To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
INTERWENCJONIZM PAŃSTWOWY W POLSCE MIĘDZYWOJENNEJ Swoje rozważania zacznę od wyjaśnienia pojęcia interwencjonizm państwowy oraz zagadnień z nim związanych.
I nterwencjonizm państwowy to, polityka aktywnego oddziaływania państwa na przebieg procesów gospodarczych. Przeciwieństwo liberalizmu gospodarczego. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy główne jego cele: ograniczenie bezrobocia do poziomu uznanego za niezbędny, a nawet korzystny dla gospodarki, pobudzenie popytu globalnego, którego niedostateczny poziom uznaje się za jedną z przyczyn wahań koniunkturalnych oraz podniesienie tempa wzrostu gospodarczego. Do głównych narzędzi pozwalających realizować politykę interwencjonizmu należą: 1) podejmowanie przez państwo przedsięwzięć inwestycyjnych pozwalających zwiększyć zatrudnienie bez wzrostu podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne); 2) dotacje do nierentownych przedsiębiorstw lub ich nacjonalizacja ; 3) protekcjonizm w zakresie handlu zagranicznego; 4) polityka monetarna ; 5) polityka fiskalna . Zakres i wykorzystanie tych narzędzi zależy od potrzeb gospodarki, wynikających przede wszystkim ze stopnia jej rozwoju oraz aktualnego stanu koniunktury. Polityka interwencjonizmu państwowego stwarza zagrożenie inflacją , wynikające ze zwiększonych wydatków budżetu państwa ( deficyt budżetowy ). Źródłem jej finansowania jest najczęściej dług publiczny . Nacjonalizacja , jako narzędzie interwencjonizmu to przejmowanie na własność państwa prywatnych przedsiębiorstw lub ziemi - przeciwieństwo prywatyzacji .
W gospodarce planowej , w okresie jej powstawania, nacjonalizacja jest podstawowym instrumentem tworzenia społecznej (państwowej) formy własności, stanowiącej podstawę istnienia tej gospodarki. Przyjmuje postać aktu prawnego, z mocy którego dokonuje się wywłaszczenia bez odszkodowania (rzadziej za odszkodowaniem - z reguły symbolicznym) określonych przedsiębiorstw lub całych dziedzin wytwarzania (w skrajnych przypadkach - wszystkich).
W gospodarce rynkowej odbywa się ona drogą wykupu lub wywłaszczenia za odszkodowaniem (gdy negocjacje z dotychczasowym właścicielem, dotyczące wykupu, nie przynoszą rezultatu).
Przyczynami nacjonalizacji mogą być:
1) przeciwdziałanie niekorzystnym skutkom monopolizacji ( monopol ). 2) konieczność utrzymania i rozwoju tych dziedzin działalności gospodarczej, które stają się mniej atrakcyjne dla właścicieli prywatnych ze względu na obniżające się zyski, a przynoszą społeczeństwu określone korzyści i wpływają na poziom jego dobrobytu. 3) konieczność restrukturyzacji i unowocześnienia pewnych gałęzi produkcji, jeśli przekracza to możliwości prywatnych przedsiębiorców, a jest korzystne ze społecznego punktu widzenia (w tym przypadku po pewnym czasie następuje
(…)
…), albo restrykcyjny (twardy) - państwo ogranicza podaż pieniądza, dążąc do zmniejszenia nadmiernego popytu i związanego z tym wzrostu cen (ten typ polityki pieniężnej wykorzystywany jest w walce z inflacją). Realizując określone cele polityki ekonomicznej, państwo posługuje się zazwyczaj odpowiednią kombinacją polityki pieniężnej i polityki fiskalnej.
Polityka fiskalna, polityka budżetowa, budżetowa polityka, ogół…
… w sposób istotny wpływała ewolucja gospodarki polskiej. Węzłowe problemy gospodarcze kraju znajdowały szerokie odzwierciedlenie w literaturze ekonomicznej. Tak, więc w latach dwudziestych zapoczątkowano spór wokół zagadnień pieniężnych w związku z katastrofalną inflacją oraz deinflacyjną reformą monetarną Władysława Grabskiego z 1924 r. Żywà polemikę wywołał również problem metod finansowania rozwoju gospodarki…
… tylko przez delegalizację partii komunistycznej.
Załamanie się koniunktury inflacyjnej, co nastąpiło w 1923 r., spowodował gwałtowne pogorszenie się położenia ludzi żyjących z płacy. Wprowadzenie na miejsce zdeprecjonowanej marki polskiej złotego, co zostało dokonane w kwietniu 1924 r., nie poprawiło sytuacji ekonomicznej Polski. Wręcz odwrotnie- pogłębiło nawet kryzys gospodarczy. Nie stanowił on przy tym specyfiki…
… korzystnych zmian w gospodarce krajowej wychodził z deficytu, który spowodował w 1925 r. nawrót do praktyki pokrywania niedoboru budżetowego przez inflacyjną emisję. Władysław Grabski, któremu przepisy wprowadzone w 1924 r. zabraniały dokonywania inflacyjnej emisji banknotów, zaczął, więc wybijać bilon i monety zdawkowe. Powstała wówczas inflacja zwana bilonową. Teraz inflacyjna emisja nie była już potrzebna…
… zagraniczną poprzez ograniczenie importu oraz pobudzanie eksportu.
Narzędziami ograniczającymi import są: cła, ograniczenia ilościowe (kontyngenty, embargo) i bariery pozataryfowe (utrudnianie importu np. poprzez długotrwałość i drobiazgowość odpraw celnych, stawianie bardzo wysokich wymagań jakościowych importowanym towarom, zakazy wykorzystywania w przedsiębiorstwach i instytucjach państwowych surowców…
… społeczeństwu określone korzyści i wpływają na poziom jego dobrobytu.
3) konieczność restrukturyzacji i unowocześnienia pewnych gałęzi produkcji, jeśli przekracza to możliwości prywatnych przedsiębiorców, a jest korzystne ze społecznego punktu widzenia (w tym przypadku po pewnym czasie następuje ponownie reprywatyzacja).
Protekcjonizm, polityka mająca na celu ochronę rynku krajowego przed konkurencją…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)