Kultura nordycka - omówienie

KULTURA NORDYCKA
SZWECJA
„Norden" to często używane
określenie pięciu północnoeuropejskich państw - Danii, Finlandii,
Islandii, Norwegii i Szwecji - wzajemnie ze sobą powiązanych dzięki
wykształceniu się pomiędzy nimi szczególnych relacji.
Skania - najbardziej na południe wysunięta część Szwecji
Jednak pod względem lingwistycznym Estonia, a do pewnego
stopnia również i Łotwa związane są z Finlandią, ponieważ ich
mieszkańcy należą do tej samej bałtycko-fińskiej grupy językowej.
Wchodzące w jej skład języki wykazują strukturalne podobieństwa
do tych, którymi władają niektóre ludy żyjące daleko na wschodzie
(w pobliżu Uralu) oraz języka węgierskiego. Jednak ich słownictwo
rozwijało się pod silnym wpływem języków germańskich i nordycko-
luterańskiej semantyki.
XVIII w. liczne wojny z Rosją i Prusami Najważniejszym z przełomowych momentów w dziejach krajów
nordyckich były lata epoki napoleońskiej.
Wtedy właśnie wytyczono
obowiązujące w większości po dzień dzisiejszy granice każdego z nich,
a także w jednoznaczny sposób określone zostało ich ideologiczne
oblicze.
KONGRES WIEDEŃSKI
Stare królestwa Danii oraz Szwecji rozdarto na pół. Od pierwszego
z nich odseparowano Norwegię, natomiast drugie bezpowrotnie utraciło
Finlandię. W taki oto sposób na północy Europy doszło do zerwania
wielowiekowych więzów i tradycji. Nowym państwom trudno
było stworzyć poczucie własnej tożsamości (dotyczyło to w pierwszym
rzędzie powstałej w 1814 roku unii szwedzko-norweskiej).
Ponieważ liczba państw nordyckich wzrosła z dwóch do czterech
(Norwegię i Szwecję wiązała tylko osoba wspólnego władcy; natomiast
Finlandia - mimo iż przyłączono ją w 1809 roku do Rosji - na
mocy decyzji cesarza Aleksandra II przekształcona została w autonomiczne
Wielkie Księstwo, w którym nadal obowiązywać miał szwedzki
system prawny; naród fiński mógł też, co ważniejsze, zachować
swoją tradycję, religię oraz język), musiał się zmienić charakter wzajemnych
relacji między zamieszkującymi je narodami.
wielowiekowe antagonizmy
szwedzko(-fińsko)-duńskie(-norweskie) w XIX wieku osłabły.
Dzięki temu zaistniały warunki sprzyjające powstawaniu takich
ideologii, jak nordyzm czy skandynawizm. Jednym z czynników jednoczących
narody Północy była zyskująca pośród nich coraz więcej
zwolenników wiara w „naturalnego człowieka" żyjącego w harmonii

(…)

… chrystianizacja nie odbyła się bez oporów, ale kolejne wyprawy krzyżowe pozwoliły ugruntować chrześcijaństwo
XIII w. szczyt szwedzkiej fali osadniczej ( ale często były to tereny nieosiedlaone więc stawali się tam ludnością autochtoniczną) - jej skutkiem jest dzisiejsza obecność ludności szwedzkojęzycznej na południowych i zachodnich wybrzeżach Finlandii
1255 wcielenie zachodniej części ziem fińskich do Szwecji…
… wielkiego księstwa, a Helsinkom prawa miejskie - wzmocnienie pozycji Finlandii dzięki udziałowi w wojnie trzydziestoletniej 1684 przyłączenie Wysp Alandzkich do Finlandii
Lata 60 XVII w. szczyt potęgi Szwedzkiej - uniformizacja
- wypieranie fińskiego z kościoła, sądów, administracji i wojska - zmiany nazwisk i nazw miejscowości na szwedzkie - szwedyzacja szlachty i burżuazji Niezadowolenie Finów, chęć…
…, dokonano rozróżnienia między dziedzictwem fińskim i szwedzkim - malarstwo, muza, architektura
1863 prawne zrównanie szwedzkiego i fińskiego - założenie własnej fińskiej partii ,,Suecomen” - ruch nabiera charakteru politycznego
Na początku XX wieku szwedzkojęzyczni mieszkańcy zakładają partię o charakterze etnicznym - Szwedzka Partia Ludowa - rozwój przemysłu drzewnego w Finlandii zapoczątkował okres…
… prawny, instytucje, język
- fiński ograniczony do niższych warstw społecznych
- rozziew językowy między wyższymi warstwami a ludem stał się jednym z powodów pierwszych wystąpień młodych fińskich intelektualistów ( inspiracja prądami romantycznymi ), rozwój literatury narodowej - 1843 - fiński po raz pierwszy w szkołach - ożywienie narodowe ale szło opornie Laestadianizm - ruch finizacyjny
Podział wśród…
... zobacz całą notatkę