Istota i założenie monopolu pełnego /czystego/ jako drugiej skrajnej struktury runku.
Co to jest monopol?
To pytanie może wydawać się dziwne, ponieważ odpowiedź zdaje się oczywista. Monopol istnieje, gdy jest tylko jedno przedsiębiorstwo w gałęzi.
Jednak to, czy daną gałąź można sklasyfikować jako monopol, nie zawsze jest jasne. Zależy to od tego, jak wąsko zdefiniowana jest gałąź. Na przykład, w filmie Moda na sukces firma Forrester ma monopol na pewnego rodzaju tkaninę , lecz nie ma monopolu na wszystkie. Firma świadcząca usługi kolejowe może mieć monopol na przewozy kolejowe między dwoma miastami, lecz nie ma monopolu na inne środki transportu. Ludzie mogą podróżować także autobusem lub samolotem. Mogą też używać własnych samochodów.
Granice gałęzi są przeważnie dość dowolnie określone. To co jest najważniejsze dla przedsiębiorstwa, to wielkość siły monopolowej, ta zaś zależy od bliskości substytutów produkowanych przez rywalizujące gałęzie. W wielu krajach istnieje jeden, monopolistyczny dostawca energii elektrycznej. Jako taki nie ma on konkurentów w dostarczaniu energii na oświetlenie i zasilanie wielu urządzeń gospodarstwa domowego, lecz w przypadku dostaw energii do ogrzewania mieszkań ma poważnych rywali w postaci dostawców gazu, ropy naftowej i węgla.
Bariery wejścia Aby przedsiębiorstwo mogło utrzymać pozycję monopolową na określonym rynku, muszą istnieć bariery wejścia dla nowych firm. Jak zobaczymy później, bariery istnieją także w warunkach oligopolu, jednak w przypadku monopolu muszą być wystarczająco wysokie, aby całkowicie zablokować wejście nowych przedsiębiorstw. Bariery mogą mieć różne formy.
Korzyści skali. Jeśli koszty przeciętne monopolisty spadają wraz ze wzrostem produkcji aż do momentu, gdy produkcja zaspokoi całość rynku, to gałąź może nie być w stanie pomieścić więcej niż jednego producenta. Ten przypadek jest znany jako monopol naturalny. Jest to szczególnie prawdopodobne, jeśli rynek jest mały. Na przykład, dwa przedsiębiorstwa autobusowe mogą się okazać nierentowne, jeśli obsługiwałyby te same linie, gdyż każde z nich miałoby tylko w połowie wypełnione autobusy oba byłyby nierentowne. Natomiast jedno przedsiębiorstwo, z pozycją monopolisty na tych liniach, może osiągnąć zysk.
Jeżeli nawet rynek może pomieścić więcej niż jedną firmę, to nowe przedsiębiorstwo raczej nie rozpocznie produkcji na bardzo dużą skalę. Monopolista, który realizuje już korzyści skali, może bowiem obniżyć cenę poniżej kosztów nowego przedsiębiorstwa i doprowadzić do jego wycofania się. Jeśli jednak przybyszem jest duża firma, mająca jednocześnie dobrą pozycję w innej gałęzi, może ona wytrzymać te szykany.
(…)
… produkt tylko jednej firmie) oraz za pomocą ceł importowych i innych ograniczeń konkurencji zagranicznej.
Taktyki agresywne.
Podjęcie lub groźba wojny cenowej Ustabilizowany monopolista jest prawdopodobnie w stanie wytrzymać straty przez dłuższy okres niż nowo powstająca firma. Może zatem rozpocząć wojnę cenową, podjąć szeroką kampanię reklamową, zaoferować atrakcyjne usługi posprzedażne, wprowadzić…
… na lokalnym mini rynku.
Równowaga monopolu
Monopolista jest jedynym dostawcą określonego produktu na danym rynku. Jest jedynym przedsiębiorstwem w danej gałęzi - wypełniającym całą gałąź. Równowaga monopolisty jest więc zarazem równowagą gałęzi przezeń reprezentowanej. Jak każde przedsiębiorstwo maksymalizujące wynik finansowy , monopolista wybiera taką wielkość produkcji, przy której utarg krańcowy…
… wolnokonkurencyjnego cena jest dana z zewnątrz, ustala się ona na rynku zależnie od stosunku łącznej podaży danego produktu i łącznego popytu rynkowego; przedsiębiorstwo wolnokonkurencyjne nie ma wpływu na poziom ceny. Jak pamiętamy w modelu konkurencji doskonałej, popyt na produkty przedsiębiorstwa ma postać funkcji doskonale elastycznej. Natomiast popyt na produkty całej gałęzi przemysłu jest ujemnie nachyloną…
…, a nie o różnicowaniu cen tego samego wyrobu. W analizie monopolu, podobnie jak w doskonalej konkurencji zakładamy, że monopol produkuje i dostarcza produkt jednorodny. Gdy produkt jest zróżnicowany i dostarczany przez większą ilość producentów będziemy mieć do czynienia z oligopolem lub konkurencji monopolistycznej
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)