19.Konstytucyjne prawa i wolności obywatela RP Zasady praw i wolności: zasada godności (preambuła i art. 30):
-przyrodzona i niezbywalna cecha człowieka, stanowiąca źródło wolności i praw człowieka i obywatela o nienaruszalnym charakterze, a obowiązkiem władz jest jej ochrona i poszanowanie;
jej źródłem jest prawo naturalne dzięki czemu ma rangę suprakonstytucyjną (wszystkie unormowania prawa stanowionego muszą być z nią zgodne, inaczej tracą przymiot legitymizmu);
jest nienaruszalna, tj. nie można się jej zrzec, a ustawodawca nie może jej ograniczyć, z tego wynikają pozytywne obowiązki państwa, a zakres i sposób ich dochowania może być kontrolowany przez sądy;
przyznana każdemu człowiekowi, czyli nie może być zróżnicowana ze względu na rasę, narodowość itd. → zasada ta jest punktem wyjścia dla zasady równości;
nie jest po prostu jednym z wielu praw, ale prawem o podstawowym znaczeniu, stanowi źródło i fundament całego porządku konstytucyjnego, co oznacza, że wszystkie normy konstytucyjne powinny być interpretowane na tle zasady godności;
istotą godności jest podmiotowość człowieka (tj. autonomia) i choć człowiek musi uwzględniać autonomię (godność) innych osób, to istnieją jednak granice, których przekroczenie sprowadzi człowieka do roli przedmiotu procesów społecznych (w razie arbitralnego urzeczowienia traktowania osoby ludzkiej przez ustawodawcę), a więc przekreśli jego godność → zasada ta jest punktem wyjścia dla zasady wolności;
nie tylko nakaz pozostawienia człowiekowi autonomii ( aspekt pozytywny ), ale również zakaz poddawania człowieka takim sytuacjom czy traktowaniu, które mogą tę godność przekreślić ( aspekt negatywny ), jak zakaz prześladowań, dyskryminacji, ingerencji w swobodę myśli i przekonań, zmuszania do samooskarżania; zasada wolności (preambuła i art. 31) → to zakaz zmuszania kogokolwiek do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje, gwarancja ochrony prawnej wolności przy jednoczesnym zobowiązaniu wszystkich do szanowania wolności i praw innych osób;
wolność człowieka musi z natury rzeczy podlegać pewnym ograniczeniom ze względu na interes publiczny i wolności i prawa innych. Przesłanki ograniczenia zasady wolności formułuje art. 31 ust. 3. Zasada ta ma także konsekwencje dla zasady godności, dla której pozostawienie jednostce swobody jest istotne, to zbytnie ograniczenie wolności może stanąć w kolizji także z zasada godności. zasada równości ( art. 32): w Konstytucji zasada ta została skonkretyzowana jako:
zasada równości wobec prawa;
zasada równego traktowania wszystkich przez władze publiczne;
zakaz dyskryminacji z jakichkolwiek przyczyny w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym ;
(…)
… organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (art. 61);
prawo petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym, osoby trzeciej za jej zgodą (art. 63);
wolność zgromadzeń (art. 57) - wg. TK warunkiem jest pokojowy charakter zgromadzeń;
wolność zrzeszania się (art. 58), ale możliwa jest sądowa rejestracja, a zakaz może wydać sąd (TK dla partii);
to nie tylko prawo jednostek…
…, komunizmu i nazizmu, nienawiści rasowej i narodowościowej, stosowania przemocy i utajniania struktur;
możliwe ograniczenie w stosunku do osób, których funkcja lub stanowisko wymaga apolityczności;
Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne - katalog tych praw to: prawo do własności (art. 20, 21, 64) - rozróżnienia:
jako jedna z podstaw społecznej gospodarki rynkowej, z priorytetem dla własności…
… wyjątki (ustawa o cudzoziemcach, ale też i inne ustawy szczegółowe), które nie mogą jednak wychodzić poza zakres praw przyznanych przez konwencje międzynarodowe;
art. 79 ust. 2 → wyłączona możliwość skargi konstytucyjnej dla dochodzenia prawa azylu i uzyskania statusu uchodźcy;
szczególny status - cudzoziemcy pochodzenia polskiego mają prawo do osiedlania się na stałe w RP;
System prawo i wolności…
… i druku i jest uważana za jedną z podstawowych zasad demokracji i pluralizmu politycznego → art. 14 i art. 54 (zakaz cenzury i koncesjonowania prasy);
regulacja wolności wyrażania poglądów ma zbyt wąski wymiar;
szczególny wyraz → wolność twórczości artystycznej, badań naukowych i ogłaszania ich wyników oraz wolność nauczania (art. 73);
Prawa i wolności polityczne - część przyznana wszystkim, a związane…
… ust. 4);
prawo do bezpiecznych warunków pracy (art. 66 ust. 1);
prawo do urlopu (art. 65 ust. 2);
prawo do koalicji (art. 59 ust. 1) i związane z tym uprawnienia związków do zawierania zbiorowych układów pracy, prowadzenia sporów zbiorowych i strajków (art. 59 ust. 2 i 3);
zasada ogólna → praca pod ochroną RP → uprawnienia państwa do nadzoru nad warunkami pracy (art. 24 zd. 2), zakaz stałego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)