Kanony Milla Poszczególne kanony, podane przez Milla, różnią się tylko sposobem, w jaki eliminują wszystkie człony alternatywy, za wyjątkiem tego jednego, który ma być tym prawdziwym wnioskiem. Omówimy pokrótce wszystkie kanony Milla, zaczynając od pierwszego. Kanon jedynej zgodności Wyobraźmy sobie, że mamy wykryć przyczynę określonego zjawiska. Zgodnie z kanonem jedynej zgodności, postępujemy następująco: Obserwujemy jak najwięcej możliwych przypadków, w których interesujące nas zjawisko się pojawia, i notujemy wszystkie, w miarę możliwości, okoliczności, które poprzedzają nasze zjawisko, bądź mu towarzyszą. Jeśli teraz okaże się, że spośród tych wszystkich zaobserwowanych i zanotowanych okoliczności tylko jedna występowała zawsze z badanym zjawiskiem, gdy pozostałe tylko sporadycznie, to mamy prawo wnioskować, że właśnie ta jedna okoliczność jest istotną przyczyną albo przynajmniej niezbędnym składnikiem przyczyny (w sensie warunku wystarczającego) interesującego nas zjawiska, którego zajście warunkuje zaistnienie tegoż zjawiska. Zatem metoda jedynej zgodności eliminuje spośród możliwych przyczyn danego zjawiska wszystkie te okoliczności, które nie zawsze mu towarzyszą, pozostawiając tę jedną, która stale mu towarzyszy. Prowadzi więc do wykrycia przyczyny (lub niezbędnego składnika tej przyczyny) w sensie warunku wystarczającego danego zjawiska, którego pojawienie się wywołuje zawsze dane zjawisko. Np. próbujemy ustalić przyczynę zachorowań na malarię. Przebadawszy wszystkie przypadki tej choroby, stwierdzamy, że wspólną dla nich wszystkich okolicznością jest ukąszenie przez specjalny gatunek komara. Przyjmujemy więc, że przyczyną tych wszystkich zachorowań na malarię właśnie jest ukąszenie komara tego jednego gatunku. Kanon jedynej różnicy Wnioskowanie według kanonu jedynej różnicy polega na wyszukiwaniu, wśród zaobserwowanych okoliczności danego zjawiska, tej jednej okoliczności, której brak sprawia, że to zjawisko się nie pojawia. Jeśli uda nam się wykryć taką właśnie okoliczność, to możemy ją uznać za przyczynę lub element składowy przyczyny (w sensie warunku koniecznego) interesującego nas zjawiska. Kanon jedynej różnicy eliminuje spośród możliwych przyczyn badanego zjawiska wszystkie te okoliczności, których brak nie wpływa na pojawienie się danego zjawiska (tzn. może ono się zdarzyć nawet przy braku tych okoliczności), pozostawiając tę jedyną okoliczność, której brak sprawia, że to zjawisko się nie pojawia, nawet w sytuacji, gdy zaistnieją wszystkie inne okoliczności zwykle mu towarzyszące.
Kanon jedynej różnicy prowadzi zwykle do wykrycia przyczyny (lub jej niezbędnego składnika), w sensie warunku koniecznego, bez której owe zjawisko w ogóle się nie może pojawić. Np. stwierdzono, że jeśli do pewnego odczynnika doleje się roztworu kwasu solnego, to wytrąca się w nim jakiś osad. Próbujemy ustalić, co powoduje wydzielenie się tego osadu, kwas czy woda. Bierzemy trzy probówki z tym odczynnikiem. Do jednej z nich nalewamy wody. Do drugiej wlewamy kwas. Do trzeciej wodę i kwas. W efekcie zauważamy, że w dwóch probówkach, w których był kwas, wytrącił się osad. W probówce, w której kwasu nie było, osadu nie zaobserwowano. Na tej podstawie mamy prawo mniemać, że przyczyną wytrącenia się tego osadu jest kwas.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)