Kierowanie wra ż eniem Podstawowym przejawem egzystencji społecznej jest autoprezentacja : za pomocą słów, zachowań niewerbalnych i działań komunikujesz, kim jesteś
(albo kim w oczach innych chciałbyś być) (DePaulo, 1992; Goffman, 1959; Schlenker, 1980;
Tedeschi, 1981). Autoprezentacja nie zawsze jednak jest procesem prostym i jasnym; niekiedy
chcesz, by ludzie tworzyli sobie określony obraz twojej osoby. W takich wypadkach angażujesz
się w kierowanie wra ż eniem , świadomie bądź nieświadomie aranżując starannie skonstruowaną prezentację Ja, która wytworzy u innych określone wrażenie, zgodne z twoimi celami czy potrzebami w interakcji społecznej (Goffman, 1959; Schlenker, 1980). autoprezentacja : próba zakomunikowania poprzez nasze wypowiedzi, zachowania niewerbalne i dzia ł ania, kim jeste ś my albo za kogo chcieliby ś my by ć uwa ż ani przez innych kierowanie wra ż eniem : ś wiadome b ą d ź nie ś wiadome aran ż owanie starannie skonstruowanej prezentacji Ja, która wytworzy u innych okre ś lone wra ż enie, zgodne z naszymi celami czy potrzebami w interakcji spo ł ecznej Pojęcia autoprezentacji i kierowania wrażeniem rozważał ze swadą Erving Goffman
(1955; 1959; 1967; 1971). Jego teoria interakcji społecznej została oparta na modelu
dramaturgicznym: teatr jako metafora życia społecznego. Na scenie aktorzy przedstawiają sobie
wzajemnie pewne aspekty własnego Ja (czy swoje role). Goffman twierdzi, że robimy to samo
w codziennym życiu, w naszych interakcjach społecznych. Tak jak teatr, prawdziwe życie
składa się z tego, co na scenie, i z tego, co za kulisami. „Na scenie" jesteś wtedy, gdy odgrywasz
swoją rolę, w sposób aktywny przedstawiając innym określone Ja, tak by w nich wywołać bądź
podtrzymać pewne wrażenie. Gruntowne sprzątanie pokoju, mieszkania czy domu przed
przyjściem gości (i stwierdzanie: „Och, to nic takiego" w odpowiedzi na zachwyty, jak ładnie
mieszkasz) to przygotowanie się do występu i następnie występ na scenie. Z kolei „za kulisami"
jesteś wtedy, kiedy nie próbujesz aktywnie kierować wrażeniem czy też go kreować
w określony sposób. Czujemy się niezbyt dobrze, gdy ludzie wkraczają za nasze kulisy,
ponieważ jesteśmy wtedy — z definicji — nie przygotowani. Przyznaj, jak bardzo jest
denerwujące, jeżeli ludzie, na których chciałbyś wywrzeć wrażenie, wpadają do ciebie bez
uprzedzenia, gdy w twoim mieszkaniu panuje bałagan, a ty prezentujesz się niechlujnie!
Zabawnym przykładem kierowania wrażeniem jest „sztuka zyskiwania przewagi"
(…)
… zyskiwania przewagi"
Stephena Pottera (1971) albo inaczej, sztuka wywierania wrażenia, że się jest kimś znacznie
więcej niż jest się naprawdę. Potter (1971) opisał dwie strategie autoprezentacji dla studentów
college'u. Powinno się sprawiać wrażenie, że nie robi się nic innego poza pracą, albo wrażenie,
że w ogóle nigdy się nie pracuje. Kreowanie pierwszego obrazu, obdarzone przez autora
mianem strategii edynburskiej (od uniwersytetu w Edynburgu w Szkocji), wygląda następująco:
Specjalność J. Reida [...] to wejście długimi krokami do czytelni [...] zbliżenie się
bez wahania do regału z książkami o tematyce, która niekoniecznie stanowi
przedmiot jego studiów (taktyka szerszych zainteresowań), sięgnięcie po jedną
z nich tak, jakby wiedział, że właśnie tam się znajduje, odszukanie w niej jakiejś
informacji…
… wysiłków wobec takiego współzawodnictwa,
(s. 12)
Druga strategia, którą Potter (1971) nazywa harwardzką, polega na sianiu lęku w sercach
kolegów przez sprawianie wrażenia, że się nigdy nie uczymy, a mimo to otrzymujemy
najwyższe oceny:
J. FitzJames znikał z college'u zazwyczaj w połowie styczniowego okresu
przygotowawczego, mniej więcej właśnie wtedy, gdy jego koledzy zaczynali się już
na dobre uczyć…
…, otoczony
wszystkimi lekturami obowiązkowymi i nadobowiązkowymi, i przez trzy tygodnie
harował jak wół, obnażony do pasa, między dwiema lampami kwarcowymi, (s. 13)
Inny o wiele bardziej niepokojący przykład kierowania wrażeniem to manipulacja
własnym wizerunkiem dokonana przez Davida Duke'a w trakcie kampanii wyborczej
o stanowisko gubernatora Luizjany w 1991 r. Duke, przez większą część życia otwarty…
… z nich to ingracjacja, polegająca na tym, że schlebiasz jakiejś osobie,
wychwalasz ją i w ogóle starasz się jej przypodobać, przy czym często jest to osoba o wyższym
statusie (Jones, Wortman, 1973). Zachowania ingracjacyjne mogą przybierać formę prawienia
komplementów, przytakiwania, wyrażania swojego współczucia i gotowości pomocy i tak dalej.
Jeśli trzyletni bobas twojego profesora opluł ciebie i kopnął w goleń…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)