To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
HAUR w dziełach „OEKONOMIKA ZIEMIAŃSTWA GENERALNA" (1675 rok) oraz „SKŁAD ALBO SKARBIEC ZNAKOMITYCH SEKRETÓW EKONOMIKI ZIEMIAŃSKIEJ" (1693) wykazał się dobrą znajomością literatury obcej i krajowej. Autor sformułował pewne ogólne wskazania. Wskazywał na duże znaczenie lasu jako źródła różnych sortymentów drewna i innych użytków. Zapewnienie ciągłości użytkowania lasów widział w walce z defraudacjami leśnymi, z nieracjonalnym wyrębem i ze złym i nieekonomicznym rozmieszczeniem zakładów przemysłu drzewnego. Za rzecz konieczną uważał odpowiednie zorganizowanie administracji leśnej. Dążył do uporządkowania plądrowniczej eksploatacji lasu, wskazywał na potrzebę prowadzenia kolejno eksploatacji różnych części wielkich kompleksów leśnych, ochrony obszarów wyrąbanych od wypasania zwierzyny. Wykazywał znaczenie dębów i lasów bukowych jako miejsc żeru dla nierogacizny. Pisząc o zalesieniu wspominał o naturalnym i sztucznym. Do wydania z 1679 roku dołączony został obszerny opis drzew i krzewów leśnych, ale niemal dosłownie przepisany z Crestentyna. Dorywczo pisał o przemyśle tartacznym, natomiast rozwodził się nad techniką produkcji potażu.
Dość ciekawa jest także praca Gabriela RZ~CZYŃSKIEGO (1664-17370 pt. „HISTORIA NATURALNA REGNI POLONIAE" (1721), w której autor poświęcił dużo uwagi lasom, ich florze i faunie. Podał definicję lasu, rozróżniał kilka rodzajów lasów w zależności od składu gatunkowego rosnących w nich drzew, wymieniał różne puszcze dawnej Rzeczypospolitej, podawał lesistość różnych części państwa, opisywał eksport drewna, podawał charakterystykę poszczególnych gatunków drzew i opisywał liczne zwierzęta leśne.
W omawianym okresie widać dość jaskrawo zacofanie dawnej Rzeczypospolitej w sprawach leśnych. Autorzy polscy z XVI wieku studiując literaturę rzymską i grecką, przekład Crescentyna i prace ukazujące się na Zachodzie mieli świadomość stosowania zabiegów hodowlanych w lesie. Jednak na plan pierwszy wysuwał się problem najlepszego z punktu widzenia potrzeb dworu zorganizowania wyzysku pańszczyźnianego jako źródła zwiększonych dochodów. W parze z tym szła ochrona lasów, porządkowanie ich administracji i uszczuplenie uprawnień chłopów do korzystania z lasu. Poza uchwałami sejmowymi, zmierzającymi do ochrony lasów w królewszczyznach przed nadmierną ich eksploatacją przez starostów na własną korzyść, nie było żadnych aktów prawnych regulujących sprawy leśne.
Znaczne zmiany w gospodarce leśnej nastąpiły dopiero w dobie KAPITALIZMU - pod koniec XVIII wieku. Wówczas zaczęło kształtować się gospodarstwo leśne jako odrębna w ramach danej posiadłości ziemskiej gałąź gospodarki.
Jednym z pierwszych pionierów gospodarstwa leśnego w Polsce był Andrzej ZAMOJSKI (17161792), kanclerz wielki koronny, autor programu zreformowania Rzeczypospolitej, członek Komisji Edukacji Narodowej, który wydał 2 instrukcje gospodarcze dla swych leśniczych - w 1775 roku dla Klucza Krzeszów i w 1784 roku dla Klucza Cieszanów. Zapoczątkowane prace przez Andrzeja kontynuował jego syn Stanisław. Do dóbr Ordynacji sprowadzał on kwalifikowanych leśników, rzemieślników i mierniczych z Niemiec, Czech i Anglii.
(…)
… roku został wydrukowany uniwersał Stanisława Augusta, zapewne autorstwa Hamaka, "WZGLĘDEM BORÓW I LASÓW W KORONIE I W WIELHIM KSIĘSTWIE LITEWSKIM", w którym napominał administratorów i dzierżawców dóbr królewskich aby lasów "przez nieporządne wyrębywanie nie pustoszyli" i jedynie dojrzałe drzewa przeznaczali do ścinki, zaś młodsze zachowywali do pełnego ich wzrostu.
Kontynuatorem zaleceń Hamaka był generalny…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)