Gutenberg i początki druku.

Johannes (Jan) Gutenberg i początki ery druku
Wstęp
Chińczycy
Przed okresem dynastii Han (206 p. n. e. - 220 n. e.) stosowano pieczęcie
Czynnikiem szybkiego rozwoju druku był rozwój pisma (ok. 2 poł. I w. p. n. e.)
Około VI w. n. e. używano drewnianych stempli do odbijania wzorów na jedwabiu i reprodukcji wizerunków Buddy
Najstarsza książka drukowana (metodą ksylograficzną) - Diamentowa Sutra (868r.) - zwój długości 5 m z buddyjskim tekstem odbity z 7 kloców drewna
W VIII i IX wytwarzanie m.in. drukowanych kart do gry, kalendarzy
XI wiek - wynalezienie druku ruchomą czcionką; wg źródeł w latach 1041-1048, kowal Pi-Sheng wyrabiał z gliny i wypalał znaki pisarskie, które następnie zestawiał na żelaznej formie powleczonej lepką masą, która po zastygnięciu pozwalała na odbijanie tekstu na papier; zbyt duża liczba słów (w druku ok. 30 tys.) i sam wynalazek po śmierci Pi-Shenga nie był wykorzystywany (drukowano metodą drzeworytową tj. ksylograficzną) Koreańczycy
Przejęcie z Chin techniki druku (ksylografia), systemu pisma i sposobu pisania
Najstarsza książka ksylograficzna Suta Dharani (wys. 6 cm, dł. 630) sprzed 751 r.
Na początku XIII w.rozpoczęto druk ruchomymi czcionkami - 50-tomowe dzieło Sangdehòn jemun
Mimo najazdu Mongołów w 1231 r. nie zahamowało to druków narodowych, jednak książki drzeworytowe taj jak w Chinach były popularniejsze (zwłaszcza do książek poczytnych)
Japończycy
Naśladowanie zdobyczy chińskich i japońskich
DALEKI WSCHÓD: wynalezienie druku ruchomymi czcionkami, ale bez użycia prasy drukarskiej
Johannes (Jan) Gutenberg
Właściwie Johann Gensfleisch zum Gutenberg
Ur ok. 1400 w Moguncji, zm 1468 w Moguncji
Rodzice Fryderyk (Friele) i Eliza Wyrich
Pochodził z rodziny mogunckich mieszczan
Niewiadomo nic o jego młodości i wykształceniu
1428 r. - konieczność opuszczenia Moguncji w skutek zatargu patrycjuszy i cechów o udział w Radzie Miasta
1434 - 1444 : Gutenberg w Strasburgu
1434 - pierwsza wzmianka (określony jako złotnik i szlifierz drogich kamieni)
1437 - zawarcie umowy z Andrzejem Dritzehnem i kilkoma in. obywatelami o wyrabianiu luster i sprzedaży ich na odpuście w Akwizganie (odwołany z powodu zarazy), prawdopodobnie owe lustra to obrazki lub książeczki zwane „zwierciadłami” (od łac. Speculum) np. znanego drzeworytu Speculum humanae salvationis
1438 - kolejna spółka (na 5 lat) na „doskonalenie pewniej sztuki” prawdopodobnie chodziło o druk, zastrzeżenie o zwrocie wkładu pieniężnego w przypadku śmierci któregoś ze wspólników

(…)

… książek
Upowszechnienie wyrobu papieru (tańszy) -> obniżenie cen książek i wzrost ich dostępności -> wzrost popytu na książki -> poszukiwanie metod szybszego wytwarzania książek
Prasa drukarska i czcionki Czcionki - stop ołowiu, antymonu i cyny
Farba drukarska - wytwarzana z pokostu (tj. oleju lnianego wymieszanego ze sproszkowaną żywicą lub bursztynem, gotowane) i sadzy -> dawało gęstą, tłustą masę o konsystencji pasty (nie spływała!); czerwona farba = pokost + cynober; niebieska farba = pokost +ultramaryna
Patryca - wypukły negatyw litery
Matryca - wklęsły pozytyw litery, była to miedziana płyta stanowiąca formę do wyrobu czcionek
Kaszta - płaska szuflada do przechowywania czcionek, króbki (szufladki) - 1 króbka = 1 litera w danej czcionce i stylu pisarskim
Wierszownik - przyrząd do ręcznego składania…
… (tzw. kwaternion) lub 5 arkuszy (tzw. kwintenion)
Pisma: Tekstura gotycka (Gutenberg) - wykorzystywana do ksiąg liturgicznych
Gotyko-antykwa (Schöffer) - wykorzystywana do ksiąg naukowych wyparta przez
Rotundę (z Włoch) - zaokrąglone pismo
Wykształcenie się odrębnej karty tytułowej (z incipitu czyli dawnej zwięzłej informacji o zawartości dzieła) poł lat 80 XV w.
Podstawowe informacje bibliograficzne…
… pod kolumną druku, składały się z kolejnych liter alfabetu (bez „j” i „v”) w kolejności najpierw duża potem mała litera oraz cyfry porządkowej zapisywanej cyframi rzymskimi (1472)
Foliacja - numeracja kart, cyfry rzymski, po prawej pod kolumną druku (stos. od lat 70. XV w.)
Paginacja - numeracja stron, koniec wieku XV (1499r.) Kraje Europy, których drukowano ruchomą czcionka w XV wieku
Niemcy ( ok. 1450…
... zobacz całą notatkę