To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wyjaśnij koncepcję patogenetycznego i salutogenetycznego podejścia do zdrowia oraz poczucia koherencji.
Podejście patogenetyczne
Przeważa w biomedycznym modelu zdrowia
Stanem normalnym organizmu człowieka jest homeostaza i porządek. Gdy są one naruszone organizm uruchamia różne mechanizmy regulacyjne, aby ją przywrócić. Gdy to niemożliwe-pojawia się choroba, której leczenie ma przywrócić lub zastąpić te mechanizmy. Konsekwencje takiego myślenia:
podział ludzi na 2 kategorie: zdrowych - normalnych, z niezaburzoną homeostazą
chorych - dewiantów, na których przeznacza się więcej środków społecznych niż na działania w zakresie zdrowia publicznego, które dotyczą całej populacji
koncentracja na przyczynach chorób i czynnikach ich ryzyka oraz na poszczególnych jednostkach chorobowych, z pomijaniem wspólnych, często pozamedycznych, przyczyn wielu chorób;
założenie, że stresory są zawsze szkodliwe dla zdrowia i należy dążyć do ich eliminowania oraz tworzenia nieosiągalnego, sterylnego środowiska „bez stresów”;
Podstawowe pytanie: Co jest przyczyną chorób i jakie są czynniki ich ryzyka?
Podejście salutogenetyczne
Model salutogenezy Aarona Antonovsky'ego - opisuje i wyjaśnia uwarunkowania i mechanizmy osiągania zdrowia
Zakłada, że stanem normalnym organizmu człowieka jest stan zaburzonej homeostazy, dokonujący się pod wpływem ciągłych zmian zewnętrznych i wewnętrznych. Jest to jednak system otwarty, w którym jest także miejsce dla porządku. Człowiek przemieszcza się w swoim życiu na kontinuum (linii) rozciągającym się między dwoma wyimaginowanymi biegunami (krańcami):
Pomiędzy biegunami kontinuum są różne stany pośrednie względnego zdrowia lub choroby. Poziom zdrowia to miejsce na tym kontinuum z danym czasie. Ze względu na stałą zmienność tego miejsca należy zajmować się całą populacją- ludźmi znajdującymi się w każdym punkcie kontinuum ( a nie tak jak w podejściu patogenetycznym tylko chorymi).
Kluczowe pytania: Dlaczego ludzie mimo działania czynników szkodliwych (stresorów) zachowują zdrowie lub w razie choroby powracają do zdrowia? Dlaczego dana osoba, niezależnie od miejsca, jakie zajmuje na kontinuum, przemieszcza się w kierunku bieguna zdrowia?
Poszukując odpowiedzi na te pytania Antonovsky zdefiniował dwa nowe pojęcia:
Uogólnione (działające niezależnie od sytuacji) zasoby odpornościowe - są to właściwości jednostki, grupy, jej środowiska i kultury, które umożliwiają unikniecie stresorów i usprawnienie procesu radzenia sobie z wymaganiami, w ten sposób, że zapobiegają przekształcaniu się napięcia w stan stresu.
(…)
… zasoby odpornościowe jako „potencjały”, są gotowi i chętni do ich wykorzystania, wytrwale szukają sposobów poradzenia sobie.
Rozwój poczucia koherencji zaczyna się już we wczesnym dzieciństwie i ustala się na poziomie określonym dla danego człowieka we wczesnej dorosłości (ok. 30r.ż.), po osiągnięciu przez niego pewnej stabilizacji życiowej, gdy utrwalają się lub odwracają doświadczenia nabyte…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)