CZESŁAW MIŁOSZ
Rodzinna Europa Wstęp: Autor pisze o tym, kiedy powstał pomysł książki. Opisuje, jak stare meble na strychu domu pani Heleny Naef nad Lemanem (Szwajcaria) wywołały w nim refleksje na temat trudności w porozumieniu między nim a ludźmi stąd: „Wystarczy jednak tutaj, w Europie, pochodzić z jej mniej uczęszczanych przez podróżnych okolic na Wschodzie i na północy, żeby być przybyszem z Septentrionu, o którym wie się tylko, że jest tam zimno”.
„Niewątpliwie i tu była moja ojczyzna, ale wyrzekająca się, jakby na mocy narzuconego sobie zakazu, wiedzy o sobie jako całości, dzieląca swoją ludność na rodzinę i ubogich kuzynów. Ileż to razy miałem usta zamknięte dlatego właśnie, że wyłoniwszy się z mglistych obszarów, o których podręczniki i książki rzadko podają wiadomość, a jeżeli, to fałszywą, musiałbym zaczynać od początku. Teraz jednak z paraliżem łączyła się dotkliwość jakiegoś zaniechania. Nie, nie będę nigdy naśladować tych, którzy zacierają ślady, wyrzekają się swojej przeszłości i są martwi, choćby przy pomocy ekwilibrystyki umysłowej udawali, ze są żywi. Korzenie moje są tam, na wschodzi, i to jest pewnik. Jeżeli trudno, albo przykro tłumaczyć, kim jestem, trzeba pomimo to próbować.”
W tylu miejscach był, m.in. Rosja, Meksyk - „Stąd nacisk wchłoniętej rzeczywistości i potrzeba umieszczenia mojej rodzinnej marchii europejskiej, z jej mieszaniną języków, religii i tradycji, nie tylko w stosunku do reszty kontynentu, ale do całej, już międzykontynentalnej epoki”. Wie, że obiektywizm nie będzie rzeczą łatwą. Będzie pisał o sobie, nie chce kreować żadnej postaci. Ale wie, że choćby bardzo starał się pisać szczerze, to zawsze coś umknie. Przedstawia swój zamysł: „Zamiast wysuwać na pierwszy plan jednostkę, dbać przede wszystkim o tło i patrzeć na siebie jako na obiekt socjologiczny”. I. Miejsce urodzenia. Litwa - początki, barbarzyńcy broniący się przed Krzyżakami, nawracani siłą na chrześcijaństwo: „Epopeja chrześcijańskiego posłannictwa była w istocie epopeją mordu, gwałtu i bandytyzmu, a czarny krzyż na długo pozostał symbolem klęski gorszej niż dżuma”.
- o unii Wielkiego Księstwa Litewskiego i Polski - Commonwealth - „Nie było to państwo narodowe”, tylko tygiel różnych narodowości i języków. „Lojalności były oparte na poczuciu związania z terytorium”.
- o rodzinnej okolicy. powiat: Kiejdany - Radziwiłłów, herezja, drukarnie protestanckie
- o feudalizmie. „Wewnętrzna kolonizacja” - nie zdobywano niewolników przez podboje kolonialne, ale wewnętrznych Urodził się w wiosce nad Niewiażą, dopływem Niemna(1911).
- o potędze, w którą urosło państwo rosyjskie. Porównanie jednowładztwa z polską demokracją XVII w.
(…)
… od krzyku, podniesionych batów”.
- O tym, jak ich wóz dostał się pod obstrzał z pociągu pancernego.
- O paraleli miedzy Feliksem Dzierżyńskim a Piłsudskim: „Kto wie, może obaj byli bardziej poetami niż politykami, ale poetami używającymi krwi zamiast atramentu.
Piłsudski pochodził z Litwy. „tylko jego pochodzenie terytorialne wyjaśnia jego decyzje. Polska w granicach etnicznych była dla niego pojęciem…
… ruchu oporu
o głodzie, braku środków do życia. Miłosz handlował papierosami, whisky, jedzeniem. W końcu znalazł pracę jako tragarz przy Bibliotece Akademickiej. Dało mu to nieograniczony dostęp do książek. Miłosz odbił swoją książkę i zszytą rozprowadzano ją. Współpraca z tajną organizacją aktorów, dyrektorem Edmund Wierciński. Organizowali tajne przedstawienia. Tłumaczył dla nich m.in. As you like it Szekspira.
Miłosz pisze szkice o Danielu Defoe, Balzaku, Stendalu, Gidzie, Tołstoju, Jamesie, Witkiewiczu i Marianie Zdziechowskim. Ułożył antologię Pieśń niepodległa w 1942. Koresponduje na bieżąco z mieszkającym na drugim końcu miasta Jerzym Andrzejewskim.
„Pod naporem codziennej tragedii milionów ludzkich istnień słowo pękało i rozsypywało się, wszystkie dotychczasowe sposoby jego kształtowania…
… na Sybir i kształtowała całe późniejsze życie, niezależnie od jego woli”.
II. PRZODKOWIE.
Przodków dorabia się przez snobizm do epoki, potrzeb chwili - w zależności od tego albo jest się synem chłopa, albo robotnika.
„Ale historia, jeżeli nie można jej ożywić przez coś, co ma dla nas osobiste zabarwienie, będzie zawsze mniej lub bardziej abstrakcyjna, wypełniają ją starcia anonimowych sił i schematy…
… Rozenthal), która spodobała mu się na zdjęciu na wystawie u fotografa - Oskar został francuskim poetą. Żywił on niechęć do Polaków, bo nigdy nie przebaczono jego ojcu małżeństwa z Żydówką, to był ogromny mezalians, zdrada. Zdradą było w ich oczach także sprzedanie przez Oskara majątku rodzinnego. Ale on kochał ojczyznę - chłopów litewskich, a nie ich polskich „panów”. Wszedł w skład pierwszej litewskiej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)