Historia władzy w Europie - Kształtowanie się parlamentaryzmu

KSZTAŁTOWANIE SIĘ SYSTEMU PARLAMENTARNO - GABINETOWEGO W WIELKIEJ BRYTANII. Przejmowanie pełni władzy wykonawczej przez rząd Od czasów średniowiecza władza wykonawcza należała do króla→ jedyny uprawniony do podejmowania decyzji; wadca wykonywał ją z pomocą urzędników dworskich (pełnili funkcje doradcze).
Od czasów Henryka VIII najważniejsi dygnitarze wchodzili w skład tzw. Tajnej Rady
Ostatni Stuartowie zaczęli powoływać spośród członków Rady mniejsze grono ministrów -„gabinet" (spotykali się oni w gabinecie królewskim). Posiedzeniom gabinetu przewodniczył zawsze król. Za rządów królowej Anny (1702-1714) książę Marlborough otrzymał królewskie uprawnienia w zakresie polityki zagranicznej i spraw wojskowych - pierwowzór instytucji premiera. Jerzy I, i potem Jerzy II, słabo zorientowani w sprawach angielskich i kiepsko znający język angielski, przestali przewodniczyd posiedzeniom gabinetu i przekazali te funkcje jednemu z ministrów, zwanemu odtąd premierem. Robert Walpole wprowadził nową zasadę: członkowie gabinetu muszą być jednocześnie posłami w Izbie Gmin → ściślejsza współpracę między gabinetem a Parlamentem. Jerzy III - nieudana próba odzyskania pełni władzy przez króla → rządził z pomocą ministrów, których powoływał spoza Parlamentu, przekupując członków Izby Gmin dla uzyskania potrzebnego poparcia. William Pitt Młodszy - objął funkcję premiera → odrestaurował znaczenie tego stanowiska. Kształtowanie się zasady odpowiedzialności politycznej ministrów
W końcu XVIII w. gabinet z premierem na czele ostatecznie przejął pełnię władzy wykonawczej w państwie, zastępując w tym zakresie króla. Od średniowiecza wszystkie akty królewskie wymagały potwierdzenia swej autentyczności podpisem wyższego urzędnika. Przełom XVII i XVIII wieku - Ustawa Sukcesyjna → król mógł naruszyć prawo, nie ponosił jednak odpowiedzialności; odpowiedzialność przejmował na siebie minister kontrasygnując decyzje króla. Minister mógł odmówić swego podpisu na decyzji króla, a król nie miał możliwości zmuszenia go do złożenia takiego podpisu. Władza królewska nabierała charakteru reprezentacyjnego. Gabinet rządził w imieniu nieodpowiedzialnego króla, przejmował więc na siebie pełną odpowiedzialność. Rząd odpowiedzialny przed Parlamentem. Zasada solidarnej odpowiedzialności ministrów - XVIII wiek
Przesłanka powstania zasady → uzależnienie ministrów od Parlamentu oznaczało dla nich niebezpieczeostwo uruchomienia procedury impeachmentu. Rozmycie odpowiedzialności: cały gabinet brał odpowiedzialność za postępowanie każdego z ministrów.

(…)

… → odsunięcie monarchy od bezpośredniego wykonywania władzy, utrata realnej możliwości decydowania o składzie gabinetu powoływanie ministrów spośród większości parlamentarnej rząd stał się całkowicie podporządkowany Parlamentowi Czynniki stabilizujące funkcjonowanie władzy rzadowej: prawo króla rozwiązywania Izby Gmin faktyczny system dwupartyjny → gabinet wyłaniany z większości parlamentarnej posiadał…
... zobacz całą notatkę