To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Sławomir Maszewski
KONSTYTUCJA 3 MAJA. ANALIZA.
KONSTYTUCJA (łac. constitutum)
W dawnej Polsce wszystkie ustawy sejmowe; zespół postanowień sejmowych wpisywanych do Metryki Koronnej i ogłaszanych drukiem. (do Metryki Większej - kanclerz, do Mniejszej - podkanclerzy; wpisywano przywileje, nadania i konstytucje sejmowe).Od XVIII wieku termin konstytucja oznacza ustawę zasadniczą wyposażoną w najwyższą moc prawną. Określa ona podstawy ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego, sposób powoływania najważniejszych ogniw aparatu państwowego i ich funkcjonowanie. Normuje także prawa i obowiązki obywatelskie.
NARODZINY KONSTYTUCJI
Projekty Konstytucji
Między wrześniem 1789 a lipcem 1790 roku podjęła czynności Deputacja do ułożenia projektu nowej formy rządu. Od XII.1790 roku pojawiają się projekty konstytucji przygotowywane konspiracyjnie
W dniu 23.XII.1789 roku uchwalono „Zasady do poprawy rządu”, a w sierpniu 1790 roku Deputacja wniosła pod obrady „Projekt do formy rządu" autorstwa Ignacego Potockiego o charakterze „republikańskim” przewidujący ograniczenie władzy królewskiej. Dopiero w grudniu 1790 roku dochodzi do porozumienia z królem. Między grudniemXII.1790 a kwietniem 1791 roku na niejawnych spotkaniach przygotowano kilka tekstów:
„Marzenia dobrego obywatela”, przewidujące ideę monarchii konstytucyjnej)
„Reforma konstytucji”
„Prawa konstytucyjne” Hugona Kołłątaja. Projekty konstytucji przygotowywano w ścisłym gronie. Pierwszy opracował sam król Stanisław August Poniatowski w języku francuskim. Rozwinął go królewski sekretarz, Włoch - Scypion Piattoli, a poprawiał go Ignacy Potocki przy udziale Hugona Kołłątaja. Poprawiony tekst wrócił do króla, który w marcu 1791 roku opracował nową wersję, którą poddali krytyce Potocki i Kołłątaj. W efekcie nową redakcję powierzono Kołłątajowi. Jego wersję przedyskutowano w szerszym gronie i z tego właśnie tekstu wyłonił się projekt konstytucji 3-go Maja. Autorami Ustawy Rządowej byli więc w równym stopniu: król, Scypion Piattoli, Ignacy Potocki i ks. Hugo Kołłątaj
Początkowo przewidywano ogłoszenie konstytucji 5 maja. Kiedy jednak z inicjatywy hetmana Franciszka Ksawerego Branickiego stronnictwo prorosyjskie zaczęło ściągać na ten termin swoich zwolenników do Warszawy, postanowiono przyspieszyć zamach o dwa dni. Wieczorem 2 maja, na prywatnym posiedzeniu, przedstawiono posłom - zwolennikom reform, tekst projektu konstytucji i uzyskał on jednomyślną aprobatę. Uznali oni, że jedynym sposobem ratowania Ojczyzny jest silny rząd, działający suwerennie wobec państw ościennych. W nocy z 2 na 3 maja na tajnym zebraniu u marszałka
(…)
… uznano za reprezentantów całego narodu. Zniesiono zasadę jednomyślności w przyjmowaniu konstytucji sejmowych (likwidacja liberum veto), możliwość wiązania konfederacji i zwoływania sejmów skonfederowanych.
Co 25 lat następować miała rewizja i poprawa konstytucji na sejmie ekstraordynaryjnym.
IZBA POSELSKA
Skład:
204 posłów szlacheckich (po 68 posłów z każdej z trzech prowincji: Wielkopolski, Małopolski…
… na zarządzenie marszałka, gdyby panujący nie zwołał sejmu na jego interwencję, kiedy zachodziła potrzeba sesji nadzwyczajnej.
Król posiadał prawo inicjatywy ustawodawczej, ale nie sam, tylko wraz ze Strażą Praw. W jego imieniu miały być ogłaszane ustawy.
Zniesiono wolną elekcję wprowadzając monarchię dziedziczną. Tron miał być dziedziczny przez osoby, elekcyjny przez familie (rodziny).
PREROGATYWY OSOBISTE…
… państwowej uczyniono sejm, któremu zawarowano pełnię uprawnień ustawodawczych. Zniesiono liberum veto i prawo wiązania konfederacji.
Konstytucja tworzyła jednolite, nowożytne państwo likwidując dotychczasową odrębność Polski I Litwy. Była więc konstytucja ostatnią unią Polski z Litwą. Tę jednolitość organizacji państwowej osłabiało nieco przyjęte 20.X.1791 roku „Zaręczenie wzajemne Obojga Narodów…
… to o nawiązaniu do idei terytorialnej z czasów świetności Rzeczypospolitej doby Władysława IV. W introdukcji nie wspomina się o Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a więc Ustawa realizowała zasadę jednolitości państwa, likwidując dualizm Rzeczypospolitej.
Artykuł I (Religia Panująca) przyznawał religii katolickiej status religii państwowej, zakazując apostazji (zmiany wyznania) pod karą sadową. Nawiązywał…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)