To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Politechnika Wrocławska Wrocław, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii
Hydrogeologiczne aspekty likwidacji kopalń głębinowych na przykładzie kopalni złóż soli - kopalnia w Wieliczce
1. Przyczyny likwidacji kopalń Likwidacja kopalń jest skomplikowanym przedsięwzięciem wymagającym rozwiązania wielu problemów technicznych, ekonomicznych, ekologicznych i społecznych. Źle likwidowana kopalnia to utrata często bezpowrotna, złoża lub jego części, zapadliska na powierzchni terenu, zniszczone stosunki hydrogeologiczne w górotworze oraz zwolnienie zatrudnionej załogi i związane z tym konflikty społeczne. Odpowiednio wczesna i dobrze przygotowana likwidacja może zapobiec praktycznie wystąpieniu każdego z wymienionych elementów. Program likwidacji powinna posiadać kopalnia nie tylko na kilka miesięcy przed likwidacją, ale również kopalnia czynna. W procesie likwidacji czynnego zakładu górniczego wyróżnia się trzy etapy [1]:
etap projektowania likwidacji - opracowanie programu likwidacji
etap właściwej likwidacji, etap monitorowania obszaru górniczego i usuwania powstających zagrożeń. Rysunek 1. Etapy likwidacji zakładu górniczego (Palarski, 1997)
2. Charakterystyka fizyczno-geograficzna i geologiczna złoża kopalni Wieliczka
Złoże wielickie jest położone na pograniczu dwóch jednostek geograficznych: Pogórza Krakowskiego i Pogórza Karpackiego. Powierzchnia terenu, pod którym zalega złoże soli, jest silnie urzeźbiona i występują na niej znaczne deniwelacje terenu, co nie jest bez znaczenia dla warunków hydrogeologicznych i zagrożenia wodnego kopalni. Dno kopalni znajduje się na głębokości od 230 do 260 m n.p.m. Różnice wysokości terenu nad złożem i jego najbliższym otoczeniem wynoszą około 130 metrów. Kotlina Wielicka i otaczające ją wzgórza należą do zlewni Wisły. Teren jest odwadniany przez trzy niewielkie potoki: Lednicę, Dawidówkę i Sarawę, których obszary źródliskowe i górne odcinki znajdują się na terenie obszaru górniczego kopalni. Łączna wielkość ich przepływu mieści się w granicach od 12 do 90 m3/h. Rejon kopalni charakteryzuje się modułem filtracji 1,2 dm3/(s*km2), co odpowiada utworom słabo przepuszczalnym. Wielicka kopalnia eksploatowała złoże, będące fragmentem obszaru występowania pokładów soli formacji mioceńskiej. Całe złoże solne okolic Wieliczki dzieli się na trzy odcinki, traktowane jako oddzielne złoża: Barycz, Wieliczkę i Sułków. W skład budowy geologicznej otoczenia wielickiego złoża soli wchodzą [2]:
(…)
… wielickiego złoża soli wchodzą [2]:
utwory jurajskie,
utwory kredowe (flisz karpacki),
utwory trzeciorzędowe (miocen),
utwory czwartorzędowe (plejstocen, holocen).
3. Warunki hydrogeologiczne złoża, kopalni oraz otoczenia
Informacje na temat warunków hydrogeologicznych w otoczeniu złoża wielickiego przez długi czas, były bardzo ograniczone, przede wszystkim z powodu braku wierceń, których z reguły nie wykonuje się w sąsiedztwie złóż soli. Dopiero awarie wodne i narastająca szybko wielkość dopływów do kopalni stały się powodem do wykonania w latach 1966-1975 na północnym przedpolu złoża dziewięciu głębokich otworów hydrogeologicznych. Dzięki badaniom przeprowadzonym w tych otworach, można było określić ogólne warunki hydrogeologiczne otoczenia całego wielickiego złoża soli [3]:
utwory czwartorzędowe…
… erozję i procesy krasowe w obrębie otuliny. Proces ten doprowadził do powstania w soli i w skale płonnej kawern znacznych rozmiarów. Były one skupiskami wody i szlamu, z których te ostatnie mogły gwałtownie wypłynąć w sprzyjających warunkach. W wyniku pęknięcia półki stropowej, rozpoczął się grawitacyjny spływ nienasyconej solanki z wycieku przez komorę ługowniczą na poziom IV, a stąd na poziom VI…
… robót podziemnych. Z metody tej zrezygnowano i przyjęto pasywną strategię rozwiązania tego problemu. Zmierza ona do wzmocnienia i uszczelnienia skał płonnych przylegających do złoża od północy. Działania zrealizowane w okresie od pojawienia się wypływu słonej wody w poprzeczni Mina aż do 2000 r. znacznie zmniejszyły związane z nim zagrożenia wodne kopalni. W ich wyniku odtworzono filar ochronny…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)