To tylko jedna z 9 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
24.b K. Wyka: Pokolenia literackie I ROZWÓJ PROBLEMU POKOLENIA 1. Rozwój poczucia pokoleń Podstawa życiowa problemu pokoleń, jego intuicyjne wyłanianie się:
Wydanie intuicyjne sięga kultury greckiej i Starego Testamentu. Pierwotne pojęcie pokolenia rodzi się na terenie zainteresowań genealogicznych i zmierza do utwierdzenia rodowej i historycznej ciągłości. Pokolenie jest tylko ogniwem w szeregu przodków i następców, celem zaś pojęcia ustalenie dogodnej i do najprostszego umysłu przemawiającej miary czasu historycznego. To ujęcie zanika wraz z kulturą starożytną. Podstawą jego była ciągłość , podstawą nowoczesnego doświadczenia staje się różność . Pod koniec XVII i w ciągu XVIII stulecia problem pokolenia poczyna się na nowo wyłaniać w praktyce życiowej, ale jako świadomość, że pomiędzy pokoleniami istnieją różnice, które wywołują bunt synów przeciwko ojcom. Pierwszym wyraźnym konfliktem między pokoleniami jest okres Sturm und Draniu.
Początkiem obecnego ujęcia problemu jest więc spór pokoleń , jako że on był zjawiskiem najmocniej uderzającym w istnieniu pokoleń. Dlaczego dopiero stulecie osiemnaste przynosi poczucie odrębności pokoleń, na to pytanie można odpowiedzieć tylko przypuszczeniami. Przypuszczenia: coraz większa emancypacja dzieci i młodzieży, sprawiającą, że dla młodych dostatecznym wiązadłem stają się młodość i jej przeżycia. Romantyzm jest pierwszym wielkim prądem czyniącym z pokolenia kategorię, w jakiej młodzi świadomie ujmują swoją słuszność duchową. Przyczyna dalsza: rozkwit życia literackiego. Bez czasopism literackich, bez zawodowej krytyki, bez prywatnej i obszernej korespondencji literackiej, bez wyodrębnienia się literata jako odrębnego zawodu, nie może być mowy o świadomej przynależności do pokoleń literackich. Rozwój pokoleń jest więc ściśle związany z powstaniem życia literackiego w jego dzisiejszym rozumieniu. Życie literackie to przede wszystkim kwestia poznawania cech twórczości i swobodnego wytyczania przez postulaty i krytykę dróg dla dalszej twórczości.
Lata wojny sprawiły, że w szerokich kręgach społecznych poczucie pokolenia wzrasta, jak w żadnej dotąd epoce. Wstrząs tej miary szczególnie silnie oddziałał na roczniki, które lata młodości spędziły na froncie lub którym przyszło dojrzewać w chaosie wojennym. Pojęcie pokolenia od związku literackiego przeszło do szerokiego związku społecznego. To doświadczenie rzeczywiste o charakterze wybitnie społecznym skierowało badaczy ku socjologicznemu ujęciu pokolenia.
2. Pozytywistyczne pojmowanie pokoleń Zastosowanie zasady pokoleń do badań humanistycznych w swych pierwszych etapach przebiega niezależnie od przedstawionego rozwoju. W życiu literackim pokolenie przybrało już kształty humanistyczne, gdy w badaniach naukowych trwa pierwszy, pozytywistyczny etap problemu. Etapów tych bowiem jest trzy:
(…)
…. Skutkiem tego przynależność do pokolenia jest najbardziej spokrewniona z pojęciem położenia klasowego. W tym mianowicie sensie, że w przeciwstawieniu do konkretnych ugrupowań istnieje również zjawisko zbliżonego położenia ludzi w przestrzeni społecznej - moment, który spokrewnia położenie klasowe z związkiem pokoleniowym… Podobne położenie w przestrzeni społecznej nawiązuje się nie dzięki aktowi intelektu…
… odczucia, prymitywne powiązania psychiczne, sprawiające, że tak pojmowane pokolenie stanowi środowisko psychiczne, mimo rozmaitego składu osobniczego egzystujące w formach prawie że nie ulegających zmianie. Jest to grupa pierwotna, zależna prawie wyłącznie od fazy wieku.
Cechą pokolenia jako pierwotnej grupy społecznej jest duża luźność wewnętrzna. Pokolenie od innych grup społecznych wyróżnia…
… generacja romantyków, generacja pozytywistów i konserwatystów krakowskich, pokolenie Młodej Polski i pokolenie Skamandra i awangardy.
Pokolenie jako grupa hipotetyczna
Na przestrzeni literatury nowszej dostrzeżemy u nas pokolenia (pokolenie stanisławowskie i p. pseudoklasyków), którym braknie współczynnika humanistycznego uorganizowanego według norm życia literackiego, obowiązujących od czasu romantyzmu…
… się do cech, które ponad różnicami indywidualnymi mają grupę spoić w całość duchową. Ten ośrodek krystalizacji działa jak magnes na rozproszone opiłki. Przyciąganie nie zmienia natury ani indywidualnych właściwości, lecz skupia te właściwości w wspólnym polu siły, zmienia rozproszone położenie.
Najszerszy zasięg posiadają te przeżycia pokoleniowe, które nie tylko się odnoszą do kwestii literackich, ale całą…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)