To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Prof. Janusz Świerkocki
Teorie Handlu Międzynarodowego
Wykład XI – Korzyści skali produkcji
Na wstępie należy odróżnić korzyści skali handlu od korzyści skali produkcji. Otóż KSP odnoszą się do
procesu wytwarzania i mają jedynie pośredni wpływ na handel międzynarodowy, zatem i na korzyści
skali handlu. W TT milcząco zakładaliśmy, że KSP wynoszą 0, co było równoznaczne ze stwierdzeniem,
że nie istnieją/nie występują. W istocie swej KSP oznaczają, że jeżeli zwiększa się nakłady czynników
produkcji, to produkcja rośnie bardziej niż proporcjonalnie.
W modelach teorii tradycyjnych zerowe korzyści skali przejawiały się w jednakowych odległościach
izokwant ilustrujących funkcję produkcji (por.rys.8. s. 50). Jeżeli KSP są większe od zera odległości
miedzy poszczególnymi izokwantami ilustrującymi funkcje produkcji będą coraz większe. Oznacza to,
że np. jeżeli do wyprodukowania jednego goryla pluszowego zużywa się 100 jednostek pracy i 100
jednostek kapitału, to z 200 jednostek pracy i 200 jednostek kapitału powstać mogą nie dwa110, ale trzy
małpiszony.
KSP powodują, że istnieje tzw. minimalna efektywna skala produkcji. Jeżeli produkcja jest większa niż
minimalna efektywna skala produkcji, to KSP nie występują, co więcej mogą występować niekorzyści
skali – czyli mniej niż proporcjonalne przyrosty produkcji w efekcie przyrostu nakładów czynników
produkcji.
KSP mogą mieć charakter:
Zewnętrzny;
Wewnętrzny.
Na tej podstawie mówi się o zewnętrznych korzyściach skali produkcji oraz o wewnętrznych
korzyściach skali produkcji.
Wewnętrzne KSP – polegają na tym, że jeżeli przedsiębiorstwo zwiększa swoją produkcję, to maleją
ponoszone przez nie koszty jednostkowe.
Zewnętrzne KSP – polegają na tym, że jeżeli gałąź (kilka przedsiębiorstw) zwiększa swoją produkcję, to
maleją jej (gałęzi) koszty jednostkowe.
Źródłem wewnętrznych KSP (WKSP) są:
Niepodzielne, stałe koszty produkcji. Np. jeśli ktoś otwiera fabrykę pluszowych goryli, to na
wstępie musi wynająć odpowiednią nieruchomość, zakupić maszyny, rozpocząć promocję itp.
Ponosi on zatem koszty, które nie zależą od ilości wytwarzanych małpiszonów W związku z tym
koszty te przeliczone na jednostkę produkcji będą większe, jeżeli fabryka wytworzy jedną
małpę niż jeżeli małp wytworzonych zostanie 1 tys..
Specjalizacja produkcji. Jeżeli wspomniana już fabryka pluszaków wytwarza jedynie goryle, to
wystarcza jej jeden wariant maszyn, jedna zmiana pracowników, którzy umieją przyszywać
główki i rączki. Jeżeli jednak prócz goryli fabryka wytwarza też pluszowe koty typu Garfield, to
prawdopodobnie potrzebowała będzie dodatkowych maszyn, dodatkowej zmiany
pracowników, która umie nie tylko łeb ale i ogon przyszyć itd., co będzie rodziło dodatkowe
koszty111. Z przykładu wynika, że specjalizacja w produkcji jednego rodzaju dobra ogranicza
koszty.
W niektórych branżach mamy do czynienia z sytuacją, w której przychody z produkcji rosną
szybciej niż koszty zewnętrzne, co wynika z zależności technologicznych. Np. po dnie Bałtyku
biegnie dziś rura zwana gazociągiem północnym. W tej rury przypadku przepustowość zależy
od średnicy. Im większa jest średnica, tym większa jest przepustowość. Konstrukcja rury (która
notabene składa się z dwóch otworów okrężnych oraz korpusu) sprawia, że nakłady stali na
zwiększenie jej obwodu rosną wolniej niż średnica w następstwie zwiększenia
Prof. Janusz Świerkocki
Teorie Handlu Międzynarodowego
Wykład XI – Korzyści skali produkcji
nakładów. W przypadku zwiększenia obwodu rury dwukrotnie, jej przepustowość rośnie
czterokrotnie
Źródłami zewnętrznych korzyści skali produkcji (ZKSP) są:
Istnienie gałęzi produkcji. Jeżeli istnieje kilka przedsiębiorstw o podobnym profilu produkcji, to
wytwórcy środków trwałych mogą dojść do wniosku, że opłaca im się wytwarzać np. maszyny
produkcyjne dostosowane do wymogów tej gałęzi
Migracje wykwalifikowanej siły roboczej miedzy przedsiębiorstwami jednej gałęzi. Otóż
przedsiębiorstwa jednej gałęzi mogą się rozwijać w różnym tempie. Np. wyobraźmy sobie, że
gałąź produkcji krawatów składa się z dwóch przedsiębiorstw – Vistuli oraz Wólczanki. W
danym okresie Vistula przeżywa rozkwit i jest zainteresowana zwiększaniem produkcji.
Wólczanka boryka się z trudnościami, które zmuszają ją do cięcia kosztów i ograniczania
produkcji. W tej sytuacji Vistula będzie poszukiwać pracowników a Wólczanka będzie ich
zwalniać. Vistula zatem stanie przed następującym wyborem: może zatrudnić
niewykwalifikowanych pracowników a następnie przeszkolić ich lub zatrudnić pracowników
zwolnionych z Wólczanki, którzy posiadają doświadczenie i wymagane kwalifikacje i z tego
powodu nie wymagają szkolenia. Oczywiście niższe koszty pociągnie za sobą zatrudnienie
pracowników zwolnionych przez Wólczankę.
Dyfuzja wiedzy między przedsiębiorstwami gałęzi. Przedsiębiorstwa tworzące gałąź mogą
wymieniać się wiedzą w oficjalny i nieoficjalny sposób. Nieoficjalnie może się to dokonywać
np. na spotkaniach pracowników tych przedsiębiorstw w wolnym czasie
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)