To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Indukcyjny proces badawczy. Pojęcie wnioskowania indukcyjnego Wnioskowanie dedukcyjne i oparty na nim aksjomatyczny system jest najlepszą, bo najpewniejszą, formą teorii naukowej. Jednak nie zawsze jest możliwe zbudowanie takiego systemu dedukcyjnego. Teorie nauk empirycznych, a więc już z założenia opartych na badaniach doświadczalnych, są zwykle wynikiem określonych procesów badawczych, w których znajdują zastosowanie metody niededukcyjne. I właśnie tym metodom nauki empiryczne zawdzięczają znakomitą większość swoich twierdzeń. Wśród tych metod królują zdecydowanie metody oparte na tzw. wnioskowaniu indukcyjnym. Niebawem opiszemy nieco szerzej najważniejsze rodzaje wnioskowania indukcyjnego. Zanim jednak to zrobimy, przyjrzyjmy się, chociaż pobieżnie, indukcyjnemu procesowi badawczemu, który wykorzystują nauki przyrodnicze i społeczne. W typowym indukcyjnym procesie badawczym możemy zauważymy trzy podstawowe fazy :
1. Faza pierwsza i zarazem punkt wyjścia całego procesu - to obserwacja zjawisk empirycznych i zbieranie danych (na przykład obserwujemy zachowanie różnych grup zwierząt z danego gatunku i zbieramy stosowne informacje; robimy jakieś szczegółowe badania techniczne na przygotowanych próbkach określonych metali i notujemy otrzymane wyniki; prowadzimy obserwacje różnych przypadków określonego zjawiska przyrodniczego (np. huraganu) i notujemy okoliczności, w jakich ono występuje i jak przebiega; obserwujemy i opisujemy konkretne przypadki jakiegoś interesującego nas zjawiska ekonomicznego, np. bankructwa firmy).
2. Druga faza polega na dokonywaniu uogólnień - informacje opisujące szczegółowe przypadki uogólniamy, tworząc w ten sposób jakieś hipotezy naukowe. Formułowane na podstawie obserwacji hipotezy mają na celu za zwyczaj opisanie i wyjaśnienie zaobserwowanych zjawisk (np. zachowania zwierząt danego gatunku z naszego pierwszego przykładu; czy, jak w naszym drugim przykładzie, własności metali na podstawie ich struktury wewnętrznej zaobserwowanej pod mikroskopem; czy też okoliczności, przebiegu i skutków jakiegoś zjawiska przyrodniczego, z przykładu trzeciego; czy wreszcie okoliczności, przebiegu i skutków interesującego nas procesu ekonomicznego, z naszego czwartego przykładu). 3. Trzeci etap - to budowanie pewnego systemu wiedzy przez zestawianie sformułowanych hipotez i informacji na temat obserwowanych zjawisk, a następnie powiązanie ich ze sobą w jedną całość za pomocą jakiejś hipotezy nadrzędnej, która rzuca światło na całość obserwowanego zjawiska i je wyjaśnia. W ten sposób pojawia się teoria naukowa, która wyjaśnia przebieg i przyczyny określonych zjawisk (atmosferycznych, ekonomicznych, zachowań zwierząt czy własności metali).
Uogólniając powyższe uwagi na temat naszkicowanych trzech etapów procesu indukcyjnego, możemy powiedzieć, że sprowadzają się one do sformułowania, na podstawie obserwacji, określonych tez. W dalszym etapie owe tezy będą użyte jako przesłanki wnioskowania, które ma doprowadzić do jakiejś hipotezy, a dalej - teorii naukowej. Samo to wnioskowanie polega na uogólnianiu informacji niesionych przez poszczególne przesłanki (szczegółowe). Efektem takiego uogólniającego wnioskowania jest wniosek, który ma postać zdania ogólnego i tym tylko różni się od swoich przesłanek, które są zdaniami szczegółowymi (tzn. mówiącymi o konkretnych, a więc niejako szczegółowych przypadkach danego zjawiska). Najkrócej rzec ujmując: to, co poszczególne przesłanki przypisują konkretnym przypadkom danego zjawiska, wnio
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)