Kultura piśmienna późnośredniowiecznej Europy

- Kancelarie miejskie
- Kancelarie sądów różnych instancji (księgi ziemskie krakowskie)
- Kancelarie uniwersyteckie (Metryka uniwersytetu w Bazylei)
Średniowieczna ars dictandi
Dokument prywatny (późne średniowiecze) :
NOTARIAT PUBLICZNY
NOTY TYROŃSKIE:
System stenograficznych znaków służących do zapisywania mówionego tekstu.
Osoby piszące:
- Notarius
-Scriba
- Tabellio
- Cancellarius
- Scriptor
VI w. – kodyfikacja Justyniana:
- Obowiązki tabelionów
- Procedury ich weryfikacji
- Forma dokumentów
Imbrewiatura (register nota rum) – protokół notariusza
Notarius publicus:
- Apostolia auctoritate
- Imperali auctoritate
Przykład polskiego notariusza – Andrzej z Dynowa, 1500 r.; Stanisław z Sandomierza, 1508 r.; Andrzej z
Wierzbowa, 1439 r.
Miejsca zatrudnienia notariuszy publicznych
- Kancelaria królewska
- Kancelarie kościelne
- Kancelarie miejskie
- Kancelarie ziemskie i grodzkie
Spisywanie i uwierzytelnianie dokumentów prywatno-prawnych
PIŚMIENNICTWO NA DWORACH KRÓLEWSKICH
- Alfred Wielki, król Wessex „ II poł. IX w. – sprowadził do swego królestwa uczonych zagranicznych i
utworzył szkołę pałacową, wprowadził obowiązek edukacji dla poddanych posiadających przynajmniej
2 łany ziemi. Sam osobiście parał się pracą intelektualną.
- Psałterz Karola Łysego, koniec IX w. – oddaje pochodzący z czasów karolińskich i merowińskich ideał
władcy czytającego teksty religijne.
- Psałterz Ludwika IX – praktycznie każdy średniowieczny władca posiadał psałterz.
Godzinki – nabożeństw podzielone na 7 części (jutrznia, pryma, tercja, seksta, nona, nieszpory,
kompleta)
XII wiek – narodziny ideału władcy oświeconego
Giraldus Cambrensis 1180-1217 „De principia iustructiore Liber” – w tym tekście zostały zawarte
”podstawy politologii współczesnej”.
Tłumaczenie – „Księga o wykształceniu książąt”.
Alfred X Mądry, król Kastylii i Leónu, XIII w. – był ideałem modelu władcy oświeconego.
Od XIII wieku wymaga się od władcy posiadania biblioteki. Później to wymaganie schodzi w hierarchii
coraz niżej. Zaczęto wymagać tego od hrabiów, panów ziemskich etc.
Największymi ośrodkami piśmiennictwa średniowiecznego były Brugia i Paryż. Moda na czytanie
książek wyszła z Księstwa Burgundzkiego.
Królewskie biblioteki:
- Jan II, król Francji (1319 – 1364)
-Karol VI, król Francji (1368 – 1422)
-Filip II, książę Burgundii (1342 – 1404)
-Filip III, książę Burgundii (1396 – 1467)
-Piotr II de Beaujeu, książę Bourbon (1438 – 1503)
-Franciszek I, król Francji (1494- )
Karol IV Luksemburg (II poł. XIV w.) – kancelaria tego władcy odegrała bardzo ważną rolę w zakresie
niemieckiej piśmienności pragmatycznej. Władca ten znany był również jako fundator uniwersytetów.
Król Andegawenii Rene Daugou – przeszedł do historii jako autor Wielkiej Księgi Turniejów. Posiadał
200 manusktyptów w różnych językach. To pokazuje w jaki sposób późne średniowiecze rozwinęło XIIwieczny ideał władcy oświeconego.
ŚREDNIOWIECZNA PIŚMIENNICZOŚĆ MIESZCZAŃSKA
Pieczęć Soissons – symbole, które umieszczano na

(…)

… (1280 – 1348), Nuova Cronica – ilustrowana kronika miejska Florencji, jedna z bardziej
znanych.
Księga praw miejskich Głubczyc, ok. 1420 – jest to bogato iluminowana księga prawa niemieckiego
(magdebursko – niemieckiego).
Zwierciadło Saskie –
DOKUMENTACJA CECHOWA
W księgach rejestrowało się wydatki, dochody, etc. Wszystkich średniowiecznych cechów
rzemieślniczych. W pewnym momencie umiejętność…
…
- Koloforz – informacje na końcu ksiązki dotyczące okoliczności jej powstania i kopisty
Warsztat Diebolda Laubera z Hagenau (1427-1471) – maleńkie miasteczko w Alzacji stało się
zakładem produkcji masowej ksiązki
Książka luksusowa. Rękopisy iluminowane
Codex Manesse – powstały w pierwszej połowie XIV w. rękopis zawierający rycerską poezję miłosną.
Codex Calixtinus
Kroniki:
Biblia:
–
Vetus Latina – tłumaczenie Biblii na łacinę z języka greckiego
–
Vulgata – tłumaczenie Biblii dokonane przez św. Hieronima z języków
Book of Kells (Księga z Kells)
–
ok. 800 r. - tekst Wulgaty z fragmentami „Vetus Latina”
Biblia Martinicka, I połowa XV w.
Petus Comestor
Bible historiale
Apokalipsa, I poł. XIII w., j. francuski
II poł. XIV w. - tłumaczenie Biblii na j. Angielski przez Jana Wiklifa
Jan Hus – tłumaczenie Biblii
Biblia pauperum – skrócone przedstawienia wątków biblijnych wraz z ilustracjami
Księgi liturgiczne:
–
Ewangeliarz
- Mszał
- Ordinale, pontyfikat, rytuał
–
Lekcjonarz
- Antyfonarz
- Brewiarz
–
Sakramentarium
- Graduał
Pontyfikat biskupa Paryża, XV w.
Graduał Tyniecki, ok 1460 r.
Psałterz dwujęzyczny, łacińsko – angielski
Psałterz księcia Jana de Berry, pocz. XV w.
Quentin Massys, Bankier z żoną…
... zobacz całą notatkę