1. Początki klasztoru Sankt Gallen
Początki klasztoru Sankt Gallen sięgają VII wieku, kiedy to Gall, mnich z grona towarzyszy świętego Kolumba (zwanego Kolumbanem Młodszym), zaszył się w głuszy w wysoko położonej dolinie rzeki Steinach. Żył jako eremita, zbudował pustelnię oraz drewniane oratorium i w krótkim czasie zgromadził wokół siebie uczniów. Osada w Lesie Arbońskim często odwiedzana była przez szukających rady, a dopiero po śmierci świętego Galla stała się celem pielgrzymek. Jednak w następnych dziesięcioleciach opustoszała. Dopiero w 720 roku do St. Gallen przybył Aleman Otmar i założył klasztor, w którym mnisi wiedli wspólne, bogobojne życie. Pierwsi z nich nosili imiona romańskie i prawdopodobnie przestrzegali reguły mieszanej, a następnie w roku 747 Karlmann wprowadził w klasztorze Galla regułę benedyktyńską. O początkach zgromadzenia dowiadujemy się nie tylko z żywotów, ale także z tzw. kroniki Casus Sancti Galli, której pierwszym autorem był Ratpert. Dokumenty z archiwum świadczą, że klasztor stale powiększał majątek poprzez kolejne nadania i darowizny, dokonywane często z troski o zbawienie duszy, jednak był jednocześnie zawsze szczodry wobec ubogich, którym udzielał schronienia. Początki były jednak skromne. VIII wiek zdecydowanie nie był okresem świetności opactwa. Zagrażała mu wówczas Konstancja, która była siedzibą alemańskiego biskupa. Już za życia świętego Otmara dochodziło do poważnych sporów, które zakończyły się wytoczeniem mu procesu. Także Viktor z Chur próbował zagrabić dla swojego ośrodka otoczone wielką czcią relikwie św. Galla, sprawiając w ten sposób, że znajdująca się pod frankońską kontrolą alemańska Konstancja zostałaby ich pozbawiona. W tym czasie sytuacja polityczna w regionie uległa gruntownym zmianom. Warin i Ruthard, frankowie znad Mozeli, przejęli sprawę włączenia Alemanii do państwa frankońskiego, co nie ominęło klasztoru St. Gallen. Otmara wzięto do niewoli i postawiono przed sądem biskupim, potem więziono najpierw w pałacu królewskim a następnie na wyspie Werd, gdzie zmarł. Dziesięć lat później sekretnie przeniesiono jego zwłoki do St. Gallen i tam też pochowano. Spór z biskupstwem Konstancji na długie lata naznaczył historię klasztoru. Następcą Otmara został mnich z Reichenaus, Johannes, który wkrótce został biskupem. St. Gallen przeżyło szybki rozwój: wkrótce posiadało już świetnie prosperujące skryptorium, gdzie pierwszym znanym skrybą był Winithar (od 760 roku), wspierany w kopiowaniu i dekorowaniu ksiąg przez 14 współbraci. Przepisywano głównie książki liturgiczne i teologiczne, ale także rozprawy naukowe.
Od 770 roku opatem był Waldo, który także pracował w skryptorium i archiwum. Z kolei jego następcą został Werdo (784-812), a po nim Wolfleoz (812-816), który jednocześnie był biskupem Konstancji, następnie Gozbert (816-837), który doprowadził do politycznego rozwoju St. Gallen. M.in. cesarz Ludwik Pobożny przyznał klasztorowi immunitet, zniesione zostały zobowiązania finansowe opactwa względem biskupstwa, a nieco później St. Gallen utworzyło własną administrację klasztorną, tym samym tworząc ramy, w których mogło znakomicie rozwijać się duchowo i kulturalnie przez następne lata. Wiek IX często określany jest jako „złoty wiek” St. Gallen. Zalicza się do niego przede wszystkim lata pomiędzy początkiem działalności opata Gozberta, a najazdem Węgrów (816-926). Imponującym świadectwem świetności są księgi i dokumenty przechowywane w bibliotece. W dobie karolińskiej decydujące piętno na historii klasztoru odcisnęli czterej opaci: Gozbert, Grimald, Hartmut i Salomon. Na czasy wspomnianego już Gozberta przypada znaczny wzrost nadań i donacji. Własność ziemska klasztoru rozciągnęła się aż po odległe obszary Alemanii i zarządzana była bardziej decentralistycznie. Pod kierunkiem mnichów budowniczych wzniesiona została monumentalna bazylika, która rozmiarami przewyższa np. katedrę Bazylei. Z tego okresu pochodzi karoliński plan klasztoru, który powstał na Reichenau w latach około 825-830. Dla klasztornego skryptorium pierwszy wielki rozkwit przypada na czasy skryby i kaligrafa Wolfcoza, kiedy pracowało tam co najmniej 100 skrybów. W okresie, gdy opactwem administrował Hartmut, posiadłości ziemskie powiększyły się jeszcze bardziej, głównie dzięki energicznemu wsparciu ze strony dworu królewskiego i cesarskiego. Za pośrednictwem mnichów iryjskich do St. Gallen napłynęły także znakomite, wyspiarskie manuskrypty. Z czasem, dzięki wytężonej pracy skrybów i wpływom polityczno-administracyjnym opatów, archiwum klasztoru potężnie się rozrosło.
(…)
… rozdziały. Jednak dopiero uzupełnienie z 771 roku możemy uznać za pierwsze świadectwo pisarstwa z St.Gallen. W tym czasie funkcjonuje już skryptorium a największą rolę odgrywa w nim pisarz Winithar który oprócz przepisywania i gromadzenia zajmuje się też odnotowaniem współczesnych mu duchowych idei. Dzieję się tak między innymi ze względu na wpływ Karola Wielkiego (768-814) który poleca dokładniej studiować łacinę. Karol Wielki wydaje wiele dzieł ponieważ nienawidzi gdy błędy językowe i gramatyczne szpecą język. ( Karol Wielki nie umiał pisać, ale wszelkie dzieła wychodziły w jego imieniu. ) Mimo to, dopiero w latach późniejszych klasztor zaczyna działać aktywniej. Ponowne opracowania żywotu św. Galla zlecono zakonnikowi z Reichenau. Zakonnik Walahfrid przeredagował wcześniejsze opracowania…
… bardzo pielęgnowanym są tzw. Susceptacula. Po śmierci tych pisarzy nadchodzą lata chude dla intelektualnego rozwoju - jak w calej europie zachodniej. W 926 roku Węgrzy plądrują St.Gallen - na szczęście zakonnicy kryją księgi i siebie. Srebrny okres zaczyna się skromnie - od tomu sekwencji Ekkeharta I. W tym czasie tworzy tez bardzo uzdolniony nauczyciele, malarz, lekarz - Notker II. Jest on twórcą poezji oficjów…
…. Po łacinie, iryjską majuskułą; zaopatrzone w 12 kart z całostronicowymi przedstawieniami figuralnymi oraz w liczne, małe kolorowe inicjały piórkowe - najbogatszy manuskrypt iryjski na kontynencie europejskim.
Ewangelia Św. Jana (34 arkusze), po łacinie, napisana iryjską majuskułą i minuskułą (ok. 800 r.), zawiera jedno całostronicowe przedstawienie figuralne, Jedną stronę incipitową, oraz liczne małe kolorowe inicjały piórkowe. Cztery Ewangelie (175 arkuszy) spinane po grecku, napisane ok 850 r. Zachodnią majuskułą i iryjską minuskułą. Przynależne do nich były dwie księgi: Psałterz (obecnie przechowywany w Bazylei) oraz Listy Św. Pawła (obecnie przechowywane w Dreźnie). Grammatica Prisciani (120 arkuszy), po łacinie, z licznymi uwagami objaśniającymi w języku staroirlandzkim, spisana przed rokiem 850…
… powodu powstają nowe dzieła Notkera I - bardzo zdolnego pisarza. St. Gallen przezywa swój zloty okres. Powstaja nowe dzieła - Notker układa księgę formuł (tj. wzory listów), martyrologium (Martyrologium - w Kościele katolickim i w Prawosławiu, uporządkowana chronologicznie księga liturgiczna zawierająca informacje o męczennikach, świętych), artysta Tuotilo układa poezje w nowej formie tropów. Gatunkiem…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)