PRZESŁANKI UKSZTAŁTOWANIA SIĘ MONARCHII ABSOLUTNEJ. PrzeobraŜanie państwa stanowego w monarchię absolutną to długi proces z licznymi zygzakami i załamaniami. Okrutny i chaotyczny despotyzm Iwana Groźnego poniósł klęskę: wkrótce po nim przyszedł długi okres anarchizacji Rosji (?smuta?). Mozolnie wznoszona przez kardynała Richelieu struktura władzy absolutnej kilka lat po jego śmierci uległa głębokiej zapaści: Francja zrewoltowała się w okresie tzw. frondy. Po pierwszych sukcesach absolutyzmu szwedzkiego pod rządami Gustawa II Adolfa i zwłaszcza Karola XI przyszedł dla Szwecji długi ?okres wolności? (1719-1772); absolutyzm (juŜ ?oświecony?) z trudem odbudował król Gustaw ffl. Długi i skomplikowany proces powstawania ustrojów absolutnych pozwala wyróŜnić system przejściowy, w którym koegzystują elementy władzy absolutnej i bardzo jeszcze silne instytucje państwa stanowego: dla tej formy przejściowej zaproponowano nazwę monarchii renesansowej. Przyrost uprawnień monarchy rodził niekiedy protesty, lecz miał takŜe, w oczach aktywnych politycznie warstw społecznych, niemałe zalety. W społeczeństwach renesansowych umacniała się świadomość wspólnoty losów: silny monarcha stawał się symbolem potęgi kraju i przedmiotem narodowej dumy. Od początku ery nowoŜytnej zaostrzała się rywalizacja między państwami europejskimi: terytorialna, handlowa, kolonialna, religijna. PotęŜny monarcha był potrzebny, by oddalać zagroŜenia i odnosić sukcesy.
Rozpad religijnej jedności w wyniku reformacji dramatycznie zaostrzył konflikty wewnątrz państw. I jedynie silny monarcha był w stanie - jak to formułował sławny teoretyk polityki i prawa Jean Bodin - ?utrzymywać swój majestat i decydować w kłótniach jako neutralny?. Z róŜnych więc powodów rosło zapotrzebowanie na mocną władzę monarszą.
Wzrost roli urzędów i urzędników, sprzedawanie i odsprzedawanie funkcji. Budowanie siły wojskowej(najemnej i zaciężnej). W średniowieczu wykształcił się typ państwa feudalnego, a w schyłkowej fazie epoki ukształtowała się w większości państw europejskich monarchia stanowa. Władca dzielił się władzą z przedstawicielami stanów.
Pod koniec średniowiecza zaczęły się kształtować państwa narodowe, a władcy wzmacniali swoją władzę. Rozbite na dzielnice państwa zaczęły być łączone przez monarchów, którzy w rywalizacji z feudałami musieli pozyskać miasta i rycerstwo, a także znaleźć podbudowę ideologiczną swoich działań, znaleźć środki do realizacji celów. Podbudowę ideologiczną znaleziono studiując prawo rzymskie. Prawnicy-humaniści zaczęli wprowadzać pojęcie władcy, będącego źródłem prawa i stojącego ponad nim. To przekonanie legło u podstaw kształtowania się ideologii monarchii absolutnej, którą próbowali budować władcy Hiszpanii (Filip II Habsburg), Francji (ostatni królowie z dynastii Walezjuszy a następnie Burbonowie) i Anglii za rządów królowej Elżbiety I.
(…)
… za rządów królowej Elżbiety I.
Jednym z pierwszych ideologów absolutyzmu monarszego był Niccolo Machiavelli (1469-1527) autor dzieła: Książę (Il Principe). Machiavelli na pierwszym miejscu stawiał nie interes poddanych, nakazy moralne czy etyczne, ale interes władcy utożsamiany z racją stanu i interesami państwa. „Machiawelizm” dopuszczał nawet terror ze strony władcy w imię wyższych racji i celów, którymi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)