Ćwiczenia historia
XVI wiek - Demokracja szlachecka
Władza należy do stanu szlacheckiego, na podstawie przywilejów.
W czasie bezkrólewia został ugruntowany- w tym czasie rządził interrex - jedynie sprawy doraźne i przygotowanie 3 sądy szczególne
Sejm konwokacyjny - sejm przedstawicielski, zawiązanie konfederacji generalnej, która przejmowała całą władzę; następnie powoływano sądy kapturowe - kaptur - żałoba, bo nie było osoby króla w imieniu którego można by było wydać wyrok; Sejm elekcyjny - błonia pod Warszawą - cała brać szlachecka - pierwsze bezkrólewie - założenie cudzoziemskości króla - w celu obrony równości szlachty + manipulacja
Sejm koronacyjny - Kraków Wawel, przed koronacja art. Henrykowskie (akt prawny regulujący, określający i kodyfikujący podstawy ustroju RP.) i pacta conventa
Artykuły Henrykowskie
wolna elekcja, viritim, brak dziedziczności
tolerancja,
polityka zagraniczna - za radą rady koronnej (senatu)
za służbą w kraju, za zgodą sejmu, bez żołdu, od czasu terminu zbiorki w 2 tygodnie musi być początek wyprawy wojennej - to w kraju; wojna poza granicami - do ćwierci roku; 5 grzywien
¼ dochodów z królewszczyzn - wojsko kwarciane do obrony granic
król w imieniu swoim i senatu ma szukać kompromisu nie ma prawa konkluzji - cały senat ma się zgodzić; dopiero gdy nie ma opcji może konkludować ale sentencja taka ma być najbliżej praw i wolności szlacheckich
rada senatorów rezydujących - 16 senatorów, po 4 rezyduje na rok, 1 biskup, 1 wojewoda, 2 kasztelanów, biskupi akurat nie dostaja kasy; senatorowie mieli uprawienia doradcze i kontrolne maja dbać o niełamanie prawa szlacheckiego; jak coś przeoczą to wtedy trza zgłosić na sejm walny
sejmy ordynar - co 2 lata na 6 tyogdni. I extra ordynaryjne - zawsze przez króla nie dłużej niż 2 tygodnie
przekazanie władzy sądowniczej z króla na sejm - trybunał koronny
powtórzenie przywilejów cerekwicko-nieszawskich
na ślub i na rozwód wymagana jest zgoda szlachty
przysięga wszystkie inne przywileje, których by nie powiedziano
prawo wypowiedzenia posłuszeństwa - dlatego że Walezy (dostanie 3 upomnien - prymas, senat i izba poselska)
Początek sejmu walnego - zwoływanie raz w roku, zależało od króla, 1 izba, nie było określonego miejsca, kompetencji; początki reprezentacji - koniec XV w.; prawo zwyczajowe trzonem ; 3 etapy działania - rozpoczęcie obrad - msza - polityczne zabarwienie Kazan - proszono żeby zgodzić się na projekty króla z uniwersałów; następnie przejście do Senatu Sali - witał posłów kanclerz w imieniu króla, nowy marszałek; ucałowanie ręki króla - kilka dni - mogli przy okazji prosić o to i tamto; potem czytano art. Henr. I pacta conventa a szlachta Szla do izby poselskiej, senat odpoczywa, dalej obierano marszałka - co było często kością niezgody - bo prestiż i droga do senatu; rugi poselskie -
(…)
… nisi iure z wyjatkami przestępstw na gorącym uczynku; obrona własna jako usprawiedliwienie
dożywotniość urzędów państwowych i duchownych chyba że Sejm uchyli
zachowanie przywilejów dla szlachty, wprowadzenie Metryki Koronnej - coś w rodzaju Dziennika Ustaw
Unia polski z Litwa - wieczysta
Równość szlachecka
Liberum veto - najpierw głosowano na ekonomie, a jeżeli potem zniweczono sprawy in materii Status - tylko te sprawy in materii Status (podatki, wojsko - liczebność, zawieranie przymierzy, wojny i zawieranie traktatów handlowych, i pokojowych, indygenat i nobilitacja tylko za jednomyślną zgodą sejmu + uszlachcony taki miał od razu cale pedigree, sprawy monetarne, zakres kompetencji urzędów, porządek sejmowania, pospolite ruszenie) były niszczone
Prawo dzierżawy wieczystej - ius emphyteusis…
…. Co wszystko posłowie imieniem króla francuskiego i Henryka brata jego poprzysięgli. A dopiero Firlej wojewoda krakowski, kazał obwołać, jako marszałek koronny, króla.
+ ewentualna Jagiellonka + plus w razie wojny piechota dla polski, jazda dla Francji
XVIII wiek
Rozkład ciała ustawodawczego w czasach saskich. Tylko kilka sejmów z 33 w czasach saskich - brak marszałka, liberum veto - przy okazji mamy prądy zagraniczne oświeceniowe. Dlatego na sejmie konwokacyjnym w 1764 - próba reform. Utworzono:
Agendę - porządek spraw jakie rozpatrywano - kategoria wyższa - wszystko musi być rozpatrzone. 1 kat. Propozycje króla w uniwersałach przedsejmowych 2. Tzw. dezyderia - sprawy inicjowane przez szlachte a dotyczące calych województw. 3. Sprawy partykularne.
Próba ograniczenia liberum veto - wydzielono sprawy skarbowe (ale potem…
… moskiewską 4 tysiące Gwaskonów posłał i na sześć miesięcy żołd im zapłacił, a król potem, żeby im z skrzynki swej zapłacił. 3. Aby król kosztem swym na morzu armatę chował i narwickiej nawigacyjej zabronił. 4. Aby naszym kupcom wolno było jeździć do Francji na jaki nowy zawołany jarmark, a stamtąd do Aleksandńi równo z kupcami francuskimi. 5. Aby król do Korony z państw swych powinien był wnaszać…
… jest stanem pierwszym, zachowuje wszelkie prawa publiczne i prywatne, ma być obroncą wolności i konstytucji; powtórzenie przywilejów prawo do posiadania ziemi, neminem captivabimus
Odesłanie do ustawy o miastach królewskich
Chłopi włościanie - fizjokratyzm - docenienie roli chłopów jako czynnika produkcyjnego :D, z tego powodu chłopi są brani pod opiekę prawa i rządu; wedle niektórych interpretacji chodziło…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)