W. Dajczak. Notatka składa się z 3 stron.
Katalog źródeł prawa [Papinian w ks. 2 Definicji ]
Prawo jest cywilne, a źródłami jego są leges , plebis scita ( takie leges od pryncypatu ), senatus consultis ( uchwały senatu ) decretis principium ( dekrety cesarskie ), auctoritate prudentium ( opinie prawników ) W prawie cywilnym wyróżnia się ius praetorium (prawo pretorskie), które ma wspomagać ( adiuvandi ), uzupełniać ( supplendi ) albo poprawiać ( corrigendi ) prawo cywilny. Prawo pretorskie ma jednak charakter honorowy.
Nie wszystkie źródła prawa miały takie samo znaczenie. Mniejsze znaczenie miały ustawy i uchwały senatu, najważniejsze znaczenie dla rozwoju prawa miało prawo pretorskie i jurysprudencja (okres klasyczny), a w ostatnim okresie zasadniczym czynnikiem porządkowania prawa stały się konstytucje cesarskie.
Leges - wydawane przez senat od V wieku pne, ostatnie leges to początek naszej ery. Jest to okres 500 lat. Przez ten okres wydano około 30-kilku norm. Dotyczą wąsikch zagadnień np. zakazu darowizn, obciążania majątku spadkowego zapisami. Niektóre powatarzają się w swojej treści, tylko kilka wnosiło coś konkretnego. Constitutiones principium - konstytucje cesarskie
Edykty ( edictum ) - zapowiedzi, które urzędnicy republikańscy ogłaszali na początku panowania swojego urzędu (kadencja na rok). Princeps nie ustępował, ale tez ogłaszał edykt.
Kolejne pojęcia łączą się z procesem. W okresie pryncypatu princeps został uznany za najwyższy autorytet prawny, można było się do niego zwracać kwestionując inne wyroki lub zwracając się z pytaniem rozstrzygnięcia procesu.
Dekrety ( decretum ) - rozstrzygnięcia wydane przez sąd cesarski w następstwie wniesienia apelacji, znaczenie miało ono dla konkretnego procesu, ale sposób orzekania stał się wzorem dla sędziów orzekających w podobnej sprawie (system precedensowy)
Reskrypty ( rescriptum ) - różnica między tym a dekretami polegała na tym, że wydawano je w sprawie, gdzie istniała wątpliwość, jak rozstrzygnąć. Strony zwracały się do kancelarii cesarskiej, z pytaniem, jak dany problem rozstrzygnąć. Wysyłano tam pismo z opisaniem przypadku i prośbą o rozstrzygnięcie, mogli udzielić odpowiedzi na piśmie ( rescriberes - odpisac komuś). Była to odpowiedź na pytanie prawne udzielona w konkretnej sprawie.
Mandaty ( mandatum ) - princeps był zwierzchnikiem administracji. Były to intrukcje do polgegłych urzędników dotyczące tego, w jaki sposób mają oni sprawować swoją funkcję. Niue miały znaczenia dla prawa prywatnego, były one raczej praktyczne, chociaż zdarzało się, że dotykały one prawa prywatnego.
Punktem wyjścia rozwoju prawa prywatnego (pretorzy, jurysprudencja, cesarz) był konkretny przypadek (casus).
Dwa modele rozpatrywania prawa:
(…)
… jurysprudencjalny: weryfikowanie modelów rozstrzygania na analizie casusa, którą można modyfikować
Jurysprudencja kautelarna - jurysprudencja to roztropność, co do prawa (zajmowanie się prawem, przez osoby roztropne, co do niego). Model jurysprudencji rzymskiej w okresie jej najwcześniejszego istnienia to właśnie jurysprudencja kautelarna, której formy aktywności mieszczą się w trzech czasownikach: respondere…
… się dwóch szkół prawniczych: Sabinianów (twórca: Ateius Capito, inni przedstawiciele: Massurius Sabinus, Cassius Longinus) i Prokulianów (twórca: Antistius Labeo , inni przedstawiciele: Proculus, Neratius, Celsus); mogło być tak, że jeden problem rozstrzygano w różne sposoby, szkoły wprowadzono po to, aby ograniczyć kontrowersje do rozstrzygnięć tych dwóch szkół.
II wiek - rozwinięty okres klasyczny (Hochklassisch) - przezwyciężanie kontrowersji między Sabinianami i Prokuilianami. Wybór kompromisu lub rozwiązania lepszego. Np. zrobiłem sobie z pana pomarańczy sok, albo z pana złota statuetkę. Pojawia się media sententia - jeżeli w przypadku przetworzenia materiału da się powrócić do stanu pierwotnego, to właścicielem jest właściciel pierwotny, jeżeli nie, to właścicielem jest wytwórca. Jest kompromis…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)