To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
KODEKS I KODYFIKACJA
Posługując się terminami prawnymi stosunkowo często napotykamy poję- cie kodeksu, a także pojęcia pokrewne, jak kodyfikacja, prace kodyfikacyjne, komisja kodyfikacyjna itd.
Kodeks jest to obszerny akt normatywny, oparty na jednolitych zasa- dach, zazwyczaj w formie ustawy, regulujący w sposób kompleksowy pewną dziedzinę stosunków. Aktualnie w Polsce obowiązuje szereg kodeksów, np. kodeks karny (k.k.), kodeks cywilny (k.c), kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r. i op.), kodeks postępowania karnego (k.p.k.) i inne. Potocznie nazwę kodeksu nadaje się także niektórym aktom, które w rzeczywistości kodeksami nie są, np. kodeks drogowy.
W każdym państwie prowadzona jest działalność mająca na celu dosko- nalenie prawa. Trzy formy tej działalności zasługują na szczególną uwagę:
unifikacja prawa,
inkorporacja prawa,
kodyfikacja prawa.
Unifikacja oznacza ujednolicenie prawa na terenie państwa. Prace unifikacyjne są potrzebne tylko w tych państwach, w których określone przyczyny historyczne spowodowały powstanie więcej niż jednego systemu prawa. Przykładem takiego państwa jest Polska. W chwili odzyskania niepod- ległości po okresie zaborów w Polsce obowiązywało pięć różnych praw, odziedziczonych po zaborcach: w województwach zachodnich - prawo niemie- ckie, we wschodnich - rosyjskie, w Małopolsce - prawo austriackie, na terenie b. Królestwa Kongresowego - prawo francuskie, wreszcie na małych skraw- kach terytorium w okolicach Zakopanego - prawo węgierskie.
Stwarzało to dodatkowe trudności w scalaniu ziem podległych trzem różnym zaborcom przez sto kilkadziesiąt lat. Dlatego unifikacja prawa była jednym z najpilniejszych zadań państwowych. Rozpoczęto ją niezwłocznie, ale w okresie międzywojennym przeprowadzono tylko część prac. Unifikacja została zakończona w niemal wszystkich dziedzinach prawa w latach 1945-1946.
Inkorporacja jest to zebranie rozproszonych dotąd przepisów w jeden zbiór, w ramach którego zostają one uszeregowane według określonych zasad. Istotą prac inkorporacyjnych jest więc scalanie i systematyzowanie obowiązu- jącego prawa, przy czym następuje to w sposób mechaniczny, bez korygowania przepisów, harmonizowania, usuwania sprzeczności.
Działalność inkorporacyjna może mieć charakter urzędowy lub prywatny, zależnie od tego, czy prowadzi ją odpowiedni organ państwowy, czy też jakaś osoba prywatna czy instytucja. Na przykład prywatny charakter mają wyda- wane w Polsce zbiory przepisów dotyczących szkolnictwa wyższego i in.
Kodyfikacja jest najwyższą formą procesu doskonalenia prawa. Jest zbliżona do inkorporacji. Kodyfikacja polega na zebraniu poszczególnych przepisów w jeden nowy akt prawny - kodeks. Poza wprowadzeniem z góry
założonej systematyki prace kodyfikacyjne obejmują eliminowanie kolizji
(…)
… wykonawczy i kodeks postępowania karnego - wszystkie z 1969 r. Z go- spodarką na morzu związany jest kodeks morski z 1961 r. Istotną rolę odgrywa kodeks pracy z 1974 r.
2
3
…
… dyktowanych potrzebami. W rezultacie - w oparciu o obowiązujące dotąd przepisy - powstaje nowy, jednolity akt prawny, a dotychczasowe przepisy zostają uchylone.
Kodyfikację przeprowadza się w ramach pewnej dziedziny prawa, często całej gałęzi.
Potrzebę scalania przepisów w większe akty odczuwano już w starożytno- ści Najstarszym znanym kodeksem jest Kodeks Hammurabiego (około XVIII w. p.n.e.). Znanym pomnikiem prawa rzymskiego jest Prawo Dwunastu Tablic <Lex duodecim tabułarum - około 500 r. p.n.e.). Wielkie znaczenie miał Kodeks Justyniana z 528 r., którego zasady po wiekach przeszczepiono na grunt wielu ustawodawstw europejskich w okresie tzw. recepcji prawa rzymskiego. Okre- sem wielkich kodyfikacji w Europie był wiek XIX. Należy tu wymienić przede wszystkim kodeks cywilny niemiecki z 1896 r…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)