Fragment notatki:
Tematem referatu jest język i komunikowanie się.
Wiesław myśliwski napisał kiedyś w swojej książce, że cały świat jest jedną wielką mową.
Zgadzamy się z nim w zupełności, bo w dzisiejszym świecie pełnym środków masowego
przekazu, z mową możemy spotkać się na każdym kroku. Człowiek bez mowy nie potrafiłby
się dzisiaj odnaleźć, zgubiłby się w tym pędzącym kalejdoskopie wciąż rozwijającego się
życia
Wszyscy pewnie wiedzą, co oznacza w mowie potocznej termin język. Dzisiaj jednak
chciałybyśmy przekazać Wam znaczenie tego słowa w ujęciu naukowym. A więc:
Struktura komunikowania się:
1. Musi istnieć nadawca odbiorca
2. musi być przekazywany komunikat - czyli to co jest w rozmowie przekazywane przez
nadawcę
3. musi wystąpić odniesienie - przedmiot rozmowy np. wczorajsza impra.
4. należy używać tego samego kodu - czyli języka
5. może także wystąpić medium - czyli środek przekazu komunikatu np. telefon
Język - to system znaków, mowa jest natomiast czynnością używania tych znaków. Aby
mówić , trzeba opanować język, czyli poznać znaki, jak i reguły ich używania. Język jako kod
ma swoje elementy niosące znaczenia. Wszelkie zdania i frazy naszego języka są znakami
złożonymi. Ucząc się języka musimy poznać nie tylko słowa, czyli proste znaki, ale także
reguły łączenia tych znaków, czyli gramatyki
Język to system dwuklasowy. Składa się z klasy (zbioru) znaków językowych, czyli słów, i
klasy (zbioru) reguł gramatycznych, czyli swoistych przepisów, według których ze słów
buduje się sensowne i poprawne zdania. Człowiek nie musi i nie może ogarnąć pamięcią
nieprzeliczonego zbioru zdań potrzebnych w rozmaitych sytuacjach życiowych. Może
natomiast umiejętnie operować słowami według reguł gramatycznych. Dzięki temu człowiek
jest zdolny używać słów w sposób samodzielny i twórczy. Ze słów, które można policzyć,
może budować nieskończoną ilość wypowiedzi. Słowa nie są niezmiennymi klockami, które
układamy mechanicznie w ciągi według reguł. One same podlegają zmianom form i funkcji,
tj. odmieniają się, przyjmując różne role w zdaniach.
Język formalny charakteryzuje się:
złożoną konstrukcją zdań, częstym występowaniem, na przykład, zdań podrzędne złożonych
częstym użyciem przymiotników wskazujących relacje logiczne,
bogatym rejestrem przymiotników i przysłówków
formułowanymi explicite indywidualnymi ocenami i po-stawami,
obecnością ekspresji emocjonalnej nie tylko w pozajęzykowej warstwie komunikatu, ale
także w słowach i zdaniach.
Język publiczny charakteryzuje się:
krótkimi zdaniami i ubogą konstrukcją gramatyczną,
dużą częstotliwością krótkich rozkazów i prostych pytań,
sztywnym i ubogim sposobem używania przymiotników i przysłówków,
rzadkimi zaimkami nieosobowymi występującymi w roli podmiotu
przewagą słów o niskim stopniu ogólności,
stwierdzeniami formułowanymi jako pytania: "Prawda, jakie to piękne”
stwierdzeniami faktu podanymi jako uzasadnienie pole-cenia: "Zrób to, bo ci tak mówię"
tym, że indywidualne poglądy zawarte są implicite w strukturze formułowanej wypowiedzi.
Sposoby używania języka:
Poznawcze używanie języka, w którym rozpoznajemy sytuację i wydajemy sądy; stosujemy
tu konstatujące akty mowy, żądamy prawdy.
Interakcyjne używanie języka są to regulatywne akty mowy, treści tylko wzmiankowane,
akty odwołują się do norm i wartości.
Ekspresywne jego użycie prezentują przekonania i in-tencje, wymagają prawdomówności.
Kody mowy - Basil Bernstein stworzył koncepcje istnienia dwu całkiem odmiennych kodów
mowy, gatunków, których używanie jest związane ściśle z przynależnością do określonej
warstwy społecznej i wynika przede wszystkim z trybu życia grup społecznych . Zgodnie z
jego teorią stosunki interpersonalne i sposób życia gru społecznych znajdują swoje
odzwierciedlenie w trwałych nawykach językowych. Z badań wynika że język używany przez
klasę robotniczą różni się od języka klasy średniej. Warunki życia klasy robotniczej narzucają
praktyczną postawę życiową i kierują częściej uwagę na rzeczy niż na osoby, żyją
teraźniejszością Klasa średnia mając w większym stopniu zapewniony byt materialny
poświęca więcej uwagi jednostkom mają wyznaczone cele wybiegające w przyszłość.
Członkowie klasy średniej wyrażają się za pomocą logicznych środków językowych i jest
bogaty w znaczenia i świadczy o bogatym życiu psychicznym jednostki. Charakterystyczne
jest dla klasy robotniczej iż uczucia wyrażane są raczej przez pozajęzykowe elementy
językowe: gesty, mimikę. Trudniej im przekazać językiem stany emocjonalne. Kody mowy
klasy robotniczej nazwano „językiem publicznym”, klasa średnia używa języka zwanego
„formalnym”.
Kody mowy możemy także podzielić na:
kod ograniczony - jeżeli mówimy że „I ja wtedy tam pobiegłem, a on nagle wskoczył i
popsuł wszystko” to wypowiedź taka może być tylko zrozumiał dla osób, które wiedzą o
czym jest mowa ze względu np.: na zażyłości
kod rozwinięty - komunikują się np. specjaliści którzy chcąc się precyzyjne wyrazić stosują
zdania rozwinięte gdzie jest dokładnie wiadomo o co czy o kogo chodzi.
KOMUNIKATY NIEWERBALNE i KODY POZAJEZYKOWE
Gesty - są to znaki, które rzucają się najbardziej w oczy we wszystkich niemal sytuacjach
komunikowania się twarzą w twarz są to: ruchy rąk, dłoni, palców, położenia, ruchy głowy i
całego korpusu ciała. Specjaliści usiłują klasyfikować tego typu gesty i przypisać im
znaczenie. Tak np.: dłoń zwrócona ku górze na symbolizować uległość, dłoń zwrócona do
dołu oznacza dominację, dotykanie nosa podczas rozmowy ma oznaczać że dana osoba
kłamie. Jednakże trzeba pamiętać o tym że znaczenie pojedynczego gestu, tak jak znaczenie
symbolu ze snu, może być prawidłowo odczytane wtedy tylko gdy dobrze znamy osobę, jej
doświadczeni, motywy i cały kontekst pojawienia się znaku.
Mimika twarzy - jest z jednej strony ekspresją emocji, z drugiej zaś zespołem znaków
ilustrujących i wspierających wyrażone werbalnie treści.
Dźwięki paralingwistyczne - czyli : westchnienia, cmokanie, pomruki, gwizdanie, śmiech i
inne odgłosy które nie tworzą słów ani ich części. Niewerbalnie możemy komunikować się
kanałem wokalnym. Należą tu intonacja, akcent, rytm mówienia, szybkość mówienia i
wysokość głosu.
Kontakt wzrokowy - wymiana spojrzeń są sferą bardzo istotnej klasy komunikatów
niewerbalnych. Czasem przesyłamy świadomie znaczące spojrzenie innym razem świadomie
unikamy patrzenia w oczy.
Kod proksemiczny - Wykorzystuje się w nim do zakomunikowania czegoś przestrzeń
rozciągająca się pomiędzy nadawcą i odbiorcą. Zwracający się do nas człowiek staje zawsze
w określonej odległości od nas. Odległość ta nie jest przypadkowa i zależy od tematu
rozmowy stosunków między mówiącymi, jest ona inna w różnych kręgach kulturowych
Czas rozmowy - Zależności między czasem a tematem rozmowy nie doczekały się tak
systematycznego opracowania jak komunikaty proksemiczne. Bez trudu jednak zauważamy,
że rozmowy ludzi zażyłych trwają dłużej niż rozmowy ludzi mało sobie znanych, lub że
rozmowa trwająca krótko może być odebrana jako sygnał niechęci.
Rekwizyty i scena - komputer w obecnej sytuacji może być symbolem nadążania za postępem
, synonimem wysokich kwalifikacji intelektualnych człowieka jakie w nim tkwią. Warto
zatem pamiętać o przygotowaniu rekwizytów i sceny gdy planujemy jakąś ważną rozmowę.
Rekwizyty te równie dobrze jak komunikaty werbalne i niewerbalne znaki, pomocne będą w
rozpoczęciu rozmowy, regulowaniu jej przebiegu a niekiedy bardzo ułatwiają zakończenie
rozmowy.
KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA.
Kompetencja komunikacyjna jest najczęściej definiowana jako zdolność do wchodzenia w
interakcje i wybierania za-chowań komunikacyjnych (czyli produkowania różnorodnych
znaków), w taki sposób, aby w spotkaniach twarzą w twarz z innymi gwarantowały one
sukces w reali-zacji celów i były dostosowane do wymagań sytuacji.
Wymiar kompetencji komunikacyjnej
Kompetencja komunikacyjna to jeden z ważniejszych warunków uczestnictwa w
społeczności. Jest ona umiejetnością specyficznego działania.
empatia, - czyli zdolność do wczuwania się w emocje innych ludzi i umiejętność
odgadywania ich myśli.
plastyczność zachowań ludzkich - umiejęt-ność ich zmiany i dostosowania do wymagań
sytuacji
interakcyjne opanowanie, czyli umiejętność oddziaływania na innych oraz podlegania
oddziaływaniu innych.
Gramatyka transformacyjno-generatywna
Noam Chomsky: Struktura logiczna teorii lingwistycznej (1975)
Pojęcie gramatyki generatywnej, jakim posługuje się Chomsky zakłada istnienie zbioru reguł
języka.
Można podać wiele zbiorów reguł dla jednego języka, a kryterium wyboru jednego zbioru z
innych stanowi:
1. Możliwość uogólniania reguł pomniejszych do postaci reguły nadrzędnej (zabieg
upraszczający gramatykę języka)
Chomsky opracował gramatykę transformacyjno-generatywną (GTG) uważając, że stanowi
ona model kompetencji rodzimego użytkownika języka. Nim jednak do tego doszło swoje
działania na polu lingwistyki prowadził między innymi w opozycji do behawiorystycznego
modelu wyjaśniania języka jako reakcji na bodźce zewnętrzne (recenzja książki
B.Skinnera Zachowanie werbalne z 1959 roku). W
językoznawstwie behawioryzm przyjmuje bowiem postać analizy relacji, jakie zachodzą na
skali pomiędzy bodźcem a reakcją: bodźcem zewnętrznym, a zachowaniem językowym.
Chomsky podkreśla również niewystarczalność analizy strukturalistycznej w badaniu relacji
miedzy umysłem a językiem. Strukturalizm bada składniki językowe pomijając odniesienie
do umysłu człowieka.
Struktura powierzchniowa – części składowe zdania i ich powiązania
Struktura głęboka – podstawowe znaczenie zdania ta sama struktura głęboka może posłużyć
do wytwarzania – za pomocą reguł transformacji – kilku struktur powierzchniowych
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)