Finowie, których ojczyzną jest Ural, przybyli na wschodnie tereny Półwyspu Skandynawskiego między V a VIII w. Napływ Finów spowodował zepchnięcie na daleką północ rdzennej ludności kraju - Lapończyków. W XII w. obszar Finlandii został schrystianizowany i popadł w zależność od korony szwedzkiej. W 1284 r. Finlandia stała się księstwem, a od 1581 r. - wielkim księstwem. W wyniku wojen szwedzko-rosyjskich w XVII i XVIII w. znaczna część kraju znalazła się pod panowaniem Rosji. W 1809 r. Finlandia uzyskała autonomię jako księstwo w ramach Imperium Rosyjskiego. Pod koniec XIX w. autonomia Finlandii była coraz bardziej ograniczana, co spowodowało nasilenie ruchów narodowowyzwoleńczych. W 1917 r., w obliczu słabości Rosji, Finlandia ogłosiła niepodległość.
Skandynawia - jednolita kultura w porównaniu z resztą kontynentu
Graniczenie z dużymi państwami, granice naturalne.
Izolacja religijna od Wschodu.
Laponia - do XVIII i XIX w. nie należała do żadnego państwa
Określenie „Norden” - Dania, Finlandia, Islandia, Norwegia, Szwecja
Niejednoznaczny status Estonii i Łotwy - teoretycznie nie przynależą do tej grupy, chociaż były lata, kiedy wchodziły w skład Królestwa Danii lub Szwecji. Ponadto państwa te, już po uzyskaniu niepodległości, dążyły do zacieśniania kontaktów ze swoimi północnymi sąsiadami.
Na terenie Skandynawii przez dłuższy czas dominowały wielkie majątki ziemskie charakterystyczne dla feudalizmu.
Bałtycko-fińska, ugrofińska grupa językowa - Łotwa, Estonia, Finlandia [strukturalne podobieństwa do ludów na dalekim Wschodzie, np. tych w okolicach Uralu + języka węgierskiego] słownictwo pod wpływem języków germańskich i nordycko-luterańskiej semantyki
W Finlandii za język ojczysty uważa go ok. 4,7 mln ludzi (92% populacji). W Szwecji, gdzie posługuje się nim ok. 300 000 mieszkańców pochodzenia fińskiego, jest oficjalnie uznawany jako język mniejszości, jest też oficjalnie językiem mniejszości w Republice Karelii w Rosji. Niewielkie fińskojęzyczne mniejszości znajdują się również w północnonorweskiej prowincji Finnmark oraz w Estonii.
Jest językiem żywym, używanym w mowie i piśmie, rozwijającym się, mającym bogatą i cenioną na świecie literaturę. Po fińsku nadaje ponad dziesięć stacji telewizyjnych o zasięgu krajowym i regionalnym, ponad pięćdziesiąt rozgłośni radiowych, ponadto w języku tym wychodzi ponad 120 gazet krajowych, regionalnych i lokalnych
Od XVI wieku prawo było częściowo spisane po fińsku, ale wciąż nie było fińskojęzycznego życia kulturalnego: w należącej do Szwecji Finlandii to szwedzki był językiem administracji, oświaty i kultury. Jednak język rozwijał się cały czas, zwłaszcza fonetycznie, doszło wtedy do znaczących zmian w wymowie. Dopiero po roku 1809, gdy Wielkie Księstwo Finlandii przeszło pod panowanie rosyjskich carów, zaczęła się budzić fińska świadomość narodowa. Ona właśnie zapoczątkowała znany ruch Fennomanów, którzy chcieli uczynić z języka fińskiego język kultury. Na początku XIX wieku brakowało jednak językowi wielu niezbędnych cech. Gramatyka nie była ujęta systematycznie, a słownictwo odzwierciedlało życie codzienne chłopskiego ludu, brakowało jednak prawie wszystkich słów potrzebnych kulturze i administracji.
(…)
… w cywilizacji i wystawionej na wszelkie jej zgubne wpływy
Pustkowia i północny klimat sprzyjają sile, inteligencji i umiłowaniu wolności
Runeberg - fiński wieszcz narodowy; kraje północne jak antyczna Grecja; wyidealizowany obraz człowieka Północy - nowego Greka; ubodzy mieszkańcy otoczeni przyrodą; ubóstwo cnotą poezji
Wyspy Alandzkie- szwedzkojęzyczny archipelag wysp politycznie należący do Finlandii, stanowiący jednak osobny podmiot z dużą autonomią, położony na Morzu Bałtyckim u wejścia do Zatoki Botnickiej. Status wysp jest gwarantowany międzynarodowo, ostatnio przez traktat akcesyjny do Unii Europejskiej.
Obszar Wysp Alandzkich jest strefą zdemilitaryzowaną.
Wyspy Alandzkie na podstawie Aktu o Samorządzie Wysp Alandzkich z 28 grudnia 1951 są republiką parlamentarną będącą terytorium autonomicznym Finlandii. Wyspy Alandzkie posiadają własny parlament, zwany Lagting
Mniejszość językowa w Finlandii, używająca fińskiej odmiany języka szwedzkiego. Grupa ta stanowi 5,5 proc. populacji Finlandii - 275 tys. osób. 25 000 osób używających języka szwedzkiego mieszka na Wyspach Alandzkich, gdzie język szwedzki jest jedynym obowiązującym i ma ten status zagwarantowany politycznie. Większość Szwedofinów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)