Komisje rządowe wielkie w XVIII w
- Komisja Skarbowa Koronna i Komisja Skarbowa dla Wielkiego Księstwa - powołane w 1764, przewodniczył minister - podskarbi, obok nich 9-16 członków, kadencja 2 lata, Komisja odpowiedzialna przed sejmem, któremu składała sprawozdania i otrzymywała absolutorium. Zadania: przeprowadzenie reform gospodarczych; - ściganie podatków i innych dochodów państwowych, dbanie o rozwój ekonomiczny kraju, opieka nad handlem, utrzymanie dróg, kanałów, uspławnianie rzek i utrzymywanie poczty, uprawnienia w zakresie gospodarki rolnej, organ sądowniczy w sprawach skarbowych, handlowych i wekslowych. W 1768 ułożono I w Rzeczypospolitej budżet, ustalający założenia planowanej gospodarki finansowej całego państwa, był uchwalony przez Sejm, jawny i jednolity ( wyłączono fundusz edukacyjny, fundusze i dochody królewskie); zastąpienie ceł wewnętrznych i myt cłem generalnym, reforma monetarna
- Komisja Wojskowa Koronna ( następnie litewska) powołane w 1764, przewodniczył minister - hetman, obok nich 9-16 członków, kadencja 2 lata, Komisja odpowiedzialna przed sejmem, któremu składała sprawozdania i otrzymywała absolutorium. Unowocześnianie armii poprzez rozwój artylerii, ograniczenie liczby kawalerii na rzecz piechoty, organizowanie aprowizacji wojska oraz szkolenie wojskowe ( Szkoła Rycerska 1765) - przewagę miały osoby cywilne, administracja i sądownictwo wojskowe, podlegały jej komisje porządkowe cywilno wojskowe (dbały o rekrutacje, wyekwipowanie i zaprowiantowanie armii), podlegał jej Komisariat wojskowy jako naczelna intendentura
- Komisja Edukacji Narodowej - powołana w 1773, 8 członków wybieralnych przez Sejm na 6 lat, pierwotny skład mianował król, przewodniczyli biskup I Massalski, potem prymas M. Poniatowski; podlegały jej wszystkie szkoły publiczne, oprócz wojskowych, zreformowano uniwersytety, zwane odtąd szkołami głównymi, szkoły średnie ( wydziałowe i podwydziałowe), szkoły parafialne; wszystkie hierarchicznie podporządkowane. Powołano towarzystwo dla Ksiąg Elementarnych, które wydało 27 podręczników; efekty: laizacja szkolnictwa, rozwój nauk matematyczno - przyrodniczych, humanistycznych i politycznych, ograniczenie analfabetyzmu, restrukturyzacja szkolnictwa - autonomiczne stanowisko w systemie władzy
- nadzór nad szkolnictwem jest prerogatywą królewską
- kontrola sprawozdań finansowych KEN należała do sejmu
- podstawą materialną były dobra pozostałe po kasacie zakonu jezuitów
- pod zarządem KEN znalazły się 2 zreformowane uniwersytety i około 100 szkół średnich
- nadzór nad pensjami (szkoły dla dziewcząt)
Komisja policji
-administracja i sądownictwo dla miast
- przewodniczył jej jeden z marszałków
- zajmowała się sprawami bezpieczeństwa, obyczajności, handlu, zdrowia, dobroczynności, przestrzeganiem własności literackiej,
(…)
… o stosunkach krajowych,
-zabiegała o „taniość” rzeczy,
- dbałość o usługi, które mogły i powinny być oddane przez miasto całemu krajowi
- podzieliła kraj na 26 okręgów, w których grupy miast podlegały określonym intendentom
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)