KAROL MARKS Schemat formacji społecznej:
Ekonomia klasyczna, którą poznaliśmy, ekonomia Adama Smitha i Dawida Ricardo bez wątpienia nosi silne piętno okoliczności w jakich ci autorzy żyli. A. Smith żył na początkowym etapie rozwoju przemysłowego Anglii, na początkowym etapie rewolucji przemysłowej kiedy ten rozwój nie nabrał aż takiego tempa, stąd też ten optymizm w opisie sytuacji, w opisie społeczeństwa, gospodarki, ta harmonia którą Smith dostrzegał. Później tej harmonii nieco zabrakło, stąd też takie pesymistyczne wnioski D. Ricardo dotyczące tego iż właśnie pod wpływem ceł zbożowych zyski kapitalistów maleją bogacą się jedynie właściciele ziemi. Widać, że ta ekonomia była uprawiana w silnym uzależnieniu od okoliczności, do warunków historycznych, od warunków politycznych, gospodarczych oraz społecznych. Ten fakt stał się podstawową osią krytyki K. Marksa. Krytyki skierowanej przeciwko ekonomii klasycznej. Marks uważał że ekonomia klasyczna stworzona przez Adama Smitha i Dawida Ricardo jest teorią, która została stworzona przez burżuazję w chwili umacniania się systemu kapitalistycznego. W ściśle określonych okolicznościach historycznych i przez ściśle określoną grupę, która dostrzegała pewne interesy, która widziała własne korzyści lub też korzyści innych, które mogą być osiągnięte dzięki uprawianiu ekonomii w ten a nie inny sposób. Nie była to, zdaniem Marksa, ekonomia uniwersalna, ekonomia która formułowałaby takie prawa, które miałyby powszechną moc obowiązującą, które obowiązywałyby zawsze i wszędzie, we wszystkich okolicznościach niezależnie od sytuacji. Była to ekonomia skrojona do potrzeby chwili, do konkretnej sytuacji w jakiej znalazło się konkretna społeczeństwo brytyjskie. O tym, że nie jest to ekonomia uniwersalna, które formułuje pewne ogólne prawa o powszechnej mocy obowiązującej były zdaniem Marksa konflikty które narastały w społeczeństwach. Nie tylko w społeczeństwie brytyjskim, ale również w innych społeczeństwach państw zachodnich. Zwłaszcza konflikty między kapitalistami a proletariatem, robotnikami. Stąd łatwo wyciągnąć wniosek, że ta ekonomia klasyczna stworzona przez Smitha i Ricardo być może dobrze opisywała panujące stosunki społeczne na wczesnym etapie rozwoju kapitalizmu, natomiast nie dawała sobie rady, nie potrafiła wyjaśnić zjawisk, które miały miejsce w II połowie XIX wieku okresie w którym żył Marks wtedy bowiem dały o sobie znać pewne trendy, które przesądziły, o tym że ten system kapitalistyczny zmienia się, ewoluuje, przekształca się i Karol Marks jako jedyny dostrzegł kierunek tych przekształceń. Ten system kapitalistyczny zdaniem Marksa zmierza w stronę socjalizmu, przekształca się w system socjalistyczny. Natomiast ekonomia klasyczna ze względu na ograniczenia (z powodu że nie jest ekonomią uniwersalną) nie nadąża za przemianami systemu gospodarczego.
(…)
… na tych zmianach zyskać a nie może próbuje sięgnąć po wpływy polityczne oraz gospodarcze. I to jest właśnie ten ferment, ten konflikt, sprzeczność, walka klas o której pisał Karol Marks. Te klasy których pozycja jest zagrożona zwalczają te klasy których pozycja ulega poprawie. Średniowieczny senior, który do tej pory posiadał władzę na pewnym obszarze zwalcza kupców, którzy są niezależni, nikomu nie podlegają…
… powstają.
Czwarte prawo wchodzi głębiej w to zagadnienie i uzasadnia walkę klas. Podnosi walkę klas do rzędu koniecznego prawa rozwoju społeczno, prawa bez którego ustanie wszelkie życie społeczne. Skoro sprzeczność jest przyczyną ruchu, to jeśli tej sprzeczności zabraknie ustanie także ruch, tak samo będzie w życiu społecznym. Dopóki mamy walkę klas, dopóki mamy społeczeństwa klasowe, między klasami mamy…
… wniosek, że przewroty rewolucyjne są czymś naturalnym i nieuniknionym. Z tego też powodu ludzie, myśliciele, politycy nie powinni udawać, że tych sprzeczności nie ma, wręcz przeciwnie powinni te sprzeczności ujawniać, sprzeczności które tkwią w danym ustroju gospodarczym po to aby szybciej następowała walka klas, w okresie w którym żył dostrzegał, że tylko jedna klasa jest zdolna do podjęcia tej walki…
… elementów: baza i nadbudowa.
NADBUDOWA
SN
SP
SW
BAZA + NADBUDOWA - FORMACJA GOSPODARCZO - SPOŁECZNA
Społeczna nadbudowa (SN) - jej celem jest utrzymanie historyczne ukształtowanych stosunków produkcji np. prawo, religia, instytucja państwa, kultura, tradycja, nauka.
Stosunki produkcji (SP) - czyli zasady gry, reguły, relacje dotyczące ludzi (statyczne), stosunki społeczne (relacje człowiek - człowiek…
… przetrwać gdyby posiadało np. prawa społeczeństwa przemysłowego. Byłyby to prawa nie adekwatne do tego etapu rozwoju tego społeczeństwa, bo nie potrafiłoby przetrwać posiadając inne prawa niż te które można by skroić na wymiar tego społeczeństwa plemiennego. I odwrotnie społeczeństwo przemysłowe w którym dzisiaj żyjemy nie mogłoby się posługiwać prawami, kulturą, obyczajami, religią społeczeństw…
… kapitał, maszynę i należy wynagrodzić tych którzy dostarczają siły roboczej. Marks tak nie uważał twierdził iż następuje zawłaszczenie, kapitaliści czerpią nienależne im dochody zawłaszczając wartość dodatkową. Pogląd Marksa jakoby kapitał i ziemia były nieproduktywnymi czynnikami produkcji starała się zmienić ekonomia neoklasyczna, ekonomia, która korzystała z nowych metod analizy, mianowicie z analizy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)