Karol Hubert Rostworowski
„Kajus Cezar Kaligula dramat w czterech aktach”
WSTĘP 1) Kilka słów o autorze i jego twórczości Urodzony 3 listopada 1877 w Rybnej pod Krakowem. Pochodzi z rodziny ziemiańskiej o arystokratycznych korzeniach. Hubert - imię z bierzmowania, używane przez artystę, aby nie mylono go z dalekim kuzynem - Karolem Rostworowskim; muzykiem-kompozytorem. Pierwsze utwory sceniczne to: Baba - Obrazek z Zakładu naukowo-wychowawczego w Czernichowie; Aryston; Śmierć proboszcza. Była to szkolna twórczość artysty, z której zachował się jedynie pierwszy akt Baby . Odebrał edukację agronomiczną, filozoficzną i muzyczną. Był muzykiem i kompozytorem. Opublikował kompozycje: Pogrzeb wiejski i Dożynki , po roku 1910 nie kontynuował twórczości kompozytorskiej (mylnie przypisuje mu się autorstwo opery skomponowanej do tekstu Wesela Wyspiańskiego przez jego kuzyna). W roku 1901 debiutował tomikiem poezji Tandeta. Poezje. Dominowały w nim konkret, realizm, a nawet naturalizm, ale nie zabrakło też pesymizmu epoki. Autobiograficzna powieść Pan Sitowiecki - Wśród nocnej ciszy została zniszczona przez niego i jego żonę - wyraz potępienia dekadenckiego okresu jego życia. Tetralogia poetycka - Pro memoria (Kraków 1907), Maya (Kraków 1908), Ante lucis ortum (Kraków 1908), Saeculum solutum (Kraków 1909). Jest to poezja filozoficznego dyskursu, wymagająca od czytelnika dużego skupienia i wytrwałości w podążaniu za często dość zawiłym tokiem myśli poety. Żeglarze, Pod górę i Echo - trzy teksty z lat 1908-1911 stanowią pierwszy, w pewnym stopniu zamknięty etap twórczości dramatycznej Rostworowskiego.
2) Okolice utworu W czasie wojny światowej Rostworowski pracował nad cyklem dramatycznym poświęconym historii chrześcijaństwa, etyce chrześcijańskiej. Judasz z Kariothu dramat w pięciu aktach i sześciu odsłonach był wstępnym ogniwem cyklu. Przedstawiał rodzenie się nowej wiary i pierwszy konflikt idei Chrystusowej rozgrywający się w duszy apostoła - zdrajcy Chrystusa. Przez ponad 70 lat uważano Kajusa ( 1917) , sztukę, w której poeta nakreślił obraz rozpadu pogańskiego świata, za drugi człon cyklu. Jednak drugim członem był Paweł z Tarsu - dramat przedstawiający moment przeobrażenia się Pawła z prześladowcy chrześcijaństwa w gorliwego wyznawcę i apostoła Chrystusa
3) Historyczny obr az Kaliguli a interpretacja Rostworowskiego Autor poświęcił dużo wysiłku na badanie historii Kaliguli, jednak po tym jak zaginęły cenne źródła - Tacyt Annales, Historiae; Kasjusz Dion Kokcejan Historia rzymska - musiał poruszać się wśród relacji, których autentyczność stoi pod dużym znakiem zapytania. Caius Julius Caesar, syn Germanika i Agrypiny Starszej, urodził się 31 sierpnia 12 roku w Akcjum, w pobliżu Rzymu. Jego ojciec rządził armią rzymską, dowodził nad Renem, w syryjskiej Antiochii. Gajus od dziecka był wychowywany w obozie wojskowym, zyskał miłość legionistów i przydomek Kaligula, czyli Bucik, od nazwy charakterystycznego dla szeregowców obuwia żołnierskiego, które nosił, jako paroletni chłopiec. Po śmierci ojca, matka i dwaj starsi bracia stracili życie w wyniku prześladowań cezara Tyberiusza. Osieroconego Gajusza wychowywały prababka Liwia Augusta, a później babka Antonia. W roku 31 znalazł się na dworze cezara Tyberiusza zrządzeniem losu. Stał się obok wnuka aktualnego cezara, Tyberiusza Gemellusa, wówczas 12-letniego chłopca, najpoważniejszym kandydatem do tronu cesarskiego. Wg relacji starożytnych Gajusz przetrwał zagładę swej rodziny tylko dzięki masce
(…)
…. Z przyjemnością obserwował torturowanie skazańców i wszelkiego rodzaju egzekucje. Dzięki tajnemu porozumieniu z Makronem, prefektem pretorianów, po śmierci Tyberiusza (do której razem się zapewnie przyczynili) został obwołany cesarzem - 18 marca 37 r. Senat powierzył mu władzę imperatora i trybuna ludowego, urząd najwyższego kapłana i nadał tytuł Augusta. Rzym powitał nowego cesarza - syna ukochanego…
… władzy cesarskiej. Swetoniusz sygnalizując problem choroby umysłowej Kaliguli przypisał jej dwie rozbieżne, ale jakże charakterystyczne dla Gajusza cechy: „najwyższą pewność siebie i z drugiej strony nadmierna bojaźliwość”. Potęgujące się okrucieństwo Kaliguli, niekończące się procesy polityczne i konfiskaty majątków wzmagały w Rzymie stan zagrożenia i tym samym rodziły nastroje opozycyjne…
…. Została zamordowana przez Agrypinę Młodszą w r. 49]
SPISKOWCY:
ANNIUS MINUCIANUS - senator
MARCUS JUNIUS CALLISTUS - wyzwoleniec Kaliguli
CORNELIUS SABINUS - trybun pretorianów
SEXTUS PAPINIUS - trybun pretorianów CASSIUS CHAEREA - trybun pretorianów, główna rola w zamordowaniu cezara, za to został stracony na rozkaz Klaudiusza
AQUILAS - centurion
VATINIUS - senator
PUBLIUS NONIUS ASPRENAS - senator…
… I
SCENA I
Atrium w domu Lolli - główna sala.
[Specyficzny układ - dialogi wypowiadane jednocześnie są oznaczone klamrą.] Przy katedrze siedzi Lollia, za katedrą - Quintilia, Pomponiusz, Asprenas. Pomponius opowiada jak czaili się na cezara, żeby go zabić, ale Cherea nie dał umówionego hasła. Cezar szedł otoczony strażą, a przy nim Cesonia (to imię wypowiada z nienawiścią Lollia). Cezar jakby przeczuł…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)