Heraklit 544 - 484r.p.n.e U Heraklita (ciemnego filozofa) wybór nie był przypadkowy. Ogień ma osobliwy sposób ujawniania się (tylko poprzez zniszczenie, spopielenie), nie ukazuje się wprost, jest czynnikiem zmiany obserwowalnej. Ogień jest podstawową zasadą rzeczywistości, to ta rzeczywistość ma charakter zmienny. Ogień jest sprężyną zmian, motorem i ich zasadą. Wszystko płynie - nic nie jest, a wszystko się staje (powstaje bądź ginie; wzrasta bądź znika). „Jest” nie jest rozumiane jako stała obecność czegoś. Wszystko łączy się ze sobą w procesie powstawania i ginięcia. Różnice mają charakter względny, są sposobem, w jaki postrzegamy rzeczywistość, zbiegają się w tej zmienności jako przeciwieństwa: dobro/zło, śmierć/życie, zdrowie/choroba. Są przejawami procesu ginięcia - są tym samym.
Ma też pewne podstawy obserwacji
„Prawie wszystko sprowadza się do wyziewów z ziemi, albo z morza” - próba tłumaczenia tego, co jest nam dostępne podczas obserwacji. Wyziewy są przejawem mniej lub bardziej pierwotnym przejawem ognia.
Różnice między ciałami niebieskimi biorą się stąd czy pochodzą od oparów jasnych czy ciemnych.
„Słońcem jest promieniem obdarzonym rozumem” - słońce, rodzaj ognia, lepiej niż inne oddaje jego naturę.
Rozumność jest przejawem miary wedle, której się zapala i gaśnie. Regularność zmian - tym, co rządzi płomieniem, jest pewien porządek wedle, którego on się przejawia zapala się i gaśnie, ta miara czy też ten rozum był oznaczany w ówczesnej Grecji terminem Logos.
Logos ma wiele znaczeń, 2 podstawowe:
Porządek, kosmosu, wszechświata (od logosu pochodzi etymologicznie logika). Porządek można nazwać też rozumem, z czego wynikałoby, że rzeczywistość jest rozumna. Wszechświat czy kosmos funkcjonuje według rozumu, który stanowi jego zasadę, zatem nie przypadkowo nie ma tutaj chaosu. Z naszego punktu widzenia recepcja rzeczywistości może być zakłócona. Porządek ma charakter bezosobowy, Logos nie może być traktowany jak bóstwo, osoba. Jest to zimny ład kosmosu. Sam fakt jego istnienia jest pociechą. Zmienność, w której uczestniczymy nie jest chaotyczna.
Słowo. Ujmuje się nie tylko rozumność rzeczywistości, ale także to, że owa rozumność zostaje wypowiedziana, nie jest obojętnym porządkiem kosmosu, przez to wypowiedzenie wchodzi do naszego świata, dotyczy nas, ukazuje się w takim wymiarze, w którym my możemy partycypować, ponieważ jedynym miejscem w kosmosie, w którym ów rozum może dojść do głosu jest człowiek. W efekcie jesteśmy częścią świata nie tylko jako byty podlegające zmianie, ale także jako istoty rozumne.
Jak obraz kosmosu i wszechświata tworzy warunki dla istnienia ludzi? Jeżeli świat opisuje się jako zmienny to powstaje pytanie jak żyć w takim świecie, czy możemy być w nim szczęśliwi. Rozumność kosmosu przez to, że my jesteśmy istotami rozumnymi otwiera przed nami szansę odnalezienia się w tym porządku.
(…)
… to jednak sens życia innych, ich starań, tego wszystkiego, co uważają za cenne.
Obraz rzeczywistości i sposób, w jaki możemy się w niej odnaleźć stawia nas wobec 2 możliwości, z których oby dwie są złe - sytuacja tragiczna, wybór między złem i złem. Ta sytuacja, którą ówcześni literaci oddają w celu wywołania Katharsis przeżycia beznadziejności sytuacji, w której tkwimy, beznadziejności losu, samo przeżycie poprzez uczestnictwo w przedstawieniu przynosi jakiś rodzaj ulgi, oczyszczenia. Ulga jest jednak chwilowa.
Wizja człowieka nie jest pozbawiona rysu antropologicznego. Nawet, gdy filozofia jest filozofią przyrody rozpatruje w kontekście sensu, jaki ludzie tej przyrodzie przypisują i wniosków jakie wyciąga się z natury przyrody, wszechświata dla ludzkiego bytu. My będąc częścią kosmosu podlegamy tym samym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)