Jan Kochanowski "Fraszki" - Księgi trzecie
„FRASZKA jest to krótki utwór poetycki będący odmianą epigramatu, najczęściej żartobliwy i na błahy temat, dotyczący jakiegoś zdarzenia lub osoby, o charakterze anegdotycznym, zamknięty wyrazistą puentą stanowiącą wyostrzenie myśli lub konkluzję. Wśród fraszek Kochanowskiego są również drobne wiersze refleksyjne (np. O żywocie ludzkim). Nazwę wprowadził Kochanowski, w okresie renesansu pisał podobne utwory M. Rej, później m. in. W. Potocki, A. Morsztyn, J. Tuwim, K. I. Gałczyński, S. J. Lec, J. Sztaudynger. Fraszka renesansowa miała charakter głównie sytuacyjny, współczesna posługuje się chętnie kontrastem form językowych.”
Podział fraszek
Ze względu na temat, jaki podejmują fraszki, możemy podzielić je na:
-miłosne
-obyczajowe
-patriotyczne
-filozoficzno-refleksyjne
-autotematyczne (czyli wiersze o pisaniu wierszy)
Ze względu na budowę możemy podzielić fraszki na:
-wyznaniowo-liryczne (zazwyczaj pisane w pierwszej osobie, mówiące o uczuciach i doznaniach podmiotu lirycznego),
-opisowo-ilustracyjne (punktem zainteresowania jest dany motyw lub temat, który zostaje zilustrowany i opisany)
-dramatyzowane (występują dialogi, które przypominają scenki teatralne)
Utwory Kochanowskiego posługują się anegdotami, notują nazwiska bohaterów zdarzeń i nazwiska adresatów. Jest to błahostka, drobiazg, rzecz niepoważna, czyli utwór krótki o charakterze mało poważnym. Większość utworów Kochanowski pisze na kogoś ("Na Barbarę") ,na coś ("Na do w Czarnolesie") lub do czegoś ("Do Kachny"), ale również opowiada o czymś ("O Gąsce"), czy poświęca komuś teskt ("Epitafium dziecięciu"). "Fraszki" Kochanowskiego wyróżnia przede wszystkim różnorodność stylistyczna, wielostylowość - język jest narzędziem poety, a on jego władcą (np. słowne igraszki "Raki").
KSIĘGI TRZECIE
1. "Do gór i lasów"
Wspomnienie minionych podróży (Francja, Niemcy, Włochy) , etapu edukacji oraz okresu młodości. Autor zaczyna poruszać tematykę autobiograficzną, skłania się ku refleksjom nad przemijającym czasem. Już
w pierwszej fraszce odnajdujemy adnotacje do odradzającego się wówczas "ad fontes" - powrotu do źródeł
i czerpanie z inspiracji starożytnych klasyków oraz mitologii. 2. "Do Pana"
W tej fraszce Kochanowski chwali Boga, zwraca się do niego bezpośrednio, sławiąc jego mądrość, jednocześnie prosi o łaski.
3"Do Gościa"
Apostrofa do Gościa, który zbluzgał kłamstwem życie autora. Występuje tu odwołanie do "Eneidy" Wergiliusza.
(…)
… kochać jedną kobietę. Twierdzi, iż należy mu się to, w zamian i ze względu na poezję, którą raczy tworzyć. 11. "Do Miłości"
Prosi Miłość o ratunek w uczuciach, chce nareszcie mieć "taśmę szczęśliwą", którą Wenera wzbudza miłość.
12. "Do Miłości"
Parafraza Horacego "Carmina I", a także nawiązanie do ody Safony "Do Afrodyty". Tu także prośba o wznowienie miłości.
13. "Do Dziewski"
Tu autor wracając…
…" Wergiliusza.
4. "Z Anakreonta"
Parafraza gatunku - anakreontyku. Tu autor opowiada o swoim życiu, w którym prioytetem była przyjaźń i IMPREZKI (lubił alkohol) ze znajomymi. Jan Kochanowski porusza tu kwestię materializmu; wartości mentalne, ale też nieco hedonistyczne stawia na piedestale. Dba w życiu o to, żeby móc się napić, ale by czynić to wyłącznie z przyjaciółmi, uważa iż nie jest on materialistą, gdyż odrzucił dar St. Batorego i J. Zamoyskiego, którzy chcięli ofiarować mu kasztelanię połaniecką.
5. "Z Anakreonta"
Dalsza część parafrazy, tym razem autor wysuwa pointę, że lepiej pić, niż się bić. "(...) upitym lepiej leżć niż zabitym".
6. "Na Lipę"
Kochanowski zwraca się do uczonego, erudyty, ukazuje mu naturę jako źródło inspiracji twórczych, kreatywności, ale także odpoczynku i relaksu. Jest to swoista…
…, autor niczym kupiec.
40. "Do Kachny"
Po sukni znam żałobę, znam y po podwice, Kasiu, to nie żałoba, ubielone lice.
41." O Łaziebnikach"
Kochanowski używa tu sformułowania: "KURWY", które stawia na równi z Łaziebnikami.
42. "Do Pawła"
Chciałem ci pomagabóg kilka kroć powiedzieć, Lecz, kiedy czas do ciebie, trudno Pawle wiedzieć: O którym ieśli ieszcze y dziś się nie dowiem Com miał rzec pomagabóg, toć…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)