To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Temat III
Kultury nordyckie
A. Porębski „Europejskie mniejszości”
Od VI w n.e. na terenach Finlandii pojawiają się pierwsi przybysze z zachodu- ludność pochodzenia szwedzkiego. Na początku docierają tylko do niezaludnionych wówczas Wysp Alandzkich. Od zawsze Finowie stanowili tam mniejszość
IX-XI w pojawiają się kolejne grupy szwedzkich osadników, w związku z wyprawami Wikingów. W tym czasie zaludnienie Wysp Alandzkich było już dosyć duże( dzięki korzystnemu położeniu na szlakach myśliwskich i handlowych). Znajdowało się tam centrum połowu fok(podstawowe źródło tranu ludności europejskiej). Przebiegał szlak handlowy między Europą zachodnią a wschodnią( wiąże się to z odkryciem w 800r drogi wodnej przez Jezioro Ładoga i Wołgę- wykorzystywali ją wikingowie)
Wyspy Alandzkie zostały zchrystianizowane około roku 1000( 100 lat wcześniej niż na obszarze dzisiejszej Finlandii). Podlegały one szwedzkiemu biskupstwu w Uppsali. Pod względem politycznym stanowiły oddzielną, w dużym stopniu autonomiczną całość z własnym prawem i parlamentem.
Pierwsze kontakty Finlandii z Kościołem nastąpiły już w IX w (kościół bizantyjski rozpoczyna działalność na obszarze Karelii, proces trwa ponad 200 lat , A Karelia staje się mostem między wschodem a zachodem.
Ekspansja kościoła zachodniego- 1155r i wiąże się z najazdem króla szwedzkiego Eryka Dobrego
Dwie wyprawy krzyżowe- 1238 i 1293- rozprzestrzenienie się kościoła na terytoriach Finlandii
W tym samym czasie postępowało osiedlanie się Szwedów, którzy zaczęli zajmować terytoria na kontynencie. Szczyt fali- XIII w
1255- Zach część ziem fińskich zostaje wcielona do Szwecji
Finlandia pozostaje ze Szwecją w swoistej unii, Finowie sprawują kontrole nad swoim obszarem ale równocześnie ponoszą koszty wojen prowadzonych przez Szwecję
Szwedzi osiedlający się w XIII w na wybrzeżach zatok Fińskiej i botnickiej często stawali się tam ludnością autochtoniczną
Po bitwie nad Newą następuje osłabienie pozycji katolicyzmu w Finlandii i zahamowanie jego ekspansji na wschód
W XIII w język szwedzki zdobył pozycję języka oficjalnego w Finlandii, chociaż w użyciu nadal były oba języki( szwedzki i fiński)
1310- przejęcie wysp alandzkich przez biskupstwo w Abo/Turku
1340 wyspy tracą swoją autonomię i znaczenie handlowe i zostają włączone do Szwecji
Od 1362 szlachta fińska miała prawo uczestnictwa w wyborach szwedzkiego monarchy, wysyłali oni też swoich przedstawicieli do czterostanowego parlamentu w Sztokholmie. Prowincje fińskie posiadały takie same prawa jak szwedzkie, choć językiem oficjalnym nadal był szwedzki.
Finowie mogli cieszyć się znacznym stopniem autonomii w ramach Szwecji.
(…)
… cywilizacji zachodnioeuropejskiej, posługują się alfabetem łacińskim a nie cyrylicą(choć pierwsze teksty w języku fińskim pisane były cyrylicą)
W Przeszłości(kilkaset lat temu) tereny Finlandii Norwegii i Szwecji należały do strefy wpływów średniowiecznego Nowogrodu
Laponia aż do przełomu XVIII i XIX w pozostawała obszarem nie kontrolowanym przez żadne państwo
Nazwa Norden tradycyjnie odnosi się do Danii…
… z Księstwem moskiewskim o Iwanogród
XVI w - pojawienie się ruchów reformacyjnych w Europie. W Finlandii zostaje osłabiona pozycja kościoła katolickiego, powstają dążenia do wprowadzenia w szkolnictwie i liturgii języków lokalnych, narodowych. Czołowa postać to Mikael Agricola- Finowie zawdzięczają mu przekłady Nowego i części Starego testamentu(1548), uważa się go za twórcę fińskiego języka literackiego. W 1554 król szwedzki Gustaw I waza utworzył nową diecezję w Viipuri.
Koniec XVI w - walki z Danią i Wielkim księstwem moskiewskim, walki o tron w Szwecji. Rezultatem było pewne usamodzielnienie się Finlandii i wzrost jej znaczenia w ramach Szwecji.
1584- król Jan III nadał Finlandii tytuł wielkiego księstwa, helsinki uzyskały prawa miejskie, wyspy alandzkie uzyskały status namiestnictwa bezpośrednio…
… wzmacniała się pozycja ludności pochodzenia szwedzkiego w polityce, gospodarce i kulturze, zajmowali oni najważniejsze funkcje , szwedzki miał status języka urzędowego, a fiński występował na skalę ograniczoną
W 1902 nastąpiło formalne zrównanie rangi obu języków. Razem ze zrównaniem obywateli wobec prawa miało to istotny wpływ na wykształcenie się narodu fińskiego. A ludność szwedzkojęzyczna uzyskała…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)