Twórczość Najbardziej reprezentatywnym zbiorem poezji Morsztyna jest „Lutnia”. Widać w niej wszystkie cechy charakterystyczne dla jego poezji. Ma ona przede wszystkim zaskoczyć i olśnić czytelnika nie tyle tematyką, ale formą - tym, jak każdy temat potrafi poeta ująć w sposób nieoczekiwany, wymyślny. Jakimi środkami posługuje się Morsztyn, aby osiągnąć ten cel?
Środki artystyczne Dominujące w całej poezji Morsztyna jest częste używanie przez poetę superlatywów (hiperboli). W jego wierszach znajdziemy ogromną przesadę, poetyckie fajerwerki - prawie wszystko jest w nich przesadzone. Widać to wyraźnie w wierszach miłosnych, gdzie poeta mnoży pochwały adresatek swoich uczuć. Ale hiperbola może równie dobrze służyć ukazaniu brzydoty kochanki lub wyolbrzymić jej niestałość. Hiperboli Morsztyn używa także po to, aby odświeżyć znaną już czytelnikowi, dobrze ugruntowaną w kulturze metaforę. Dzieje się tak np. ze słynną metaforą miłości jako ognia lub obojętności kobiety ukazanej w kategoriach zimna. Morsztyn rozbudowuje tego typu metafory do niebotycznych rozmiarów.
Podobną funkcję spełnia wymyślna puenta wiersza. Morsztyn posługuje się bardzo bogatym słownictwem, jego epitety (dotyczące zwłaszcza różnych elementów ciała kobiecego) są bardzo wyszukane. Ma szczególne upodobanie do kontrastu. Często wykorzystuje antytezę ognia i wody, gorąca i zimna, nocy i dnia, radości i smutku, życia i śmierci. Barokowy poeta posługuje się także wieloma innymi środkami stylistycznymi: porównaniami, perfyrazami, personifikacjami, oksymoronami. Jeśli chodzi o ukształtowanie składniowe jego utworów często mamy do czynienia z paralelizmem syntaktycznym, anaforą i epiforą.
W dziedzinie wersyfikacji Morsztyn kontynuuje renesansowy sylabizm. Podchodzi do niego bardzo rygorystycznie, dba o czystość wiersza. Stosuje dużo przerzutni, które zaburzają miarowy rytm wiersza sylabicznego. Zastosowanie przerzutni w połączeniu z inwersją sprawia, że często utwory Morsztyna są trudne do odczytania - czyta się jej jak kalambur, słowo po słowie, aby dotrzeć do zamieszczonej przez autora treści.
Tematyka wierszy Morsztyna Tematyka utworów Morsztyna jest przede wszystkim miłosna, sposób przedstawiania miłości jest zazwyczaj taki sam - opisanie wyłącznie fizycznej urody kobiety. Pojawiają się przy tym także opisy cierpień podmiotu lirycznego, wynikające z chłodu wybranki jego serca. W wierszach miłosnych Morsztyn posługuje się zazwyczaj liryką bezpośredniego zwrotu do adresata - ponieważ utwory miłosne tworzone były w środowisku dworskim, przeznaczone były zawsze do konkretnych adresatek.
Morsztyn tworzył także trochę wierszy religijnych, dużo - okolicznościowo-towarzyskich oraz żartobliwo-epigramatycznych.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)