Referat z historii instytucji politycznych, rewolucja papieska Fenomen urbanizacji na chrześcijańskim Zachodzie począwszy od rewolucji papieskiej Jeśli chcemy określić tempo i okoliczności powstania nowożytnych miast w Europie, jeśli pytamy, co uchroniło proces urbanizacji właśnie w końcu XI i w XII wieku, a nie wcześniej, jeśli chcemy wyjaśnić proces, w wyniku którego urbanizacja przebiegała i dokonała się, to powinnyśmy wziąć pod uwagę 2 czynniki pomijane zazwyczaj przez historyków społecznych i gospodarczych, a mianowicie czynnik religijny i prawny.
Nowe miasta to stowarzyszenia religijne w tym sensie, iż spełniały je wartości i rytuały, między innymi przysięgi religijne. Wiele z nich powstało jako sprzysiężone komuny, a wśród tych znaczna liczba złożona została przez organizacje insurekcyjne. Tymi, które założyli kupcy, rządziły ich gildie będące również stowarzyszeniami religijnymi, mającymi na celu działalność dobroczynną. Te, które powstały z inicjatywy cesarzy, królów, książąt czy biskupów, traktowano również jako bractwa i spajały je złożone przysięgi.
Religijny charakter miasta nie znaczył, że było one stowarzyszeniem kościelnym. Przeciwnie, oddzielone w pełni od Kościoła, były pierwszymi europejskimi państwami świeckimi. Przejmowały jednak wiele z ducha i Kościoła, czemu trudno się dziwić, skoro powstawały w okresie rewolucji papieskiej.
Nowe miasta europejskie były stowarzyszeniami prawnymi w tym sensie, że jednoczyła je wspólna świadomość prawa miejskiego oraz swoiste miejskie instytucje. Większość z nich powstawała w wyniku aktu prawnego- nadanie im statusu: nie tyle więc powstawały, co były zakładane. Status z reguły ustanawiał podstawowe wolności obywateli, zazwyczaj wyłącznie z uprawnieniami samorządowymi.
Prawny charakter miast był związany z ich charakterem religijnym. Statusy potwierdzono przez religijne przysięgi, odnawiane przez kolejne władze; ślubowały one przede wszystkim przestrzegać prawa miejskiego.
O znaczeniu czynnika prawnego i religijnego przekonać się można porównując powstawanie miast europejskich z rozwijającymi się w tym samym czasie miastami na obszarze cywilizacji islamu, na Bliskim Wschodzie. Mimo podobnych czynników gospodarczych i politycznych (rozkwit handlu, drobnej wytwórczości, warstwy średniej, silnej centralnej władzy politycznej) i mimo wcześniejszego zapoczątkowania tego procesu dzięki przetrwaniu wielu miast cesarstwa rzymskiego, kultura miejska była tam słabo rozwinięta. Zarówno pod względem ekonomicznym, jak i politycznym miasta w islamie, ani nie miały charakteru korporacyjnego, ani nie były niezależne. Były to w zasadzie duże wsie, ściśle powiązane z wiejskim otoczeniem. Zasadnicza różnica w porównaniu z Zachodem polegała na tym, że miasta te nigdy nie były sprzysiężonymi gminami, nie miały religijnych gildii czy bractw, ani statusowo nadanych uprawnień i swobód.
(…)
…, związanych z rewolucją papieską przeobrażeń świadomości prawnej i religijnej, jak (również związanych z rewolucją papieską) przemian handlowo- wytwórczych i polityczno- wojskowych. Urbanizacja stała się wówczas (lecz nie wcześniej) możliwa dzięki nowym pojęciom, instytucjom oraz praktykom prawnym i religijnym- nowym namiętnościom i działaniom w życiu religijnym oraz prawnym- dotyczącym gmin oraz innego…
… prawne.
Bez tej miejskiej świadomości prawnej i systemu prawa miejskiego trudno sobie wyobrazić, jak miasta te mogłyby w ogóle powstać. Ale nawet gdyby się tak stało- to znaczy nawet gdyby podobne albo do starych miast rzymskich, czyli stanowiłyby tylko administracyjne i militarne placówki władzy centralnej, albo do miast islamskich, czyli dużych wniosek pozbawionych niezależności i wspólnego życia…
… profesjonalnych prawników i sędziów, hierarchicznej struktury sądów, szkół prawa, traktatów, oraz samego pojęcia prawa jako niezależnego, zintegrowanego i rozwijającego się zespołu zasad i procedur, wyłonił się nowy system prawa kanonicznego oraz nowe systemy prawa świeckiego. Zachodnia tradycja prawna kształtowała się w toku totalnej rewolucji walczącej o ustanowienie „słusznego porządku rzeczy”, czy też „słusznego porządku świata”. Ten „słuszny porządek” oznaczać miał nowy podział władz na świeckie i kościelne, instytucjonalizację władzy kościoła jako instytucji politycznej i prawnej, oraz pokazanie, iż władze kościelne ponoszą odpowiedzialność za przekształcenie społeczeństwa świeckiego.
Skutkiem dualizmu systemów prawa kanonicznego i świeckiego był z kolei pluralizm świeckich systemów prawnych wewnątrz…
…, tak ich tempo i gwałtowność różnią je od ewolucji, a ponadpokoleniowy charakter w historii Zachodu- od zwykłych rebelii, zamachów stanu, kontrrewolucji czy Wojkowych dyktatur.
Rewolucja papieska była pierwszym w dziejach Zachodu ponadpokoleniowym ruchem o sprecyzowanym programie. Trzeba było niemal całego pokolenia od 1050 do 1075 roku, by partia papieska ogłosiła ten program. Dopiero po kolejnych 47 latach walki inny papież zdołał osiągnąć porozumienie z kolejnym cesarzem w jednej tylko kwestii: inwestytury biskupów i opatów przez papiestwo. Jeszcze więcej czasu potrzebowano, aby w królestwach świata zachodniego wprowadzić odpowiednie prawodawstwo karne i cywilne władz świeckich i kościelnych. W Angli stał się tak dopiero w 1170r. po męczeńskiej śmierci Becketa, czyli 95 lat po ogłoszeniu gregoriańskich…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)