak starzenia wykazują. Jedną z przyczyn jest efekt skracania się
telomerów w chromosomach przy każdym podziale komórki.
Limit Hayflicka jest uważany za jedną z przyczyn starzenia się.
Dotyczy tylko komórek zróżnicowanych - komórki macierzyste mogą dzielić się
bez ograniczeń.
Nie dotyczy to także komórek nowotworowych.
Podział komórki zaczyna się od podziału jądra
komórkowego.
Fazy podziału
G0 –stan spoczynkowy – trwa od kilku dni do miesięcy
G1- przygotowanie do fazy S, -trwa od kilku do
kilkunastu godzin, synteza białek – cyklin, aktywacja
kinaz
S- replikacja jądrowego DNA
G2 –synteza białek wrzeciona podziałowego, białek
otoczki jądrowej, przygotowanie do mitozy
Cykl komórkowy jest regulowany m.in. przez białka
czujnikowe i kinazy.
Układ kontroli cyklu komórkowego ... zobacz całą notatkę